13.12-ze strony układu krążenia i nerwowego, farmakologia

13.12.12

Temat: Polekowe uszkodzenia narządów zmysłów oraz ze strony układu krążenia i układu nerwowego.    

Polekowe uszkodzenia ze strony układu nerwowego:

a)zaburzenia psychiczne: -depresje, zwolnienie procesów myślowych, zwolnienie reakcji psychicznych, stany lękowe, senności, zaburzenia w orientacji w czasie i przestrzeni, nadmierne pobudzenie, omamy lękowe, euforie.

Osoby, które zażywają leki działające na OUN, nie mogą prowadzić samochodu, obsługiwać maszyn .Nie mogą spożywać alkoholu (synergizm hiperaddycyjny )

Leki:

·         kofeina

·         trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne(TLPD)

·         leki na nadciśnienie tętnicze (depresja)

·         kortykosteroidy (euforia)

b)zaburzenia neurologiczne-zaburzenia w obrębie naczyń mózgowych (zaburzenia krążenia, krwotok), neuropatie, polekowe (uszkodzenie obwodowych nerwów czuciowych i ruchowych)

Leki:

·         cytostatyki

·         trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne(TLPD)

·         metronidazol (przeciwbakteryjne)

·         propranolol

c)miopatie (zaburzenia mięśniowe)

·         leki na cholesterol

d)bóle głowy:

Leki: ból głowy:

·         leki rozszerzające naczynia w chorobie wieńcowej

·         leki w nadciśnieniu tętniczym

·         azotany

·         hydralazyna(obniża ciśnienie tętnicze krwi)

migrena:

·         doustne środki antykoncepcyjne

·         ranitydyna (ranigast)

bóle głowy z odbicia:

·         paracetamol

·         niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)

·         ergotamina (stosowana w leczeniu migreny)

e)zespół otępienny

f)krwotok mózgowy

·         przewlekle stosowany kwas acetylosalicylowy

g)zaburzenia ruchowe: 

ü      dystonia-toniczne kurcze, grymasy twarzy, języka, szyi i przymusowe spojrzenie

ü      akatyzja- nieustanny niepokój ruchowy (przymus bycia w ciągłym ruchu)

ü      parkinsonizm- drżenie rąk

ü      dyskineza późna-mimowolne ruchy ręki

Leki:

·         metoklopramid

·         neuroleptyki

·         leki przeciwarytmiczne

·         Glikokortykosteroidy

Polekowe uszkodzenia ze strony narządów zmysłów

1)      Uszkodzenia ze strony narządu słuchu i równowagi

a)Czynnikami zwiększającymi ryzyko ototoksyczności (uszkodzenie słuchu):

ü      niewydolność nerek,

ü      stosowanie przez dłuższy czas lub w dużych dawkach leków ototoksycznych albo uprzednie leczenie tymi lekami

ü      powyżej 60 roku życia i małe dzieci

ü      choroby ucha wewnętrznego

ü      ekspozycja na hałas i hipertermia

ü      predyspozycja osobnicza

b) Kliniczne objawy polekowego uszkodzenia ucha wewnętrznego to:

ü       upośledzenie słuchu o różnym nasileniu – od niedosłuchu do całkowitej głuchoty

ü       szumy uszne

ü       zaburzenia równowagi

ü       zawroty głowy

ü       nudności

Uszkodzenie narządu słuchu i/lub równowagi mogą wywołać: salicylany, indometacyna, furosemid, kwas etakrynowy, chinina, chinidyna, cisplatyna, fluorouracyl, bleomycyna, doustne środki antykoncepcyjne, środki zawierające jod.

Do najbardziej ototoksycznych a zarazem neurotoksycznych leków należą :

·         antybiotyki aminoglikozydowe np.

streptomycyna(stosowana w gruźlicy)

kanamycyna

neomycyna,

amikacyna(dla b małych dzieci)

gentamycyna(sprawdza się przy leczeniu powikłań, złamań).

Tobramycyna

Netylmycna

Streptomycyna i gentamycyna wywołują głównie zaburzenia równowagi, w mniejszym stopniu upośledzają słuch. Wśród antybiotyków aminoglikozydowych najmniej toksyczna dla narządu słuchu i równowagi jest netylmycyna.

·         Antybiotyki z grupy polimyksyn np.

Wiomycyna

Wankomycyna

Kapreomycyna

·         Doustne środki antykoncepcyjne

·         Salicylany

·         Furosemid

·         Cytostatyki

·         Chinina

2)     Polekowe uszkodzenia ze strony narządu wzroku:

ü       Odkładanie się złogów w rogówce i spojówce: -epinefryna,pochodne fenotiazyny,glikokortykosteroidy,preparaty srebra i złota(odwracalne zmiany.

ü       Zapalenie rogówki powodują niekiedy leki używane do znieczulenia rogówki, karbimazol.

ü       obrzęk rogówki – mepakryna i rzadziej doustne leki antykoncepcyjne.

ü       Pękanie rogówki, jej stan zapalny oraz zapalenie spojowek występują podczas leczenia dużymi dawkami cytarabiny, cyklofosfamidu

ü       Zmiany w soczewce, polegające na jej zmętnieniu i powstaniu zaćmy, mogą wystapić po długotrwałej terapii jaskry lekami zawężającymi źrenicę, po stosowaniu kortykosteroidów, chlorchiny, pochodnych fenotiazyny, chlorpropamidu, busulfanu.

ü       Uszkodzenie nerwu wzrokowego: środki znieczulenia ogólnego , salicylany, doustne środki antykoncepcyjne, amiodaronu, streptomycyny, cykloseryny, chloramfenikolu, etambutolu, glibenklamidu, polimyksyny B, sulfonamidów, izoniazydu, chininy, chlorchiny,

ü       Zaburzenia widzenia : fluorochinolony

ü       Podwójne lub kolorowe widzenie: glikozydy naparstnicy i winkrystyna, karbamazepina

ü       Rozszerzenie źrenic –trójpierścieniowe leki przeciw depresyjne (TLPD)

ü       Alergiczne zapalenie spojówek: salicylany, sulfonamidy, penicyliny, chloramfenikol

Polekowe uszkodzenia ze strony układu krążenia:

a) uszkodzenie naczyń, mięśnia sercowego

3 etapy zaburzenia mięśnia sercowego:

1.        wczesne (ostre lub półostre)  

2.        późne (przewlekłe)   

3.        opóźnione (nawet po 15 latach)

·         Uszkodzenia mięśnia sercowego:- antybiotyki antracyklinowe (doksorubicyna, daunorubicyna)

b) Zaburzenia rytmu i przewodzenia

·         Terapia glikozydami nasercowymi

·         Niewydolność nerek

·         Młody lub podeszły wiek

·         Niedobór jonów potasowych

·         Nadmiar jonów wapniowych

·         Choroba niedokrwienia serca

·         Niedoczynność gruczołu tarczowego

Leki:             

·         Glikozydy: przedwczesne skurcze komór, zwolnienie czynności serca, blok przedsionkowo komorowy, migotanie przedsionków

·         Chinidyna

·         Prokainamid

·         Lidokaina

c) zapalenie mięśnia sercowego

·         Penicylina

·         Sulfonamidy

·         Salicylany

d)niewydolność krążenia:

·         NLPZ

·         Leki przeciwarytmiczne

·         Glikokortykosteroidy

·         Leki odpowiedzialne za zatrzymanie jonów sodu i płynów w organizmie

e)polekowe zaburzenia ciśnienia krwi i zmiany naczyniowe:

Spadek ciśnienia tętnicze­go krwi może wystąpić nie tylko po stosowaniu leków hipotensyjnych, lecz także innych leków o różnych właściwościach farmakologicznych wywierających jednocześnie wpływ na układ krążenia i układ nerwowy:

Leki

·         cholinomimetyczne

·         leki rozkur­czające mięśnie naczyń

·         beta-adrenergiczne

·         alfa-adrenolityczne

·         pochodne fenotiazyny

·         leki hipotensyjne

·         nasenne, uspokajające

·         przeciwpadaczkowe (zwłaszcza fenytoina)

·         przeciwhistaminowe

·...