Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
16.Dyfuzja kierunków początku 20 wieku: fowizm, kubizm, futuryzm, ekspresjonizm, dadaizm, surrealizm
FOWIZM (1905r.) nazwa wywodzi się prawdopodobnie od francuskiego słowa les fauves znaczącego tyle co dzikie bestie. Fowizm to kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku. Fowiści uważali, że każda generacja musi sztukę „rozpoczynać na nowo”. Skupieni wokół Henri Matisse’a młodzi malarze nie tworzą szkoł i nie mają określonego programu artystycznego. Powszechny kult dla sztuki van Gogha, Gauguina i Cezanne’a. Najistotniejszym czynnikiem jest posługiwanie się kolorem, który staje się wartością samą w sobie, ma atakować widza. Dobieranie kontrastów np. czerwień i zieleń. Za pomocą koloru fowiści wyrażają swe doznania tworząc dzieła dynamiczne, radosne, zaskakujące i zmysłowe.
Główni przedstawiciele:
Henri Matisse (we wczesnych jego obrazach brutalne, fowistyczne zestawienia kolorów, deformacje przedmiotów, niespokojna faktura. Nastąpiło jednak uspokojenie w jego twórczości czego wyrazem może być np. „Taniec”. )
Madame Matisse Radość życia
Harmonie w czerwieni
Albert Marquet
malarz i grafik franc.; studiował w Paryżu, gdzie poznał H. Matisse'a i przyłączył się do , brał udział w ich wystawach; w odróżnieniu jednak od innych fowistów w swoich obrazach stosował harmonijne zestawy barw i jasne kolory; malował pejzaże ożywione zazwyczaj sztafażem (obrazy marynistyczne, widoki Paryża, krajobrazy z Afryki i płd. krajów), portrety i akty (Le Pont Neuf, Akt na czerwonym tle); z czasem zbliżył się do malarstwa impresjonistycznego; zajmował się też ilustracją książkową, rysunkiem i ceramiką.
Albert Marquet, Le Pont Neuf, 1906
Andre Derain Most Westminsterski
1906
Ralf Dufy The Little Palm Tree
Czerwone drzewa Vlaminck
KUBIZM – (1907r.) nazywany często ‘rewolucją estetyczną’. Prekursorami kubizmu byli i George Braque. Po raz pierwszy określenia kubizm użył krytyk sztuki Louis Vauxcelles. W języku francuskim brzmi ono "cubisme" i pochodzi od łacińskiego słowa "cubus" co oznacza kostka lub sześcian. Ten termin przyjął się i szybko wszedł do powszechnego użytku, jednak twórcy tego kierunku długo unikali jego stosowania. Można podzielić na 3 etapy:-faza cezannowska 1907-1909 charakterystyczna tendencja do podkreślania konstrukcji formy, rytmizowania jej i sprowadzenia jej elementów do podstawowych brył geometrycznych (sześcian, walec, stożek)
-faza analityczna 1910-1912 rozpad postaci i przedmiotów,brył na kuby, czyli proste formy. Skromna gama kolorów, przewaga szarości i brązów.
-faza syntetyczna 1912-1914 wprowadzenie collages i podkreślenie konstrukcji obrazu, a nie przedmiotu przedstawianego oraz przywrócenie koloru, przedstawianie elementów pustych w środku.
Przedstawiciele:
Pablo Picasso
Panny z Avignon
Świadoma rezygnacja z piękna, deformacja ciał kobiecych, które zstały jakby rozbite na pryzmatyczne fragmenty.
Skrzypce, szklanka, butelka
Martwa natura z dzbankiem Braqur
FUTURYZM – kierunek literacko- artystyczny, który narodził się we Włoszech, zachęcający do odwróceni się od jakichkolwiek tradycji kulturowych, gloryfikację cywilizacji współczesnej i jej najwyższych osiągnięć technicznych. Futuryści zachęcali do niszczenia bibliotek, muzeów, pamiątek. Zainicjowany w 1909 roku przez poetę F.T. Marinettiego, który ogłosił w pierwszym manifeście klęskę sztuki przeszłości i narodziny futuryzmu – sztuki przyszłości. Cechą futuryzmu była gwałtowność, agresywność, kult przemocy, wojny: „chcemy sławić wojnę, jedyną higienę świata”. Futuryzm cechował aktywizm, rozpęd działania. Celem było przezwyciężenie bierności dotychczasowej literatury. Chcieli chwalić przygodę, odwagę, bunt. mówił: „Ryczący samochód (...) piękniejszy od Nike z Samotraki”. Czas aktualności dzieła oceniali na 24 godziny - jutro dzieło będzie antykiem, a więc trzeba szybko tworzyć.Artyści futuryści uznali, że źródłem inspiracji sztuki powinna być nowoczesna, mechaniczna cywilizacja początku ze swymi fascynującymi osiągnięciami technicznymi. Artyści powinni czerpać natchnienie z cudów współczesnego świata - żelaznej sieci szybkiej kolei, która oplata Ziemię, z transatlantyków przemierzających oceany i samolotów, które prują niebo, z walki o podbój nieznanego. Dawnej sztuce futuryści przeciwstawili sztukę przyszłości, zdolną oddać dynamizm współczesnego życia, jego tempo i rytm. Głosili kult szybkości, pędu, maszyny. Heroizowali gorączkowy zgiełk wielkiego miasta. Entuzjastyczny i idealistyczny program futurystów upatrywał w urbanizacji i mechanizacji przyszłego szczęścia ludzkości.
EKSPRESJONIZM - terminu tego po raz pierwszy użył dla oznaczenia swojej sztuki francuski malarz w 1901 roku nadając tę nazwę cyklowi swoich obrazów wystawionych w . Kierunek w sztuce rozwinął się na dobre na początku w. w , ale korzeniami sięga do eksperymentów artystycznych wielkich twórców schyłku : , , i , których można określić jako prekursorów ekspresjonizmu. Ekspresja () to wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorcę, na emocjonalną sferę jego psychiki. Cechy charakterystyczne to deformacja i ostro zamalowywane kontury przedmiotów. Ekspresjonizm miał na celu wyrażenie uczuć artysty. Przeciwstawiał się i . Wyraźna mimika w teatrze, w kinie kontrast barw. Konieczna jest "odnowa sztuk" (dzięki deformacji konkretnej rzeczywistości przedstawianej w dziełach uzyskuje się obraz realności "bardziej ludzkiej", co prowadzić ma do moralnej odnowy ludzkości). Protest przeciw naturalizmowi i (kopiowaniu rzeczywistości), także tendencjom sztuki Cezanne'a w imię skrajnego w odczuciach i sposobach ich artystycznego wyrazu. Odzwierciedlanie głębokiej jaźni artysty, uwolnienie od wszystkiego, co narzuca zewnętrzna rzeczywistość i zrekonstruowanie jej. Nawiązania do (indywidualizm), (pesymizm), (duża rola intuicji.
Emile Nolde Maria Egipcjanka
DADAIZM ruch w sztuce w., którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu, zerwanie z wszelką tradycją i odrzucająca jakiekolwiek swoboda twórczości. Według przekazów, nazwa ruchu wzięła się od słowa "dada", wybranego przez rumuńskiego poetę Tristana Tzara na chybił trafił ze i oznaczającego w języku francuskim drewnianą zabawkę, konika lub gaworzenie dziecka – jest to jednakże tylko jedna z wersji historii tego terminu. Tak naprawdę sami dadaiści nie potrafili ustalić kto, kiedy i w jakich okolicznościach go wymyślił oraz jaki jest jego prawdziwy sens. dadaizmu była samounicestwiająca się – oderwana od , nie odwołująca się do wspólnoty pojęć między twórcą, a jej odbiorcą, oparta na nonsensie, i zupełnej dowolności nie może istnieć. Dadaizm miał szokować i robił to skutecznie: dadaiści zbierali się w kawiarniach i klubach pisząc absurdalne "poezje", komponowali "muzykę hałasu", przedstawiali przedmioty codziennego użytku jako dzieła sztuki.
SURREALIZM W malarstwie założeniem surrealizmu było "wyrażanie wizualne percepcji wewnętrznej". Artyści starali się wykreować obrazy burzące logiczny porządek rzeczywistości. Często były to wizje groteskowe, z pogranicza jawy, snu, fantazji, halucynacji, a odsunięcie od .
Przedstawicielami tego nurtu w malarstwie byli: , , , , , , .
Duże znaczenie miał dla nich także element zaskoczenia, i ; czerpała z niego .
Salvador Dali Uporczywa pamięć
Duchamp Suszarka do butelek
Margitte Terapeuta
Salvador Dali Mae West