Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
SYTUACJA GOSPODARCZA WROCŁAWIA NA TLE MIAST WOJEWÓDZKICH
1. Wstęp
Określenie sytuacji gospodarczej Wrocławia i zachodzących w niej zmian w ostatnich latach jest jednym z elementów określenia jego konkurencyjności w stosunku do innych miast wojewódzkich. Na konkurencyjność miasta wpływają również: poziom wykształcenia mieszkańców, jakość instytucji naukowych i badawczych, rozwój instytucji finansowych, położenie względem głównych dróg i linii kolejowych, przejść granicznych, aktywność marketingowa lokalnych władz samorządowych jak też możliwości wypoczynkowe oraz ilość i jakość bazy noclegowej. Celem niniejszej pracy była ocena sytuacji gospodarczej Wrocławia, zmian jakie zaszły w ostatnim czasie oraz porównanie z pozostałymi miastami wojewódzkimi. Ponadto dokonano oceny ekonomiczno-finansowej wiodących branż we Wrocławiu.
Potencjał gospodarczy uzależniony jest od zasobów czynników produkcji, jakości i kosztu czynnika pracy, jakości i wydajności kosztów produkcji, predyspozycji społeczeństwa do przedsiębiorczości i innowacyjności jak też od postępu naukowo-technicznego. O sytuacji gospodarczej miasta będzie świadczyło wykorzystanie tego potencjału, jak również wpływ realizowanej polityki makroekonomicznej i interregionalnej oraz ogólnej sytuacji gospodarczej i politycznej na świecie.
Zmiany prawodawstwa gospodarczego i przemian instytucjonalnych, jakie nastąpiły w gospodarce w pierwszych latach transformacji, stworzyły sprzyjające warunki dla inwestorów zagranicznych. Wrocław należy do grupy miast ocenianych najwyżej pod względem atrakcyjności inwestycyjnej – 4 pozycja po Warszawie, Poznaniu i Krakowie według IBnGR[4].
2. Materiał i metoda badawcza
Na sytuację gospodarczą Wrocławia w dużej mierze ma wpływ sytuacja ekonomiczno-finansowa wrocławskich przedsiębiorstw różnych branż. Do badania kondycji ekonomiczno-finansowej branż użyto miary syntetycznej opartej na referencyjnym systemie granicznym [5]. Wyniki ekonomiczno-finansowe dla sekcji i działów publikowane są przez US we Wrocławiu kwartalnie jedynie dla podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących osób przekracza 49 osób. Na podstawie powyższych danych dokonano próby oceny działalności ekonomiczno-finansowej branż przemysłowych i nieprzemysłowych dla miasta Wrocławia. Nie dokonano analizy porównawczej kondycji branż Wrocławia z pozostałymi miastami, z uwagi na niejednolicie prowadzoną statystykę dotyczącą wyników ekonomiczno-finansowych.
Badaniem objęto sekcje i działy według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), czyli grupy przedsiębiorstw wytwarzających takie same lub podobne dobra bądź usługi. Do analizy wykorzystano dostępne wskaźniki i wielkości ekonomiczno-finansowe według stanu na dzień 31.12. 2002 i 2003 roku: wskaźnik rentowności sprzedaży, wskaźnik poziomu kosztów, wskaźnik rentowności obrotu brutto, wskaźnik rentowności obrotu netto, wskaźnik płynności finansowej I stopnia, wskaźnik płynności finansowej II stopnia, zobowiązania/należności, dynamika przychodów netto ze sprzedaży.
W celu porównania sytuacji gospodarczej miast wojewódzkich w Polsce w ostatnich latach, wykorzystano dostępne dane statystyczne publikowane przez GUS. Pod pojęciem miasta wojewódzkie od 1 stycznia 1999 roku rozumie się miasta, które są siedzibą wojewody i/lub sejmiku województwa [3]. W przypadku województwa kujawsko-pomorskiego uwzględniono zarówno Bydgoszcz jak i Toruń, a w przypadku województwa lubuskiego- Gorzów Wlkp. i Zieloną Górę. W związku z powyższym analizą porównawczą objęto 18 miast.
Główny nacisk w diagnozie sytuacji gospodarczej miast zwrócono na te elementy, które w największym stopniu wpływają na stan (obraz) gospodarczy. Rozwój przedsiębiorczości w aglomeracjach ma duży wpływ na rozwój lokalny poprzez zmniejszanie poziomu bezrobocia, wzrost zamożności społeczności lokalnej oraz poprawę poziomu życia w aglomeracji.
Dobór cech do badań porównawczych i klasyfikacyjnych był kompromisem, gdyż był on zdeterminowany z jednej strony przesłankami merytorycznymi wynikającymi z celu badania, natomiast z drugiej strony zakresem informacji statystycznej GUS. Przy doborze zmiennych charakteryzujących sytuację gospodarczą szczególną uwagę zwrócono na zamożność społeczności lokalnej, poziom aktywności gospodarczej, postępy w rozwoju sektora prywatnego, aktywność inwestorów zagranicznych oraz sytuację w sektorze przedsiębiorstw.
Do oceny sytuacji gospodarczej Wrocławia i innych miast wyłoniono wstępnie 18 potencjalnych cech.
3. Wyniki badania
Panujące we Wrocławiu uwarunkowania ekonomiczne sprzyjają prowadzeniu własnego przedsiębiorstwa. Na koniec 2003 roku zarejestrowanych we Wrocławiu w systemie KRUPGN-REGON było 95,3 tys. podmiotów gospodarczych; w tym w sektorze prywatnym 90,5 tys. (tj. 95%). Przyrost podmiotów odnotowuje się we wszystkich sekcjach PKD. Najwięcej podmiotów działa w sekcji handel i naprawy oraz obsługa nieruchomości i firm; nauka – odpowiednio: 30,2% i 24,5% wszystkich zarejestrowanych. Najczęściej rejestrowane były firmy prowadzące działalność usługową, np. w zakresie marketingu, usług komputerowych, doradztwa podatkowego, i.t.p. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą stanowiły 73,1% ogółu podmiotów, a spółki prawa handlowego 8,4% (8020). Wśród wszystkich spółek prawa handlowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stanowiły 87,9%, w tym 29,8% to spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Inwestowany we Wrocławiu kapitał zagraniczny w dominującym stopniu napływa z krajów europejskich: Francji (Lukas Bank SA, EFL SA), Irlandii (Bank Zachodni WBK S.A), Niemiec, Szwecji, Hiszpanii. Miasto jest również atrakcyjne dla przedsiębiorców pochodzących z dalekiego Wschodu (Wietnam, Tajwan, Chiny). Pod względem wartości kapitału zagranicznego zakładowego zaangażowanego w poszczególne rodzaje działalności gospodarczej, zdecydowanie dominuje we Wrocławiu działalność związana z pośrednictwem finansowym (72%), a następnie przetwórstwo przemysłowe (25%). W ostatnich latach wystąpił wzrost zainteresowania inwestorów zagranicznych działalnością związaną z obsługą nieruchomości, wynajmem i działalnością związaną z prowadzeniem interesów. W 2003 r. wyniki finansowe dużych przedsiębiorstw wskazują na wyższą efektywność w porównaniu do roku poprzedniego. Przychody z całokształtu działalności gospodarczej osiągnęły wartość 22,7 mld zł i były wyższe niż przed rokiem o 15,5%, natomiast koszty ich uzyskania wzrosły jedynie o 8,9%. Podmioty sektora prywatnego stanowiły 89,1% w przychodach ogółem. Udział firm wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie badanych wyniósł 68,2%. Wskaźniki rentowności obrotu brutto i netto wyniosły 2,7% i 1,6% ( w 2002 r. minus 2,6% oraz minus 3,5%).
Na podstawie przeprowadzonego rankingu sekcją o najlepszej kondycji ekonomiczno-finansowej według stanu na koniec 2003 r. okazało się wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę. W dalszej kolejności uplasowała się sekcja obsługa nieruchomości i firm, która z kolei w 2002 r. osiągnęła najlepszą pozycję (tab. 1). Wszystkie sekcje z wyjątkiem handlu i napraw, poprawiły swoją kondycję w 2003 roku.
Sytuację gospodarczą w największych miastach Polski w badanych latach wyrażono wartościami miary syntetycznej ujętej w tabeli 3. Pozycje zajmowane przez poszczególne miasta w uporządkowaniu informują o ich poziomie rozwoju gospodarczego. Jak można zauważyć pod względem lokat zajmowanych w uporządkowaniu miast Polski ze względu na stan gospodarczy występuje znaczne zróżnicowanie (współczynnik zmienności miary dla poszczególnych lat wyniósł: 18,8%, 16,6%, 15,2%). Wrocław uplasował się na trzeciej pozycji po Warszawie i Poznaniu zarówno w 2001, 2002 jak i w I półroczu 2003 roku.
STRESZCZENIE
Wpływ na sytuację gospodarczą miasta ma nie tylko wykorzystanie istniejącego potencjału gospodarczego ale również realizowana polityka makroekonomiczna, interregionalna oraz ogólna sytuacja gospodarcza w kraju. W pracy przedstawiono sytuację gospodarczą Wrocławia, zmiany jakie zaszły w ostatnim czasie oraz porównano z pozostałymi miastami wojewódzkimi. Ponadto dokonano oceny ekonomiczno-finansowej wiodących branż we Wrocławiu. Wykazano istnienie znacznego zróżnicowania miast ze względu na stan gospodarczy w latach 2001-2003. Otrzymane w przeprowadzonym badaniu wyniki mogą być jednym z elementów określenia konkurencyjności Wrocławia w stosunku do innych miast wojewódzkich.
5