Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Slajd 1
Immunoendokrynologia
Alicja BĢkowska
Zakþad Immunopatologii
Slajd 2
Naturalna historia chorb narzĢdowo-swoistych
Autoimmunologiczne choroby ukþadu endokrynnego
Zmiany morfologiczne: zapalenie (ÒinsulitisÓ, thyroiditis) w
narzĢdzie endokrynnym przed lub we wczesnym okresie
klinicznym
ZwiĢzek miħdzy ekspresjĢ niektrych alleli klasy II (haplotypy
HLA wysokiego ryzyka i ochronne) i genami z poza ukþadu MHC
a czħstoĻciĢ wystħpowania choroby, czħsta zachorowalnoĻę
rodzinna
ObecnoĻę krĢŇĢcych przeciwciaþ narzĢdowo-swoistych
(przeciwtarczycowch, przeciwnadnerczowych)
Slajd 3
Naturalna historia chorb narzĢdowo-swoistych
Autoimmunologiczne choroby ukþadu endokrynnego
OdpowiedŅ proliferacyjna limfocytw krwi obwodowej na antygeny
gruczoþw dokrewnych
Przetrwanie autoreaktywnych limfocytw B
Zaburzenie funkcji limfocytw T (pojawienie siħ ázakazanychÑ
klonw) i Th1/Th2
Wspþwystħpowanie chorb narzĢdowo- swoistych
(immunopatologiczny i genetyczny fenomen tego zjawiska nie jest
do koıca poznany)
Wystħpowanie licznych autoprzeciwciaþ w stanie przedklinicznym
Slajd 4
Najpowszechniejsze choroby autoimmunizacyjne
ukþadu endokrynnego
s
Choroby autoimmunologiczne tarczycy
Û
choroba Graves-Basedowa
Û
wole Hashimoto
Û
poporodowe zapalenie tarczycy
s
Cukrzyca typu 1
s
Choroba Addisona
Slajd 5
Choroby autoimmunizacyjne tarczycy
Jednostka chorobowa
CzħstoĻę
wystħpowania
Choroba Gravesa-Basedowa 1% populacji
Choroba Hashimoto
3-4% populacji
Zapalenie poporodowe
5-8%
przemijajĢca nadczynnoĻę
inne statystyki
lub wystħpujĢca kilka miesiħcy po porodzie
od 2 do 21%
przemijajĢca niedoczynnoĻę
tarczycy
NajczħĻciej:
Autoimmunologiczna nadczynnoĻę tarczycy
Autoimmunologicznie uwarunkowana niedoczynnoĻę tarczycy
Choroba Gravesa Î Basedowa
Robert J. Graves Î 1835 rok
c
zħstoĻę zachorowaı w ciĢgu 1.roku - 7 / 100 0000 mieszkaıcw
Slajd 6
Autoimmunizacyjna postaę nadczynnoĻci tarczycy
(wole, zmiany oczne i skrne) niedoczynnoĻę tarczycy
Czynniki wywoþujĢce uszkodzenie komrek tarczycy
Û
zakaŇenie bakteryjne, wirusowe
Û
(uraz gruczoþu tarczowego
Û
przewlekþy stres emocjonalny
Û
znaczna podaŇ jodu w pokarmach
Û
Hormony Ňeıskie
Slajd 7
Jod a choroba Gravesa-Basedowa
Ukþad odpornoĻciowy
stymulacja limfocytw B
aktywnoĻci limfocytw
ekspresja antygenw MHC
immunogennoĻci tyreoglobuliny(badania na zwierzħtach)
Choroba Graves-Basedowa
Nawrt po leczeniu (suplementacja) i tyroidektomii
Objawy niedoczynnoĻci
Slajd 8
Choroba Gravesa Î Basedowa
Czynniki ryzyka genetycznego
¶
Kompleksy genw ukþadu MHC/HLA
B8, DR3, DRB1*0301 (Ameryka Pþnocna)
B8, B35, Cw7, DR3, DR17, DRB3*0101, DRB3*0524 (Wielka
Brytania)
B8, DR3, DRB5*0101 (Niemcy)
A2, DPB1*0501 (Japonia)
¶
Udziaþ genw poza ukþadem MHC: CTLA-4, gen TSHr i inne
Slajd 9
Choroba Gravesa-Basedowa
Immunopatogeneza
Zaburzenia nadzoru immunologicznego
Spadek aktywnoĻci limfocytw supresorowych
Wzrost ekspansji limfocytw pomocniczych
Proliferacja limfocytw B Plazmocytw
Produkcja autoprzeciwciaþ
Przeciw receptorowi bþonowemu TSH
(zwane jako immunoglobuliny lub przeciwciaþa pobudzajĢce tarczycħ TSI)
+ receptor TSH aktywacja receptora
cyklicznego AMP
nasilenie czynnoĻci komrek gruczoþu
Przeciwciaþa przeciw receptorowi TSH: pobudzajĢce proliferacjħ komrek, blokujĢce,
obojħtne
Slajd 10
ChorobaGravesa-Basedowa
Przeciwciaþa
Przeciwciaþa przeciw receptorom TSH
Û
PobudzajĢce proliferacjħ komrek tarczycy (tzw. TGI ÎThyroidgrowth
immunoglobulinsÎimmunoglobuliny wzrostu tarczycy) wole
¦
TGIaÎprzeciw receptorom insulinopodobnegoczynnika wzrostu
I (IGF-I)
¦
TGIb- przeciw receptorom TSH ( odpowiedŅ proliferacyjnanie
wydzielnicza)
Û
Przeciwciaþa blokujĢce (thyrotropinbindinginhibiting
immunoglobulins-TBI) Îpierwotny zanik tarczycy
¤
Przeciwciaþa przeciw tyreoglobulinie(TG-Ab)
¤ Przeciwciaþa przeciw peroksydazienabþonka tarczycy (TPO-Ab)
Slajd 11
Choroba Graves-Basedowa
(przeciwciaþa wiĢŇĢce receptory bþonowe TSH )
Przeciwciaþa nie
niszczĢ tarczycy lecz pobudzajĢ
do wydzielania hormonw
Hyperplazja nabþonka
i naciek limfocytarny
Slajd 12
Oftalmopatia postepujĢca Î ophtalmopathia progressive
- naciek zapalny w obrħbie tkanki þĢcznej pozagaþkowej oczodoþu oraz w obrħbie miħĻni
zewnħtrznych gaþki ocznej prowadzĢcy do wytrzeszczu gaþek ocznych, obrzħku powiek,
zaburzeı ruchomoĻci gaþek ocznych.
Brak korelacji z nadczynnoĻciĢ tarczycy
Patogeneza nie do koıca wyjaĻniona!
(Ab Î przeciw fibroblastom i komrkom miħĻni)
Pobudzone komrki immunokompetentne nacieku tkanek oczodoþu
Synteza i sekrecja cytokin i czynnikw wzrostowych
(IFN-ȳ, TNF-Ȳ, IL-1ŋ, IL-1Ȳ, TGF-Ȳ, IGF-1, PDGF)
Aktywacja fibroblastw i komrek Ļrdbþonkw drobnych naczyı
wytwarzania glikozaminoglikanw
Obrzħk pozagaþkowej tkanki þĢcznej
Wzrost ekspresji HLA-DR, czĢsteczek adhezji (ICAM-1, ELAM-1, VCAM-1,
CD44, LFA-1), tzw. peptydw stresowych
Choroba Gravesa-Basedowa
Zmiany skrne
Slajd 13
Obrzħk przedgoleniowy (oedema praetibiale)
- obrzmienie i zaczerwienienie na przedniej powierzchni goleni
Akropachia Î pogrubienie dystalnych paliczkw palcw rak i stp
4 Î 1% chorych
PodþoŇe autoimmunizacyjne niewĢtpliwe
Immunopatogeneza nie wyjaĻniona
Receptory TSH w fibroblastach tych okolic
Slajd 14
Choroba Hashimoto
(Przewlekþe limfocytarne zapalenie tarczycy)
opisana w 1912 roku przez Hashimoto jako wole limfocytowe
Autoimmunologiczna postaę niedoczynnoĻci tarczycy
Etiopatogeneza
Czynniki ryzyka
¶
Czynniki zewnħtrzne
¦
Infekcje wirusowe (ludzki limfotropowy wirus typu I Î HTLV-I)
¦
Stres
¦
Leki ( np. po leczeniu interferonem, estrogeny)
¦
OdŇywianie
Î spadek podaŇy jodu
¶
Haplotypy genw ukþadu zgodnoĻci tkankowej MHC/HLA
¦
DR5 Î USA
¦
DQw2, DRB*0201 Î Wielka Brytania
¦
DR3, DQ7, DQw2 Î Niemcy
¦
A2, DRB*040101 - Japonia
Choroba Hashimoto
Immunopatogeneza
Slajd 15
InicjujĢca rola czynnikw Ļrodowiskowych
Predyspozycja genetyczna
Apoptoza
Neutralizacja
endogennych
Limfocyty B Ekspresja HLA-DR Th Ts
inhibitorw
apoptozy
Produkcja cytokin
Wzrost produkcji cytokin
prozapalnych
Ab Cytotoksyczne limfocyty T
Inicjacja
apoptozy tyreocytw
Destrukcja gruczoþu tarczowego
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
Immunoendokrynologia
Alicja BĢkowska
Zakþad Immunopatologii
Slajd 2
Naturalna historia chorb narzĢdowo-swoistych
Autoimmunologiczne choroby ukþadu endokrynnego
Zmiany morfologiczne: zapalenie (ÒinsulitisÓ, thyroiditis) w
narzĢdzie endokrynnym przed lub we wczesnym okresie
klinicznym
ZwiĢzek miħdzy ekspresjĢ niektrych alleli klasy II (haplotypy
HLA wysokiego ryzyka i ochronne) i genami z poza ukþadu MHC
a czħstoĻciĢ wystħpowania choroby, czħsta zachorowalnoĻę
rodzinna
ObecnoĻę krĢŇĢcych przeciwciaþ narzĢdowo-swoistych
(przeciwtarczycowch, przeciwnadnerczowych)
Slajd 3
Naturalna historia chorb narzĢdowo-swoistych
Autoimmunologiczne choroby ukþadu endokrynnego
OdpowiedŅ proliferacyjna limfocytw krwi obwodowej na antygeny
gruczoþw dokrewnych
Przetrwanie autoreaktywnych limfocytw B
Zaburzenie funkcji limfocytw T (pojawienie siħ ázakazanychÑ
klonw) i Th1/Th2
Wspþwystħpowanie chorb narzĢdowo- swoistych
(immunopatologiczny i genetyczny fenomen tego zjawiska nie jest
do koıca poznany)
Wystħpowanie licznych autoprzeciwciaþ w stanie przedklinicznym
Slajd 4
Najpowszechniejsze choroby autoimmunizacyjne
ukþadu endokrynnego
s
Choroby autoimmunologiczne tarczycy
Û
choroba Graves-Basedowa
Û
wole Hashimoto
Û
poporodowe zapalenie tarczycy
s
Cukrzyca typu 1
s
Choroba Addisona
Slajd 5
Choroby autoimmunizacyjne tarczycy
Jednostka chorobowa
CzħstoĻę
wystħpowania
Choroba Gravesa-Basedowa 1% populacji
Choroba Hashimoto
3-4% populacji
Zapalenie poporodowe
5-8%
przemijajĢca nadczynnoĻę
inne statystyki
lub wystħpujĢca kilka miesiħcy po porodzie
od 2 do 21%
przemijajĢca niedoczynnoĻę
tarczycy
NajczħĻciej:
Autoimmunologiczna nadczynnoĻę tarczycy
Autoimmunologicznie uwarunkowana niedoczynnoĻę tarczycy
Choroba Gravesa Î Basedowa
Robert J. Graves Î 1835 rok
c
zħstoĻę zachorowaı w ciĢgu 1.roku - 7 / 100 0000 mieszkaıcw
Slajd 6
Autoimmunizacyjna postaę nadczynnoĻci tarczycy
(wole, zmiany oczne i skrne) niedoczynnoĻę tarczycy
Czynniki wywoþujĢce uszkodzenie komrek tarczycy
Û
zakaŇenie bakteryjne, wirusowe
Û
(uraz gruczoþu tarczowego
Û
przewlekþy stres emocjonalny
Û
znaczna podaŇ jodu w pokarmach
Û
Hormony Ňeıskie
Slajd 7
Jod a choroba Gravesa-Basedowa
Ukþad odpornoĻciowy
stymulacja limfocytw B
aktywnoĻci limfocytw
ekspresja antygenw MHC
immunogennoĻci tyreoglobuliny(badania na zwierzħtach)
Choroba Graves-Basedowa
Nawrt po leczeniu (suplementacja) i tyroidektomii
Objawy niedoczynnoĻci
Slajd 8
Choroba Gravesa Î Basedowa
Czynniki ryzyka genetycznego
¶
Kompleksy genw ukþadu MHC/HLA
B8, DR3, DRB1*0301 (Ameryka Pþnocna)
B8, B35, Cw7, DR3, DR17, DRB3*0101, DRB3*0524 (Wielka
Brytania)
B8, DR3, DRB5*0101 (Niemcy)
A2, DPB1*0501 (Japonia)
¶
Udziaþ genw poza ukþadem MHC: CTLA-4, gen TSHr i inne
Slajd 9
Choroba Gravesa-Basedowa
Immunopatogeneza
Zaburzenia nadzoru immunologicznego
Spadek aktywnoĻci limfocytw supresorowych
Wzrost ekspansji limfocytw pomocniczych
Proliferacja limfocytw B Plazmocytw
Produkcja autoprzeciwciaþ
Przeciw receptorowi bþonowemu TSH
(zwane jako immunoglobuliny lub przeciwciaþa pobudzajĢce tarczycħ TSI)
+ receptor TSH aktywacja receptora
cyklicznego AMP
nasilenie czynnoĻci komrek gruczoþu
Przeciwciaþa przeciw receptorowi TSH: pobudzajĢce proliferacjħ komrek, blokujĢce,
obojħtne
Slajd 10
ChorobaGravesa-Basedowa
Przeciwciaþa
Przeciwciaþa przeciw receptorom TSH
Û
PobudzajĢce proliferacjħ komrek tarczycy (tzw. TGI ÎThyroidgrowth
immunoglobulinsÎimmunoglobuliny wzrostu tarczycy) wole
¦
TGIaÎprzeciw receptorom insulinopodobnegoczynnika wzrostu
I (IGF-I)
¦
TGIb- przeciw receptorom TSH ( odpowiedŅ proliferacyjnanie
wydzielnicza)
Û
Przeciwciaþa blokujĢce (thyrotropinbindinginhibiting
immunoglobulins-TBI) Îpierwotny zanik tarczycy
¤
Przeciwciaþa przeciw tyreoglobulinie(TG-Ab)
¤ Przeciwciaþa przeciw peroksydazienabþonka tarczycy (TPO-Ab)
Slajd 11
Choroba Graves-Basedowa
(przeciwciaþa wiĢŇĢce receptory bþonowe TSH )
Przeciwciaþa nie
niszczĢ tarczycy lecz pobudzajĢ
do wydzielania hormonw
Hyperplazja nabþonka
i naciek limfocytarny
Slajd 12
Oftalmopatia postepujĢca Î ophtalmopathia progressive
- naciek zapalny w obrħbie tkanki þĢcznej pozagaþkowej oczodoþu oraz w obrħbie miħĻni
zewnħtrznych gaþki ocznej prowadzĢcy do wytrzeszczu gaþek ocznych, obrzħku powiek,
zaburzeı ruchomoĻci gaþek ocznych.
Brak korelacji z nadczynnoĻciĢ tarczycy
Patogeneza nie do koıca wyjaĻniona!
(Ab Î przeciw fibroblastom i komrkom miħĻni)
Pobudzone komrki immunokompetentne nacieku tkanek oczodoþu
Synteza i sekrecja cytokin i czynnikw wzrostowych
(IFN-ȳ, TNF-Ȳ, IL-1ŋ, IL-1Ȳ, TGF-Ȳ, IGF-1, PDGF)
Aktywacja fibroblastw i komrek Ļrdbþonkw drobnych naczyı
wytwarzania glikozaminoglikanw
Obrzħk pozagaþkowej tkanki þĢcznej
Wzrost ekspresji HLA-DR, czĢsteczek adhezji (ICAM-1, ELAM-1, VCAM-1,
CD44, LFA-1), tzw. peptydw stresowych
Choroba Gravesa-Basedowa
Zmiany skrne
Slajd 13
Obrzħk przedgoleniowy (oedema praetibiale)
- obrzmienie i zaczerwienienie na przedniej powierzchni goleni
Akropachia Î pogrubienie dystalnych paliczkw palcw rak i stp
4 Î 1% chorych
PodþoŇe autoimmunizacyjne niewĢtpliwe
Immunopatogeneza nie wyjaĻniona
Receptory TSH w fibroblastach tych okolic
Slajd 14
Choroba Hashimoto
(Przewlekþe limfocytarne zapalenie tarczycy)
opisana w 1912 roku przez Hashimoto jako wole limfocytowe
Autoimmunologiczna postaę niedoczynnoĻci tarczycy
Etiopatogeneza
Czynniki ryzyka
¶
Czynniki zewnħtrzne
¦
Infekcje wirusowe (ludzki limfotropowy wirus typu I Î HTLV-I)
¦
Stres
¦
Leki ( np. po leczeniu interferonem, estrogeny)
¦
OdŇywianie
Î spadek podaŇy jodu
¶
Haplotypy genw ukþadu zgodnoĻci tkankowej MHC/HLA
¦
DR5 Î USA
¦
DQw2, DRB*0201 Î Wielka Brytania
¦
DR3, DQ7, DQw2 Î Niemcy
¦
A2, DRB*040101 - Japonia
Choroba Hashimoto
Immunopatogeneza
Slajd 15
InicjujĢca rola czynnikw Ļrodowiskowych
Predyspozycja genetyczna
Apoptoza
Neutralizacja
endogennych
Limfocyty B Ekspresja HLA-DR Th Ts
inhibitorw
apoptozy
Produkcja cytokin
Wzrost produkcji cytokin
prozapalnych
Ab Cytotoksyczne limfocyty T
Inicjacja
apoptozy tyreocytw
Destrukcja gruczoþu tarczowego