Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
ZYGMUNT MYSŁAKOWSKI (1890 – 1971)
Zygmunt Mysłakowski urodził się 4 lipca 1890 r. w Nowym Mieście nad Pilicą. Pierwsze
5 lat Ŝycia spędził w Łubkach, małej wiosce, o której w późniejszych latach Ŝycia mówił, iŜ
był to „świat pełen dobroci i szczęścia”.
Jako autor prac pedagogicznych przywiązywał duŜe znaczenie do roli nauczyciela.
Twierdził, Ŝe w okresie kształtowania się zamiłowań szkolnych, a więc w wieku 10-18 lat,
nauczyciel staje się dla ucznia autorytetem.
Był przeciwnikiem naturalizmu pedagogicznego. Sens wychowania widział w świecie
kultury. UwaŜał bowiem, „jest to jedyny rodzaj świata, w którym odnajdujemy czy
stwarzamy samych siebie; świat najgłębszej tęsknoty, ostatecznej miłości, czułości, świat w
którym Ŝyje on, umiera, i odradza się”. Wartości te nie są wcale wynikiem subiektywnych
reakcji. Z jednej strony zaleŜą one od wzajemnego ustosunkowania się pewnych przedmiotów
i potrzeb, z drugiej są trwałymi regulatorami działania, warunkowanymi pamięcią społeczną
grupy. Ich przedmiotowość polega na tym, Ŝe stwarzają pewien zakres porozumienia i
wspólnoty duchowej.
Proces wychowania musi iść w dwóch kierunkach: po pierwsze – przekazywania kultury,
po drugie – wzbudzania i kształcenia zdolności jej rozumienia. Jednostka musi być nie tylko
wprowadzona w świat tradycji kulturowej, ale takŜe przygotowania do postawy czynnej, do
przekształcania i dalszego rozwijania kultury.
Mysłakowski próbował proces wychowania interpretować ze stanowiska socjologicznego.
Czysty socjologizm, traktujący osobowość jako bierną, bezkierunkową masę, uwaŜał on za
tak samo błędny jak naturalizm pedagogiczny. Zarówno wychowanie pierwotne, opierające
się na instynktach, jak i wychowanie wtórne posługujące się doświadczeniami społecznymi,
kształtujące jednostkę za pomocą pojęć, norm i wartości nie umoŜliwia powstania
indywidualnych form Ŝycia. Mysłakowski uwaŜał, iŜ osoba jest wartością społeczną, dlatego
za najwyŜszy cel wychowania stawiał kształcenie osobowości, jako zorganizowanej,
sensownej całości. Kształcenie osobowości według niego polega na rozwijaniu związku
pomiędzy człowiekiem, a pewną strefą dóbr kulturalnych, na wplataniu ponadindywidualnych
wartości w system celów Ŝyciowych jednostki. Jego zdaniem osobowość powstaje i rozwija
się przez uczestniczenie w społeczności duchowej, utoŜsamianie się z jej ideałami i
wierzeniami.
Zgodnie z Kerschenseinerem przyznał. iŜ nie kaŜda strefa kultury jest jednakowo otwarta dla
naszej psychiki, nie kaŜdy rodzaj wartości pobudza nasze siły duchowe. KaŜda jednostka
związana jest z innym środowiskiem, sytuacjami, które są przedmiotem jej zainteresowań i
działalności. KaŜdy przynaleŜy do pewnej społeczności duchowej, według której dokonuje
selekcji celów i wartości Ŝyciowych. Człowiek w zaleŜności od struktury psychicznej
nawiązuje kontakt tylko z tymi strefami kultury, które mu odpowiadają (jego psychice).
Mysłakowski duŜą rolę rozwoju osobowości przypisywał stosunkowi do tradycji. UwaŜał,
Ŝe stosunek do kultury tradycjonalnej musi być bardziej osobisty i swobodny (naleŜy pominąć
to wszystko co było, ale w chwili obecnej nie jest czynne w Ŝadnej formie). Według niego
szkoła powinna ułatwić wychowankowi nawiązanie kontaktu osobistego z tradycją, przez
wyrabianie w młodzieŜy prospektywnej postawy psychicznej.
Zarówno wychowanie narodowe, jak i państwowe zmierza do wyzwolenia w jednostce tego,
co prowadzi ją do uspołecznienia, co jest fundamentem osobowości i wychowania.
zadaniem wychowawcy jest towarzyszenie dziecku i młodzieńcowi w tych sytuacjach,
które sprzyjają powstawaniu normalnego planu Ŝyciowego, które ułatwiają proces
uspołecznienia. Uspołecznienie to powinno zachodzić stopniowo. Mysłakowski dokonał
takiego podziału:
-
kontakt matka-dziecko
-
kontakty rodzinne
-
kontakty pozarodzinne
-
kontakty z grupami rówieśniczymi
-
kontakty wtórne (naród, państwo)
-
zasady Ŝycia personalnego (wewnętrzne)
Takiego stopniowego wdraŜania kontaktów moŜe dokonać jedynie nauczyciel, który ma
właściwy stosunek pedagogiczny do ucznia. W przeciwnym razie wywoła objawy buntu i
wewnętrznego oporu. Do podstawowych składników talentu pedagogicznego Mysłakowski
zaliczał Ŝywość wyobraźni, instynkt rodzicielski, zdolność do wyraŜania uczuć i nastawienie
psychiki na zewnątrz. Obecność tych cech sprzyja kontaktowości.
Ogromne znaczenie w procesie powstawania osobowości przypisywał poczuciu godności
osobistej. Domagał się, aby nie poniŜać dziecka, aby nie sugerować mu jego słabości, ani nie
stawiać go w sytuacjach przerastających jego siły. Zwracał równieŜ uwagę na szkodliwość
nadmiernej opieki i ochrony roztaczanej nad dzieckiem.
Ostatnim waŜnym czynnikiem w procesie kształtowania się osobowości jest
samowychowanie. Proces ten moŜe powstać wówczas, gdy obniŜenie się poczucia własnej
wartości i niezadowolenie z siebie jest wywołane przez zespół cech, naleŜących do
społecznego układu wartości. Jednostka dąŜąc do przywrócenia swojej równowagi
wewnętrznej, ustosunkowuje się do cech, nabytych „z zewnątrz” i przekształca swoją
osobowość według idealnego „ja”.
Zygmunt Mysłakowski przez większość Ŝycia zajmował się problemami współistnienia,
współŜycia i współdziałania ludzi ze sobą. Swoją ogromną wiedzę zawarł w wielu pracach,
które przyniosły mu uznanie i sławę w gronie pedagogów. Zmarł w 1971 roku.
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
Zygmunt Mysłakowski urodził się 4 lipca 1890 r. w Nowym Mieście nad Pilicą. Pierwsze
5 lat Ŝycia spędził w Łubkach, małej wiosce, o której w późniejszych latach Ŝycia mówił, iŜ
był to „świat pełen dobroci i szczęścia”.
Jako autor prac pedagogicznych przywiązywał duŜe znaczenie do roli nauczyciela.
Twierdził, Ŝe w okresie kształtowania się zamiłowań szkolnych, a więc w wieku 10-18 lat,
nauczyciel staje się dla ucznia autorytetem.
Był przeciwnikiem naturalizmu pedagogicznego. Sens wychowania widział w świecie
kultury. UwaŜał bowiem, „jest to jedyny rodzaj świata, w którym odnajdujemy czy
stwarzamy samych siebie; świat najgłębszej tęsknoty, ostatecznej miłości, czułości, świat w
którym Ŝyje on, umiera, i odradza się”. Wartości te nie są wcale wynikiem subiektywnych
reakcji. Z jednej strony zaleŜą one od wzajemnego ustosunkowania się pewnych przedmiotów
i potrzeb, z drugiej są trwałymi regulatorami działania, warunkowanymi pamięcią społeczną
grupy. Ich przedmiotowość polega na tym, Ŝe stwarzają pewien zakres porozumienia i
wspólnoty duchowej.
Proces wychowania musi iść w dwóch kierunkach: po pierwsze – przekazywania kultury,
po drugie – wzbudzania i kształcenia zdolności jej rozumienia. Jednostka musi być nie tylko
wprowadzona w świat tradycji kulturowej, ale takŜe przygotowania do postawy czynnej, do
przekształcania i dalszego rozwijania kultury.
Mysłakowski próbował proces wychowania interpretować ze stanowiska socjologicznego.
Czysty socjologizm, traktujący osobowość jako bierną, bezkierunkową masę, uwaŜał on za
tak samo błędny jak naturalizm pedagogiczny. Zarówno wychowanie pierwotne, opierające
się na instynktach, jak i wychowanie wtórne posługujące się doświadczeniami społecznymi,
kształtujące jednostkę za pomocą pojęć, norm i wartości nie umoŜliwia powstania
indywidualnych form Ŝycia. Mysłakowski uwaŜał, iŜ osoba jest wartością społeczną, dlatego
za najwyŜszy cel wychowania stawiał kształcenie osobowości, jako zorganizowanej,
sensownej całości. Kształcenie osobowości według niego polega na rozwijaniu związku
pomiędzy człowiekiem, a pewną strefą dóbr kulturalnych, na wplataniu ponadindywidualnych
wartości w system celów Ŝyciowych jednostki. Jego zdaniem osobowość powstaje i rozwija
się przez uczestniczenie w społeczności duchowej, utoŜsamianie się z jej ideałami i
wierzeniami.
Zgodnie z Kerschenseinerem przyznał. iŜ nie kaŜda strefa kultury jest jednakowo otwarta dla
naszej psychiki, nie kaŜdy rodzaj wartości pobudza nasze siły duchowe. KaŜda jednostka
związana jest z innym środowiskiem, sytuacjami, które są przedmiotem jej zainteresowań i
działalności. KaŜdy przynaleŜy do pewnej społeczności duchowej, według której dokonuje
selekcji celów i wartości Ŝyciowych. Człowiek w zaleŜności od struktury psychicznej
nawiązuje kontakt tylko z tymi strefami kultury, które mu odpowiadają (jego psychice).
Mysłakowski duŜą rolę rozwoju osobowości przypisywał stosunkowi do tradycji. UwaŜał,
Ŝe stosunek do kultury tradycjonalnej musi być bardziej osobisty i swobodny (naleŜy pominąć
to wszystko co było, ale w chwili obecnej nie jest czynne w Ŝadnej formie). Według niego
szkoła powinna ułatwić wychowankowi nawiązanie kontaktu osobistego z tradycją, przez
wyrabianie w młodzieŜy prospektywnej postawy psychicznej.
Zarówno wychowanie narodowe, jak i państwowe zmierza do wyzwolenia w jednostce tego,
co prowadzi ją do uspołecznienia, co jest fundamentem osobowości i wychowania.
zadaniem wychowawcy jest towarzyszenie dziecku i młodzieńcowi w tych sytuacjach,
które sprzyjają powstawaniu normalnego planu Ŝyciowego, które ułatwiają proces
uspołecznienia. Uspołecznienie to powinno zachodzić stopniowo. Mysłakowski dokonał
takiego podziału:
-
kontakt matka-dziecko
-
kontakty rodzinne
-
kontakty pozarodzinne
-
kontakty z grupami rówieśniczymi
-
kontakty wtórne (naród, państwo)
-
zasady Ŝycia personalnego (wewnętrzne)
Takiego stopniowego wdraŜania kontaktów moŜe dokonać jedynie nauczyciel, który ma
właściwy stosunek pedagogiczny do ucznia. W przeciwnym razie wywoła objawy buntu i
wewnętrznego oporu. Do podstawowych składników talentu pedagogicznego Mysłakowski
zaliczał Ŝywość wyobraźni, instynkt rodzicielski, zdolność do wyraŜania uczuć i nastawienie
psychiki na zewnątrz. Obecność tych cech sprzyja kontaktowości.
Ogromne znaczenie w procesie powstawania osobowości przypisywał poczuciu godności
osobistej. Domagał się, aby nie poniŜać dziecka, aby nie sugerować mu jego słabości, ani nie
stawiać go w sytuacjach przerastających jego siły. Zwracał równieŜ uwagę na szkodliwość
nadmiernej opieki i ochrony roztaczanej nad dzieckiem.
Ostatnim waŜnym czynnikiem w procesie kształtowania się osobowości jest
samowychowanie. Proces ten moŜe powstać wówczas, gdy obniŜenie się poczucia własnej
wartości i niezadowolenie z siebie jest wywołane przez zespół cech, naleŜących do
społecznego układu wartości. Jednostka dąŜąc do przywrócenia swojej równowagi
wewnętrznej, ustosunkowuje się do cech, nabytych „z zewnątrz” i przekształca swoją
osobowość według idealnego „ja”.
Zygmunt Mysłakowski przez większość Ŝycia zajmował się problemami współistnienia,
współŜycia i współdziałania ludzi ze sobą. Swoją ogromną wiedzę zawarł w wielu pracach,
które przyniosły mu uznanie i sławę w gronie pedagogów. Zmarł w 1971 roku.