Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
7
12.05.2008
1. Napisz, co rozumiesz pod pojęciem:
· rebonding- – jest to nałożenie żywicy w miejscu styku wypełnienia z tkanką zeba na powierzchni po założeniu wypełnienia. Płynna żywica może wpłynąc w szczelinę spowodowaną przez skurcz polimeryzacyjny i w ten sposób zmniejszyć ryzyko powstawania próchnicy wtórnej. Zabieg ten nie jest potrzebny w małych prawidlowo wykonanych wypełnieniach, natomiast wskazany jest przy wypełnieniach większych. Zalecane są różnie techniki rebondingu: nakładanie żywicy po ostatecznej polimeryzacji materiału, nałożenie żywicy po zalożeniu wypełnienia i usunięciu nadmiaru materiału, a następnie polimeryzacja żywicy, zastosowanie żywicy po 2-3 tygodniach po ponownym wytrawieniu brzegów ubytku
· mikroprzeciek- powstaje na granicy wypełnienia i tkanek zęba. Ma bezpośredni kontakt z kanalikami zębinowymi, które zostały odsłonięte podczas wytrawiania zębiny; płyny znajdujące się w jamie ustnej na skutek mikroprzecieku wywołują przepływ płynu kanalikowego, a ten z kolei podrażnia nagie zakończenia nerwowe. Z czasem mikroprzeciek zostaje skolonizowany przez bakterie znajdujące się w jamie ustnej i czynnik ten może spowodowac zapalenie lub martwicę miazgi. Przyczyną mikroprzecieku może być niezachowanie suchości pola zabiegowego i założenie wypełnienia w warunkach zanieczyszczenia ubytku krwią i śliną. Inną przyczyną jest skurcz polimeryzacyjny materiały wypełniającego, zbyt dużo rtęci w amalgamacie
· lakowanie – zabieg mający na celu zapobieganie rozwojowi próchnicy w bruzdach zębów, poprzez ich trwałą, mechaniczną izolację od środowiska jamy ustnej.
Materiały stosowane do lakowania:
-laki szczelinowe: zawierające fluor ( w postaci szkła fluoro-krzemowego – helioseal F, w postaci fluorku sodu – fissurit F, ultraseal XT), nie zawierające fluoru (cyjanoakrylany, poliuretany, żywice BIS-GMA)
-glassjonomery
-cermety
-kompomery
-płynne kompozyty
Wskazania do lakowania:
-całkowicie wyrżnięte zęby trzonowe stałe u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy
-zęby trzonowe i przedtrzonowe z głębokimi, trudnymi do oczyszczenia bruzdami
-zęby trzonowe i przedtrzonowe dzieci niepełnosprawnych
Technika przeprowadzenia zabiegu:
-mechaniczne oczyszczenie bruzd z osadu – pasta, szczoteczka
-dokładne wypłukanie oczyszczonej powierzchni – dmuchawka wodno-powietrzna
-odizolowanie zęba od dostępu śliny – koferdam, wałki ligniny
-osuszenie pola zabiegu – dmuchawka unitu
-wytrawienie bruzd – kwas ortofosforowy 37% przez 30 – 45 sek
-dokładne wypłukanie wytrawiacza
-osuszenie wytrawionej powierzchni
-aplikacja laku
-utwardzenie laku – lampa polimeryzacyjna
-kontrola zwarcia – kalka zgryzowa
-kontrola wykonania zabiegu
-kontaktowa fluoryzacja lakowanej powierzchni i okolicznych tkanek poddanych działania wytrawiacza
-okresowa kontrola (jeśli konieczne połączona z reaplikacją laku)
· punkt styczny- jest to miejsce styku między dwoma sąsiadującymi zębami
· ząb 42- ząb sieczny boczny dolny prawy stały
· ząb 3+ kieł górny prawy stały
· ząb -7 ząb trzonowy drugi dolny lewy stały
· guzek aktywny- - w zębach górnych przedtrzonowych i trzonowych są to guzki podniebienne a w dolnych policzkowe, wchodzą one w bruzdę międzyguzkową zębów przeciwstawnych w zgryzie
· warstwa hybrydowa- tworzy ją żywica łącząca wnikająca pomiędzy włókna kolagenowe zewnętrznej zdemineralizowanej warstwy zębiny międzykanalikowej, ma grubość 2-8 mikrometrów. Ma decydujące znaczenie dla adhezji materiałów złożonych. Stanowi 70% siły wiązania. Charakteryzuje się wysoką sprężystością, gdyż sama żywica jest elastyczna, a włókna kolagenowe przypominają dywan na powierzchni zębiny międzykanalikowej. Jest w stanie absorbować napięcia w materiale wywołane skurczem polimeryzacyjnym.
· Cermet- materiały podobne do glassjonomerów, z tym że szkło uwalniające jony zostalo stopione z bardzo drobno zmielonym srebrem, dzięki czemu wykazuje większą niż w macierzystym materiale odporność na ścieranie przy niezmienionej wytrzymałości. Mają mniejszą wrażliwość na wilgoć. Ze względu na kolor stosowane są tylko w niewidocznych ubytkach przydziąsłowych zębów bocznych oraz w metodzie tunelowej.
2. Podaj, co wchodzi w skład koferdamu i w jaki sposób się go zakłada?
Koferdam jest najdoskonalszym systemem zapewniającym suchość pola operacyjnego. Zabezpiecza pacjenta przed przypadkową aspiracją narzędzi, błonę śluzową przez podrażnieniem przez substancje używane w czasie zabiegu, błonę śluzową przed zranieniem, zęby przed dostępem śliny, poprawia widoczność, chroni lusterko przed parowaniem, skraca zabieg i usprawnia – nie trzeba wymieniac wałków. W jego skład wchodzą:
-guma – wiele kolorów, najlepiej ciemne – zapewniają kontrast; wiele grubości – im grubsza, tym lepiej przylega do zęba, cieńsza – łatwiej założyć, ale też łatwiej uszkodzić; używa się gum w dwóch rozmaiarach: 5 i 6 cali (12,7 i 15,24 cm)
-dziurkacz – do wycinania otworów w gumie, można nim wykonać 6 do 7 różnych rozmiarów otworów w zależności od grupy zębów. Odległość między zębami na gumie można zaznaczyć używając specjalnych szablonów
-ramka – występuje w 2 rozmiarach, mogą być wykonane z metalu (zaleca się zakładać na gumę) lub tworzywa (pod gumę)
-klamry – utrzymują gumę na zębach, każda klamra składa się z łuku i szczęk, może też posiadać skrzydełka
-kleszcze – służą do zakładania klamer
-dodatkowe elementy utrzymujące koferdam – nici lateksowe, kliny drewniane, elastyczne pierścienie ortodontyczne
1) Najpierw klamra na ząb, a później guma (stosuje się w tej metodzie klamry „bez skrzydełek”).
2) Najpierw guma na ząb, a później klamra (stosuje się w tej metodzie zarówno klamry „bez
skrzydełek”, jak i „ ze skrzydełkami” – konieczna praca z asystą.
3)Klamra razem z gumą zakładana na ząb (stosuje się klamry„ze skrzydełkami”).
4) Klamra razem z gumą i ramką zakładana na ząb (stosuje się klamry „ze skrzydełkami”).
3. Podaj lokalizację oraz stopień zaawansowania zmiany próchnicowej w przypadku zakwalifikowania jej jako Si/Sta 1.3
Si/Sta1.3 – próchnica w zagłębieniu anatomicznym, ubytek rozległy, pozostałe tkanki zęba osłabione – guzki lub brzeg sieczny mogą ulec uszkodzeniu pod wpływem sił żucia
4. Jakimi metodami można usunąć zmienioną próchnicowo zębinę?
Ręcznie – ekskawatory
Maszynowo – kątnicą i wiertłem różyczkowym o odpowiedniej wielkości
5. Jakie są konsekwencje nieprawidłowego stosowania wytrawiacza?
-brak adhezji materiałów wypełniających do szkliwa, zębiny
-nieszczelność wypełnienia
-podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej pacjenta
- wytrawienie zęba sąsiedniego
- zbyt długie wytrawianie zębiny- demineralizacja zębiny (żywica nie zapłynie i będzie wyzwalać monomer, który ma działanie drażniące dla miazgi)
6. Jak można podzielić systemy wiążące? Podaj przykłady w każdej grupie.
a) ze względu na wiązanie do:
-szkliwa (Heliobond)
-zębiny (Syntac Primer)
- do szkliwa i zębiny (Excite)
b)ze względu na stosunek do warstwy mazistej:
-wiążą z warstwą mazistą niemienioną (I i II generacja)
-modyfukują warstwę mazistą (Syntac)
- rozpuszczaja (Scotchbond)
- usuwają (Syntac Single Component)
- częściowo rozpuszczają i modyfikują (systemy samowytrawiające)
c) ze względu na mechanizm wiązania:
- chemoutwardzalne (Vivabond)
-światloutwardzalne (Excite)
- chemo- i światloutwardzalne (Excite DSC)
d) ze względu na rozpuszczalnik:
• woda (Syntac Single Component)
• aceton (syntac Primer)
• etanol (Excite)
7. Podaj cechy, które kwalifikują wypełnienie amalgamatowe do wymiany.
-wystąpienie mikroprzecieku
-przebarwienie zęba
-objawy ze strony miazgi
-brak punktu stycznego
-występowanie nawisów przyszyjkowych wypełnienia
-uczulenie na materiał wypełniający
-pęknięcie materiału wypełniającego, odkruszenie
-korozja
- konieczność założenia na zębie sąsiednim korony lub wypełnienia z innego metalu
-nadmierne zjawiska galwaniczne
-metaliczny posmak
-szerokie szpary brzeżne
-obecność próchnicy wtórnej na obrzeżach wypełnienia
8. Podaj zasady opracowywania i wypełniania ubytku abrazyjnego znajdującego się w korzeniu zęba. Uwzględnij materiały stosowane do jego wypełnienia.
Ubytek abrazyjny:
- badanie przedmiotowe – uwzględnienie para funkcji (pouczenie jak wyeliminować parafunkcje), nalogów, stanu psychicznego pacjenta, sposób szczotkowania zębów, jaka szczoteczka, jaka pasta, w jakiej ilości
- analiza zgryzu kliniczna i po wykonaniu modeli w artykukulatorze
- eliminacja parafunkcji, przeciążeń, ewentualne leczenie stawu s-ż
- przed wypelnieniem nalezy oczyścić szczoteczka i pumeksem oraz opracowac mechanicznie-ułatwienie procesu wytrawienia zębiny i zwiększenie mikroretencji
- ewentualna poprawa kształtu retencyjnego – opracowanie brzegu dodziąslowego w postaci stopnia o szerokości od 0,5 do 1 mm i odpowiednie ukształtowanie ścian bocznych
-zaukośnienie brzegów ubytku
-do wypełnienia stosujemy materiały twarde, odporne na ścieranie, takie jak mikrohybrydy i kompomery (gdy ubytek występuje naddziąsłowo)
- w małych i średnich ubytkach zaleca się stosowanie glassjonomerów (poddziąsłowo)
- w ubytkach głębokich poleca się stosowanie metody kanapkowej
- suchość w ubytku możemy osiągnąć zakładając, po uprzednim znieczuleniu, koferdam z użyciem aktywnych klamer i nitki retrakcyjnej ze środkiem obkurczającym
- ważne jest, by odbudować kształt anatomiczny zeba z uwzględnieniem wypukłości przyszyjkowej, co ma bardzo duże znaczenie w ochronie dziąsła brzeżnego podczas aktu żucia-porowata powierzchnia, co świadczy o złej kondensacji.
9. Podaj schemat postępowania w leczeniu głębokiej próchnicy w siekaczu bocznym górnym- ubytek klasy III w g Blacka ( schemat obejmuje: wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty oraz zastosowane leki i materiały)
-badanie podmiotowe i przedmiotowe
- analiza warunków zgryzowych
- wybór materiału (kompozyt) i metody rekonstrukcji tkanek
- usunięcie złogów nazębnych
- dobór koloru – w świetle naturalnym i sztucznym, wilgotny ząb
- badanie żywotności zęba
- jeśli żywy, znieczulenie jest wymagane
- otwarcie ubytku – takie usunięcie twardych tkanek zęba umozliwiające dotarcie do ogniska próchnocowego w zębinie (stworzenie dobrej widoczności wnętrza ubytku oraz łatwe manewrowanie narzędziami), otwarcie od strony językowej
• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, płomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub z węglików spiekanych
• Ocena stanu brodawki zębowej zawartej w przestrzeni międzyzębowej
• Otwarcie od powierzchni językowej (ze względów estetycznych)
• Aby nie uszkodzić powierzchni stycznej sęba sąsiedniego można wprowadzić metalowy pasek do przestrzeni międzyzębowej i ucisnąć go klinem wsuniętym od strony leczonego zęba
- nadanie zarysu ubytkowi – linia zamknieta, ograniczająca wejście do ubytku (linia styku materiału wypełniającego ze szkliwem)
• Z użyciem wiertarki turbinowej z chłodzeniem wodno-powietrznym, wiertło w kształcie walca, plomyka, kuleczki z nasypem diamentowym lub węglików spiekanych
• Zarys ubytku na powierzchni stycznej powinien mieć kształt trójkąta, podstawą zwrócony do brodawki międzyzębowej
• Narożnik sieczny nie może byc zlokalizowany w miejscu punktu stycznego! (utrudnia to oczyszczanie)
• Obowiązuje oszczędne opracowanie tkanek
- usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny
• Ręcznie – ekskawatorem ostrym lub podostrzonym
• Maszynowo – wiertarka kątnicowa, 30000 obr/min. W PRAWO!, chlodzenie wodno powietrzne, bez nacisku, z przerwami, maksymalnie krótki czas zabiegu
• Wiertła ostre, o odpowiedniej wielkości (mniejsze od średnicy ubytku), różyczkowe
• Najpierw usuwamy zębinę próchnicową ze ściany dodziąslowej
• Następnie ze ścian bocznych
• Na koncu ze ściany dokomorowej (po zmianie wierteł na jałowe)
- nadanie kształtu oporowego – nadanie takiego kształtu ubytkowi, aby ściany zeba wraz z wypełnieniem mogły skutecznie przeciwdzialać silom żucia. Zapewnia odporność na zgniatanie i równoważenie powstających podczas żucia naprężen.
• Łagodne przejście ścian
• Możliwe jest pozostawienie szkliwa niepodpartego zebiną (tylko od strony wargowej)
• Należy brać pod uwagę względy estetyczne
• Należy usunąć nawisy szkliwa w miejscach obciążenia zgryzowego! (kąt sieczny)
- wyrównanie brzegów ubytku
• Kompozyty nie wymagają gładzenia brzegów szkliwa
- nadanie kształtu retencjnego – sposób uformowania ścian oraz brzegów ubytku, aby zapewnić wypelnieniu odporność na siły wyważania (przeciwdziałanie wypadaniu wypełnienia)
• Zukośnienie brzegu ubytku (zwiększenie efektywności wytrawiania, korzystny jest kierunek działania kwasu w stosunku do ułożenia pryzmatów, usuwa się powierzchowną warstwę szkliwa bezpryzmatycznego i szkliwa bogatego we fluoroapatyty, zwiększenie powierzchni przylegania wypełnienia do tkanek zeba, poprawa efektu kosmetycznego – łagodne przejście wypełnienia w tkanki zeba)
• Nacięcia retencyjne, jaskółczy ogon, ćwieki okołomiazgowe - rzadko
- przemycie i osuszenie ubytku – celem jest usunięcie nieczystości i resztek, wiórów zebinowych, sliny lub krwi z ubytku
• Odizolowanie zeba od dostępu śliny (ślinociąg, lignina, koferdam)
• Przemycie płynem z użyciem jałowej kuleczki z waty (0,9%NaCl, woda destylowana w temperaturze 37 stopni, 0,2% roztwór glukonianu chlorheksydyny)
• Osuszenie ubytku (dmuchawka ręczna, dmuchawka w unicie z ciepłym powietrzem, jałowa watka)
•...