16. (Licheń) Początki narkomanii, Homilie i kazania, Homilie - Rafał, Konspekty z Lichenia

POCZĄKI NARKOMANII

CZEGO LUDZIE SZUKAJĄ W NARKOTYKU?

·         Zobojętnienia na problemy, zapomnienia o kłopotach.

Dla wielu ludzi narkotyk to znieczulacz, lek, który pomaga zapomnieć o przykrościach, wywołuje zobojętnienie. Narkomana przerasta każde cierpienie, nie znosi sytuacji, w których musiałby zdecydować, sam wziąć odpowiedzialność za swój wybór i zmierzyć się z problemem. To ponad moje siły - mówi - ja tego nie wytrzymam, odpadam.

Jak to można osiągnąć bez narkotyków: kiedy masz problem - porozmawiaj z kimś o tym, pójdź do psychologa, który pomoże ci podjąć zdrową decyzję, sam rozrysuje decyzję.

·         Rozluźnienia, pozbycia się własnych kompleksów i zahamowań w kontaktach z innymi.

Narkotyki stały się dla wielu ludzi synonimem dobrej zabawy. Niektórzy uważają że można zyskać w ten sposób dobry humor i łatwość rozmawiania z ludźmi. Jednak im bardziej akceptujesz siebie w stanie odurzenia, im większe są różnice między tobą trzeźwym, a tobą pod wpływem narkotyku, tym trudniej przestać, tym większa jest twoja wiara w cudowne mikstury.

Jak to można osiągnąć bez narkotyków: ćwicz pozytywne myślenie, akceptuj siebie, nawet jeżeli jesteś nieśmiały, to jest w tym dużo uroku, nie każdy lubi przebojowych ludzi; zapisz się na warsztaty komunikacji, które nauczą cię, jakrozmawiać z ludźmi bez barier i jak zaufać samemu sobie, naucz się relaksować.

·         Nowych wrażeń, innych stanów psychicznych.

Świat potencjalnego narkomana jest szary i pusty. Życie jest nudne i pozbawione większych wzruszeń. Chcąc wypełnić wewnętrzną pustkę, sięga po narkotyk. To o wiele prostsze niż nauka medytacji czy rozwijanie zainteresowań. Sątacy, którzy uważają że narkotyk pomaga im tworzyć bogatą osobowość. Tymczasem nie ujawnia on nic nowego poza tym, co w tobie j est już od dawna. Narkotyk uj awnia to i niszczy zarazem.

Jak to można osiągnąć bez narkotyków: wycieczki rowerowe, obozy, wspinaczka po skałkach to świetny sposób na poznanie ludzi i zdobycie niezapomnianych wrażeń.

·         Obrony przed lękiem, negatywnymi emocjami, samotnością.

Bardzo trudno jest znieść przeświadczenie, że jest się niewiele wartym. Trudno żyje się w poczuciu, że nikomu na nas nie zależy. W takich chwilach wydaje się, że narkotyk może pomóc. Na chwilę ogłuszy i pozwoli zapomnieć o pro­blemach. Może się wydawać, że w grupie narkomańskiej odnajdzie się poczucie przynależności, jakąś tożsamość i akceptację. To tylko złudzenie, proteza zastępująca prawdziwą przyjaźń, miłość i bezpieczeństwo. Jak to można osiągnąć bez narkotyków: napisz list do przyjaciela, porozmawiaj z psychologiem, wtedy odkryjesz powody twojego lęku czy samotności, a nie tylko je stłumisz. Zapisz się na lekcje tańca towarzyskiego, plastyki lub warsztaty psychologiczne.

PYTANIA POMOCNE W OCENIE SYTUACJI DZIECKA, KTÓRE BIERZE NARKOTYKI

-         Czy Twoje dziecko miewa często zmienny nastrój mimo braku powodów?

-         Czy od jakiegoś czasu wydaje się bardziej obojętne, wycofane?

-         Czy ma nowych przyjaciół, o których nic nie wiesz, których wzbrania się Tobie przedstawić?

-         Czy unika rodzinnych świąt, wspólnych posiłków, spędzania wspólnie czasu?

-         Czy od pewnego czasu przestał się interesować swoimi dawnymi zajęciami (sport, hobby)?

-         Czy często wywołuje awantury? Bywa rozdrażniony?

-         Czy zdarza mu się nie wracać na noc?

-         Czy zaczął opuszczać szkolę? Ma coraz gorsze stopnie?

-         Czy potrzebuje coraz więcej pieniędzy? Sprzedaje co cenniejsze przedmioty?

Odpowiedzi twierdzące na powyższe pytania stanowią sygnały ostrzegawcze. Każdy z nich traktowany osobno może niewiele znaczyć, lecz pojawienie się wielu naraz powinno wzmóc twoją ostrożność. W grę może wchodzić branie narkotyków!

Jak rozpoznać, czy dziecko sięga po narkotyki?

(CZERWONE SYGNAŁY)

I.   ZMIANY OSOBOWOŚCI

·            Nowe rysy osobowości:

większa: drażliwość, skrytość, nieprzewidywalność, skłonność do depresji, apatyczność, zamknięcie w sobie, reagowanie złością, nerwowość, roztargnienie; mniejsza: wrażliwość, czułość, gotowość do pomocy

·            Brak dojrzałości:

emocjonalna i społeczna niedojrzałość; potrzeba natychmiastowej gratyfikacji; perspektywa tunelu: zawężone widzenie problemów i ich rozwiązań

·            Mniejszy kontakt z rodzicami, rodziną:

unikanie rozmów i konflikty z rodzicami, rodzeństwem; lekceważenie i łamanie reguł obowiązujących domowników; wyobcowanie z rodziny

·            Zmiany kontaktów koleżeńskich:

urywanie i ograniczenie bliskich dotąd kontaktów, zwłaszcza z przyjaciółmi, dziewczyną, chłopcem; coraz mniejsze zainteresowanie kolegami nie używającymi narkotyków; zaprzyjaźnianie się z podobnymi samotnikami; stawanie w obronie używania narkotyków

·             Brak dążeń:

malejące zainteresowanie nabywaniem wiedzy i umiejętności; generalnie bierna postawa; utrata zainteresowania szkołą, sportem i ulubionymi zajęciami; utrata inicjatywy

·            Niska samoocena:

narastające poczucie beznadziejności i bezradności; męczące poczucie winy; uczucie smutku, zalęknienia, pokrzywdzenia; narastające poczucie niższości; utrata zaufania do szkoły, wyobcowanie ze swego środowiska

·            Postawa zaprzeczania:

totalne negowanie faktu, że narkotyki są szkodliwe; obarczanie innych winą za własne postępowanie; wytykanie innym błędów; krytykowanie świata dorosłych

·            Kłamstwa:

umiejętność kamuflażu i wymyślania wymówek na każdą okoliczność; udzielanie mętnych, wymijających i niekonkretnych odpowiedzi dotyczących własnego zachowania

·            Spóźnianie się:

coraz częstsze spóźnianie się do szkoły i na inne zajęcia; późniejsze wracanie do domu z gotową wymówką usprawiedliwiającą spóźnienie; utrata poczucia czasu

·            Brak instynktu samozachowawczego:

coraz większa awanturniczość i żądza przygody; rosnąca impulsywność; narastające nieadekwatne poczucie pewności siebie; upodobanie do niebezpiecznych sytuacji

·            Agresja skierowana przeciwko innym i sobie:

narastający uogólniony bunt wobec wszelkich norm i praw; coraz gwałtowniejsze i agresywniejsze zachowania; słowne znieważanie innych i skłonność do rękoczynów; zadawanie sobie bólu (nacięcia na rękach, ukłucia szpilką itp.); próby samobójcze, samobójstwo

II.                ZMIANY NAWYKÓW:

·            Zmiana rytmu snu i czuwania:

rozregulowanie rytmu dnia i nocy; sen przez większość dnia; aktywność w nocy

·            Kradzieże i ukrywanie:

wynoszenie z domu rzeczy na sprzedaż; kradzieże w szkole i innych miejscach; chowanie alkoholu, papierosów lub innych środków; ciągłe ukrywanie czegoś przed domownikami

·             Zmiany w religijności:

zobojętnienie na sprawy wiary; zainteresowanie praktykami okultystycznymi i satanizmem; niechęć do rozmów o religii i przekonaniach

·            Wulgaryzacja języka i slang:

używanie przekleństw; otaczanie się osobami, które posługują się wulgarnym językiem; używanie slangu i terminów narkomańskich niezrozumiałych dla pozostałych osób

·            Problemy związane ze szkołą:

nie odrabianie lekcji, pogorszenie stopni; zaniedbywanie obowiązków szkolnych; brak motywacji do nauki; częste spóźnienia, opuszczanie lekcji; zasypianie na lekcjach; naruszanie dyscypliny szkolnej, częste kary, zawieszenia w prawach ucznia; lekceważenie nauczycieli i regulaminu

III.             ZMIANY ZDROWOTNE:

·             Ogólne pogorszenie zdrowia:

spadek ciężaru ciała, złe samopoczucie rano - lepsze od południa, częste zachorowania, bóle głowy, obrażenia w następstwie wypadków lub pobicia, częste urazy podczas zajęć sportowych, dłuższa rekonwalescencja

·             Zaburzenia mowy:

niespójna, bełkotliwa, potok słów bez pauz, chaotyczna, niejasna

·            Zaburzenia pamięci:

okresy niepamięci, gorsze zapamiętywanie, przywidzenia i nawroty doznań, zaburzenia myślenia

·            Utrata kontroli ruchowej:

niepokój ruchowy i nadaktywność; powolny chód; zachwiania równowagi

·            Zaniedbanie higieny:

obnoszenie się z nową fryzurą i strojami; posiadanie nawiązujących do subkultury narkotycznej emblematów, oznak, koszulek z napisami itp.; niedbałość o higienę osobistą

·            Zmiany wyglądu:

Oczy: przekrwione, zapuchnięte lub szklane oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice, opadające powieki, objawy senności, brak kontroli nad ruchami gałek ocznych, zamazane lub podwójne widzenie, objawy zapalne Nos: objawy uczulenia lub kataru, krosty wokół nozdrzy, kichanie, krwawienia z nosa

Jama ustna: suchość w ustach, kaszel, częste oblizywanie warg językiem, oddech z zapachem alkoholu, marihuany, nikotyny

Skóra: ślady po wstrzyknięciach wzdłuż żył; noszenie koszul czy bluzek z długimi rękawami i kołnierzykami nawet w gorące dni; nadmierna potliwość, zimna i wilgotna skóra; swędzenie i pieczenie skóry, nagłe pojawienie się trądziku, opuchnięta obrzmiała skóra; żółtaczka - zażółcenie skóry i biel spojówek; czerwone plamy na ciele

Nie daj się oszukiwać!

Jeżeli podejrzewasz, że Twoje dziecko od jakiegoś czasu bierze narkotyki, nie trać kolejnych tygodni na szukanie winnych, czy też zastanawiania się, „kiedy z tego wyrośnie". Wystarczy, że widzisz pewne sygnały wskazujące na to, że dziecko eksperymentuje ze środkami uzależniającymi. Nie trać czasu na rozmowy, w których i tak syn czy córka wyprze się wszystkiego. Osoby uzależnione zawsze zaprzeczają (to cecha charakterystyczna choroby), dlatego też dobrze kierować się zasadą ograniczonego zaufania i nie wierzyć w ich zapewnienia.

Nie zwlekaj!

Najlepiej też od razu skierować się do specjalisty - osoby, która pomoże ci rozpoznać stopień uzależnienia dziecka i rozpocznie terapię. Nie czekaj aż kryzys narośnie. Nie czekaj, aż dziecko „samo zmądrzeje" i wyrośnie z narkotyków. To się rzadko zdarza. Czas wcale nie leczy narkomanii. Wręcz przeciwnie: działa na niekorzyść uzależnionego. Będzie po prostu coraz gorzej.

Nie pomagaj na własną rękę!

Wielu rodziców próbuje samemu radzić sobie z uzależnieniem syna lub córki. Smutna prawda polega na tym, że rodzice, jako osoby współuzależnione są zwykle najmniej skutecznymi terapeutami. Są rodzicami, nie zaś szkolonymi w tym celu konsultantami. Dlatego też bardzo często, zupełnie nieświadomie i z dobrej woli dają się wciągać w gry narkomańskie, dają się oszukiwać i manipulować. Jeżeli podejrzewasz, że Twoje dziecko ma kontakt z narkotykami, skontaktuj się natychmiast ze specjalistą. Nie czekaj, aż twoja córka czy syn stanie się „zaawansowanymnarkomanem".

(Opracowano z : M. Pasek - „Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko!")

FAZY UZALEŻNIENIA OD NARKOTYKOW

U NASTOLATKÓW

W swojej „narkomańskiej karierze" nastolatek przechodzi przez pewne fazy. W każdej z nich jego zachowanie, emocje oraz sposób myślenia są coraz bardziej podporządkowane narkotykom.

Faza I - Rozpoznawanie, eksperymenty

Zapoznanie z narkotykiem następuje najczęściej na imprezie, w czasie wakacji, w grupie, na której dziecku zależy. Pierwszy papieros z marihuaną kończy się zwykle rozczarowaniem. Część osób uznaje w tym momencie, że zaspokoiło swoją ciekawość i nigdy więcej nie próbuje już tego typu środków. Są jednak tacy, którym to się zaczyna podobać. Kiedy nauczą się palić haszysz lub marihuanę i uzyskiwać oczekiwane efekty, palą częściej. W pierwszej fazie bierze się zwykle narkotyki wtedy, gdy inni częstują. Tak długo jak nastolatek nie kupuje sobie własnych narkotyków, może utrzymywać złudzenie, że nic złego z nim się nie dziej e, zdarzaj ą się też tłumaczenia:

„Palę marihuanę, ho chcę tylko zaspokoić ciekawość". Ktoś, kto chce tylko sprawdzić jak to jest,' kiedy się wypali jointa, nie sięga po marihuanę za każdym razem, gdy ma taką okazję. Jeżeli pali po raz trzeci, czwarty i kolejny to jest to już coś więcej niż ciekawość i eksperyment.

Faza II - Częstsze używanie

W poprzedniej fazie nastolatek nauczył się co robić, aby zmienić swój nastrój, poznał działanie niektórych narkotyków i uwierzył, że tego typu związek daje zawsze pozytywne rezultaty. Dla wielu osób narkotyk staje się wtedy towarzyską protezą stwarza iluzję bezpieczeństwa, lepszego samopoczucia. Zaczynają więc „korzystać z jego pomocy" częściej.

Nastolatek, który doszedł do takich wniosków, już nie czeka na kolejną imprezę, nie czeka aż ktoś go poczęstuje. W drugiej fazie uzależnienia zaczyna szukać okazji i towarzystwa, w którym będzie mógł zażywać narkotyki. Przejmuje inicjatywę. Z biernego „rekreacyjnego" palacza marihuany zmienia się w aktywnego „poszukiwacza" nowych doznań i bierze coraz częściej. Dobre samopoczucie na prywatkach uzależnione jest wtedy od wypalonej marihuany, aktywność i dobra zabawa na dyskotece - od zażytej amfetaminy. Rozpoczyna się też zaprzeczanie, które powoduje podwójny styl życia. Jedna strona medalu, ta cicha i spokojna, przeznaczona jest dla rodziców. Druga - swobodna i wyluzowana - dla kolegów. Nastolatek jest ostrożny, by nie wzbudzać niepotrzebnych podejrzeń, które mogą się zakończyć ujawnieniem prawdy. „Przecież nie muszę brać codziennie". „Nie leżę na ulicy, ani nie chodzę po melinach". „ Wziąłem, bo było nudno" - to często powtarzane usprawiedliwienia. Nastolatek będąc w II fazie jest gotów wykazać się dużą pomysłowością w poszukiwaniu innych przyczyn brania narkotyków niż uzależnienie.

Zwróć uwagę na sygnały obecne w tej fazie:

-       pogorszenie się wyników w nauce,

-       dużą liczbę nieobecnych godzin,

-       spóźnienia do domu, późne powroty,

-       kłopoty z wypełnianiem domowych obowiązków,

-       zmiany w aktywności (zmęczenie lub nadaktywność),

-       nieuzasadnione zmiany nastroju,

-       tajemnicze, krótkie telefony,

-       nagłe wyjścia o różnych porach dnia,

-       rysunki i napisy związane z narkotykami,

-       kaszel, zaczerwienione spojówki.

Faza III – Regularne zażywanie

Zwykle nie wiadomo, kiedy narkotyki stają się dla nastolatka niezbędnym dodatkiem do życia. Coraz częściej są zażywane, coraz krótsze są okresy abstynencji. Na zakup kolejnej porcji potrzebne są coraz większe fundusze. Kieszonkowe przestaje wystarczać i nierzadko z domu zaczynają ginąć różne drobiazgi. Wymówki są jednak starannie przemyślane, późne powroty często „usprawiedliwione". Dziecko pytane przez rodziców czy czasem nie jest uzależnione, potrafi udowadniać przez wiele godzin, jak krzywdzące jest to określenie. Udowadnia to innym, ale przede wszystkim sobie samemu. Tłumaczy sobie: „Może biorę narkotyki coraz częściej, ale zawsze mogę przestać kiedy, zechcę". ,, Wziąłem, bo rodzice mnie zdenerwowali". „Biorę, bo wszystko jest bezsensu " - podobnie jak we wcześniejszej fazie, uzależniony dalej korzysta z zaprzeczeń. Próbuje zapewnić wszystkich dookoła (również i siebie), że jest w porządku. Jego obraz samego siebie zatrzymał się na pierwszej fazie. Wierzy, że wszystko „idzie dobrze" i nad wszystkim sprawuje kontrolę. Nastolatek twierdzi, że nie ma żadnych objawów abstynencyjnych. Oczywiście. Objawy abstynencyjne mogą nie wystąpić nawet po bardzo długim okresie zażywania narkotyków (np. marihuany), co nie oznacza, że człowiek nie jest uzależniony. Tego typu narkotyki po odstawieniu nie dają objawów f...