Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
1
WYBRANE SCHORZENIA
GÓRNYCH DRÓG
ODDECHOWYCH
U DZIECI
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail: pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
2
ODRĘBNOŚCI ANATOMICZNE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH U DZIECI
NOS I ZATOKI PRZYNOSOWE
•
Oddychanie przez nos jest jedynym fizjologicznym sposobem oddychania w
pierwszych miesiącach życia.
•
W momencie urodzenia zatoki przynosowe są niewykształcone. Kolejność rozwoju
zatok przynosowych:
•
komórki sitowia,
•
zatoki szczękowe od 2 roku życia,
•
zatoki klinowe ok. 7 r. ż zatoki czołowe ok. 4 - 9 r. ż.
•
Jamy nosowe i zatoki są wysłane nabłonkiem wielorzędowym migawkowym.
Łatwość czasowego unieruchomienia rzęsek np. przez:
•
infekcję,
•
nieprawidłową ilość i pH śluzu,
•
niedotlenienie,
•
zbyt wysoką temperaturę wdychanego powietrza,
•
zbyt suche powietrze.
•
Trwałe unieruchomienie rzęsek w zespole nieruchomych rzęsek (zespół
Kartagenera).
JAMA USTNA
•
Duży język w stosunku do wielkości jamy ustnej.
•
Mniejsze ślinianki z dużą ilością tkanki limfatycznej.
•
Wydzielanie śliny rozpoczyna się dopiero od ok. 2-go miesiąca życia.
•
Ślina zawiera mniejsze ilości IgA niż u dorosłych (słaby system miejscowej obrony
przed zakażeniem).
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
3
GARDŁO
•
U noworodka ujście trąbki słuchowej znajduje się na wysokości podniebienia
twardego.
•
Trąbka słuchowa jest krótsza, szersza, położona bardziej poziomo co sprzyja
zakażeniom ucha środkowego.
•
Wysokie ustawienie nagłośni (sięga do części nosowej gardła) umożliwia
noworodkom i młodym niemowlętom jednoczesne ssanie i swobodne oddychanie
przez nos.
•
Narządy limfoepitelialne gardła tworzące tzw. pierścień Waldeyera są słabo
rozwinięte u noworodków, natomiast w pierwszych latach zycia następuje ich
gwałtowny rozwój ze skłonnością do rozrostu patologicznego (głównie migdałka
gardłowego i migdałków podniebiennych).
KRTAŃ
•
U noworodków i niemowlat jest stosunkowo węższa niż w późniejszych okresach
życia.
•
Najwęższe miejsce stanowi okolica podgłośniowa krtani.
•
Wyściółka krtani zawiera dużo luźnej tkanki łącznej i znaczną ilość tkanki
limfatycznej co sprzyja występowaniu obrzęku krtani.
CHOROBY NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH
WADY WRODZONE
•
Zarośnięcie nozdrzy tylnych:
•
Objawy (bezpośrednio po urodzeniu):
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
4
•
duszność wdechowa,
•
sinica,
•
niepokój,
•
krztuszenie się pokarmem,
•
zmniejszenie nasilenia objawów podczas krzyku.
•
Rozpoznanie:
•
cewnik nie przechodzi do gardła,
•
rinoskopia tylna.
•
Leczenie:
•
chirurgiczne w trybie natychmiastowym.
CHOROBY NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH
ZAKAŹNY NIEŻYT NOSA
(RHINITIS INFECTIOSA)
•
Etiologia:
wirusowa - najczęściej Rhinovirus typ 1 - 56, Coxsackie B3, Mixovirus
(paragrypy) typ 1 - 4, Adenovirus typ 3, 4, 7, RS, ECHO.
•
Szczyt zachorowań:
wiosna, jesień.
•
Zakażenie:
drogą kropelkową, zaraźliwość wysoka.
•
Przebieg kliniczny:
zazwyczaj łagodny.
•
Objawy miejscowe:
•
obrzęk błony śluzowej - utrudnione oddychanie, kichanie;
•
przekrwienie - skłonność do krwawień;
•
obfity wysięk śluzowy.
•
Objawy ogólne:
podwyższona ciepłota ciała, bóle mięśniowe, niechęć do
jedzenia.
•
Powikłania:
zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok obocznych nosa,
zakażenie dalszych odcinków układu oddechowego.
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
5
•
Może być wyrazem uogólnionej wiremii w przebiegu zapalenia mięśnia sercowego,
zapalenia opon i mózgu, biegunki wirusowej lub innych chorób.
•
Leczenie:
zazwyczaj nie wymaga.
Miejscowe:
utrzymanie
drożności nosa poprzez działania mechaniczne (odsysanie) i farmakologiczne (leki
przeciwobrzękowe i obkurczające naczynia).
Ogólnie:
leki uszczelniające
naczynia (wit. C, rutyna), leki przeciwobrzękowe (calcium).
ZAPALENIA ZATOK PRZYNOSOWYCH
(SINUSITIS)
•
Lokalizacja
: najczęściej komórki sitowia, zatoki szczękowe, znacznie rzadziej
zatoki czołowe, najrzadziej klinowe.
•
Etiologia:
•
najczęściej Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae,
•
czasami Streptococcus grupy A, C lub G, Staphylococcus aureus, MRSA,
Pseudomonas, Bacteroides,
•
rzadko Klebsiella pneumoniae,
•
inne Enterobacteriaceae, Mycoplasma pneumoniae.
•
Szerzenie się zakażenia:
•
przez ciągłość infekcji z błony śluzowej nosa,
•
rola czynnika alergicznego,
•
na drodze krwionośnej w przebiegu chorób zakaźnych (grypa, zapalenie płuc,
zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, odra),
•
przewlekłe zapalenie migdałków,
•
zgorzel miazgi.
•
Powikłania:
•
pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego,
•
ropowica oczodołu,
•
zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej.
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
Akademia Medyczna w Gdańsku
1
WYBRANE SCHORZENIA
GÓRNYCH DRÓG
ODDECHOWYCH
U DZIECI
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail: pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
2
ODRĘBNOŚCI ANATOMICZNE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH U DZIECI
NOS I ZATOKI PRZYNOSOWE
•
Oddychanie przez nos jest jedynym fizjologicznym sposobem oddychania w
pierwszych miesiącach życia.
•
W momencie urodzenia zatoki przynosowe są niewykształcone. Kolejność rozwoju
zatok przynosowych:
•
komórki sitowia,
•
zatoki szczękowe od 2 roku życia,
•
zatoki klinowe ok. 7 r. ż zatoki czołowe ok. 4 - 9 r. ż.
•
Jamy nosowe i zatoki są wysłane nabłonkiem wielorzędowym migawkowym.
Łatwość czasowego unieruchomienia rzęsek np. przez:
•
infekcję,
•
nieprawidłową ilość i pH śluzu,
•
niedotlenienie,
•
zbyt wysoką temperaturę wdychanego powietrza,
•
zbyt suche powietrze.
•
Trwałe unieruchomienie rzęsek w zespole nieruchomych rzęsek (zespół
Kartagenera).
JAMA USTNA
•
Duży język w stosunku do wielkości jamy ustnej.
•
Mniejsze ślinianki z dużą ilością tkanki limfatycznej.
•
Wydzielanie śliny rozpoczyna się dopiero od ok. 2-go miesiąca życia.
•
Ślina zawiera mniejsze ilości IgA niż u dorosłych (słaby system miejscowej obrony
przed zakażeniem).
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
3
GARDŁO
•
U noworodka ujście trąbki słuchowej znajduje się na wysokości podniebienia
twardego.
•
Trąbka słuchowa jest krótsza, szersza, położona bardziej poziomo co sprzyja
zakażeniom ucha środkowego.
•
Wysokie ustawienie nagłośni (sięga do części nosowej gardła) umożliwia
noworodkom i młodym niemowlętom jednoczesne ssanie i swobodne oddychanie
przez nos.
•
Narządy limfoepitelialne gardła tworzące tzw. pierścień Waldeyera są słabo
rozwinięte u noworodków, natomiast w pierwszych latach zycia następuje ich
gwałtowny rozwój ze skłonnością do rozrostu patologicznego (głównie migdałka
gardłowego i migdałków podniebiennych).
KRTAŃ
•
U noworodków i niemowlat jest stosunkowo węższa niż w późniejszych okresach
życia.
•
Najwęższe miejsce stanowi okolica podgłośniowa krtani.
•
Wyściółka krtani zawiera dużo luźnej tkanki łącznej i znaczną ilość tkanki
limfatycznej co sprzyja występowaniu obrzęku krtani.
CHOROBY NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH
WADY WRODZONE
•
Zarośnięcie nozdrzy tylnych:
•
Objawy (bezpośrednio po urodzeniu):
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
4
•
duszność wdechowa,
•
sinica,
•
niepokój,
•
krztuszenie się pokarmem,
•
zmniejszenie nasilenia objawów podczas krzyku.
•
Rozpoznanie:
•
cewnik nie przechodzi do gardła,
•
rinoskopia tylna.
•
Leczenie:
•
chirurgiczne w trybie natychmiastowym.
CHOROBY NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH
ZAKAŹNY NIEŻYT NOSA
(RHINITIS INFECTIOSA)
•
Etiologia:
wirusowa - najczęściej Rhinovirus typ 1 - 56, Coxsackie B3, Mixovirus
(paragrypy) typ 1 - 4, Adenovirus typ 3, 4, 7, RS, ECHO.
•
Szczyt zachorowań:
wiosna, jesień.
•
Zakażenie:
drogą kropelkową, zaraźliwość wysoka.
•
Przebieg kliniczny:
zazwyczaj łagodny.
•
Objawy miejscowe:
•
obrzęk błony śluzowej - utrudnione oddychanie, kichanie;
•
przekrwienie - skłonność do krwawień;
•
obfity wysięk śluzowy.
•
Objawy ogólne:
podwyższona ciepłota ciała, bóle mięśniowe, niechęć do
jedzenia.
•
Powikłania:
zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok obocznych nosa,
zakażenie dalszych odcinków układu oddechowego.
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl
Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej
Akademia Medyczna w Gdańsku
5
•
Może być wyrazem uogólnionej wiremii w przebiegu zapalenia mięśnia sercowego,
zapalenia opon i mózgu, biegunki wirusowej lub innych chorób.
•
Leczenie:
zazwyczaj nie wymaga.
Miejscowe:
utrzymanie
drożności nosa poprzez działania mechaniczne (odsysanie) i farmakologiczne (leki
przeciwobrzękowe i obkurczające naczynia).
Ogólnie:
leki uszczelniające
naczynia (wit. C, rutyna), leki przeciwobrzękowe (calcium).
ZAPALENIA ZATOK PRZYNOSOWYCH
(SINUSITIS)
•
Lokalizacja
: najczęściej komórki sitowia, zatoki szczękowe, znacznie rzadziej
zatoki czołowe, najrzadziej klinowe.
•
Etiologia:
•
najczęściej Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae,
•
czasami Streptococcus grupy A, C lub G, Staphylococcus aureus, MRSA,
Pseudomonas, Bacteroides,
•
rzadko Klebsiella pneumoniae,
•
inne Enterobacteriaceae, Mycoplasma pneumoniae.
•
Szerzenie się zakażenia:
•
przez ciągłość infekcji z błony śluzowej nosa,
•
rola czynnika alergicznego,
•
na drodze krwionośnej w przebiegu chorób zakaźnych (grypa, zapalenie płuc,
zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, odra),
•
przewlekłe zapalenie migdałków,
•
zgorzel miazgi.
•
Powikłania:
•
pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego,
•
ropowica oczodołu,
•
zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej.
ul. Nowe Ogrody 1-6, 80-803 Gdańsk
tel.
(58) 302 3031 w. 236 - sekretariat/kierownik
e-mail:
pediatria@amg.gda.pl