Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Zakres opieki zdrowotnej:
1. diagnozowanie
2. leczenie
3. usprawnianie
4. pielęgnowanie
5. promowanie zdrowia
6. profilaktyka
7. zapobieganie
8. działania rehabilitacyjne
Zespół – grupa ludzi, która ma wspólny cel, świadoma jest, że potrzebne są wysiłki każdej z tych osób i pełne zaangażowanie.
Zespół opiekuńczy – grupa ludzi o różnym przygotowaniu zawodowym, reprezentanci różnych zawodów świadczących usługi w zakresie opieki zdrowotnej.
Zespół terapeutyczny – grupa osób o różnym przygotowaniu zawodowym. Cel działań:
1. świadczenia diagnostyczne
2. leczenie
3. usprawniające
Interdyscyplinarny zespół opiekuńczy:
1. określa wspólny cel pracy
2. każda osoba rozumie swoją rolę w zespole i zna rolę oraz funkcje zawodowe innych profesjonalistów
3. profesjonaliści różnych dyscyplin pracujący razem potrzebują nawzajem swojej wiedzy i umiejętności aby udzielić skutecznej pomocy pacjentom
Praca zespołowa wymaga:
1. wspólnie planowanych decyzji
2. jeden z członków zespołu przyjmuje rolę koordynatora i osoby podejmującej ostatecznie decyzje wypracowane przez grupę
Efektywność pracy zespołu zależy od:
1. wielkości i składu zespołu
2. rodzaju i częstości interakcji
3. wkładu poszczególnych członków
4. demokratycznego modelu przywództwa
Utrudnienia w pracy zespołowej:
1. wyraźna dominacja jednej z osób
2. nieliczenie się ze zdaniem innych osób
3. wymóg wykonywania jedynie poleceń koordynatora
Umiejętności konieczne do współpracy:
1. komunikowanie się
2. współdecydowanie o sprawach podopiecznego
Kompetencje:
1. samodzielność w wykonywaniu zleceń
2. indywidualna odpowiedzialność za jakość wykonywanych zadań
Kompetentna pielęgniarka:
1. trafnie dokonuje oceny sytuacji
2. szybko podejmuje decyzje
3. przewiduje prawdopodobne skutki różnych działań
4. wykorzystując własną wiedzę potrafi wybrać właściwą metodę postępowania
Samodzielność w myśleniu, działaniu, podejmowaniu decyzji, uczeniu się.
Samodzielny pracownik:
1. nie wymaga nieustannego instruowania
2. sam dostrzega konieczność wykonania zadania
3. trafnie dobiera środki niezbędne do wykonania zadania
4. wykonuje zadanie i sprawdza jego skuteczność
5. ma poczucie niezależności myślenia tzn. nie ulegnie wpływom różnych sugestii i naciskom z zewnątrz, a kieruje się własnym zdaniem
Pielęgniarka, która ma prawo wykonywania zawodu powinna posiadać cechę samodzielności zawsze wtedy kiedy sama podejmuje działanie i ma zlecenie.
Pielęgniarka powinna decydować o:
1. doborze i określaniu celu działania
2. sposobie wykonywania działań
3. kolejności rozwiązywania problemów
4. zakresie odpowiedzialności za przebieg i rezultat podejmowanych działań
Zadania pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym:
1. świadczenie opieki zdrowotnej i zarządzanie tą opieką
2. uczenie pacjentów i personelu
3. realizowanie roli członka opieki zdrowotnej
4. działania na rzecz rozwoju
Zadania szczegółowe:
1. współpraca:
2. z podmiotem opieki
3. z innymi profesjonalistami
4. w planowaniu, organizowaniu i realizowaniu opieki
5. w zarządzaniu usługami świadczonymi przez pielęgniarkę
6. w dokonywaniu ich oceny
7. przygotowania autorskich programów promocji zdrowia do indywidualnego pacjenta, rodziny i grupy
8. kampania na rzecz zdrowia:
9. ocenianie dostępności programów promocji zdrowia w środowisku podopiecznego
10. przygotowanie materiałów i środków dydaktycznych służących działaniom promocyjnym
11. przetwarzanie programów promocji zdrowia na konkretną informację adresowaną do indywidualnego odbiorcy (wiek, przygotowanie, stan zdrowia)
12. funkcja profilaktyczna i działania aby zdrowie utrzymać:
13. realizowanie zadań związanych z rozpoznaniem stanu zagrożeń wypadkami, uszkodzeniami i schorzeniami uznawanymi za problemy społeczne
14. ograniczenie zagrożeń
15. działania ograniczające lub zapobiegające ryzyku chorób i powikłań
Działania pielęgniarskie:
1. rozpoznanie zagrożenia zdrowia podopiecznego:
1. schorzenia uznawane za problemy społeczne
2. wypadki i uszkodzenia
3. choroby zawodowe
4. nieprawidłowy styl życia
2. planowanie i realizowanie działań profilaktycznych masowych i przesiewowych:
1. edukacja zdrowotna
2. szczepienia ochronne
3. pomiary
4. wywiady
3. realizowanie działań wynikających z programu kampanii profilaktycznych ukierunkowanych na wybrane grupy ryzyka:
1. ocena stanu podopiecznego
2. szczepienia
3. edukacja zdrowotna
4. planowanie i realizowanie działań ograniczających ryzyko wystąpienia powikłań w wyniku stosowanych metod diagnostycznych:
1. terapii
2. rehabilitacji
3. pielęgnowania
Misję pielęgniarstwa definiuje się jako udzielanie pomocy jednostkom, rodzinom, grupom w ocenianiu rozmiaru i osiąganiu ich własnego fizycznego, psychicznego i społecznego potencjału w pełnym wyzwań środowisku, w którym ludzie mieszkają, uczą się i pracują.
Z tak sformułowanej misji pielęgniarstwa w społeczeństwie wywodzą się jego funkcje: podstawowe, regulacyjne i pomocnicze. Najważniejsze dla realizacji głównego celu, misji organizacji (systemu opieki zdrowotnej) są funkcje podstawowe bezpośrednio wpływające na jego osiągniecie. Obejmują one: leczenie, pielęgnowanie i rehabilitację. Kolejne funkcje – regulacyjne nadają kierunek działaniu organizacji, sprawiają, że wysiłki jej członków skupiają się wokół działalności podstawowej. Są to funkcje związane z kierowaniem, takie jak: planowanie, organizowanie, przewodzenie, kontrolowanie. Są one ważne ze względu na skuteczność organizacji wyrażoną w osiąganiu celów. Jednakże w literaturze wskazuje się, że są one odmianą funkcji pomocniczych, pośrednio determinujące i wspierające osiągnięcie głównych celów organizacji. Funkcje regulacyjne są istotne, ale należy pamiętać, że to nie ze względu na funkcje pomocnicze powstała organizacja. Dla systemu ochrony zdrowia i podsystemu pielęgniarstwa funkcjami pomocniczymi są: badania naukowe, kształcenie kadr, zarządzanie. W podmiotach opieki zdrowotnej funkcjami pomocniczymi są m.in.: obsługa finansowa, prace biurowe i techniczne, utrzymanie porządku, czynności reżimu sanitarnego, żywienie.
J. Salvage, interpretując dokumenty WHO, wyróżnia cztery główne funkcje w pielęgniarstwie:
1. świadczenie oraz organizowanie opieki zdrowotnej o charakterze promocyjnym, profilaktycznym, leczniczym, rehabilitacyjnym i opiekuńczym. Pełnienie tej funkcji uważa się za najbardziej skuteczne, jeśli realizowane jest zgodnie z regułami procesu pielęgnowania,
2. edukacja pacjentów lub klientów oraz personelu opieki zdrowotnej,
3. współpraca w zespołach opieki zdrowotnej: zespołach terapeutycznych, opiekuńczych, problemowych, organizacjach zawodowych, społecznych i politycznych,
4. działania na rzecz rozwoju praktyki poprzez prowadzenie badań naukowych, opracowanie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, publikowanie osiągnięć.
W piśmiennictwie polskim funkcje pielęgniarstwa dzieli się na ogół na dwie grupy:
1. funkcje ukierunkowane na rzecz podmiotu opieki (osobę, rodzinę, grupę) związane z podstawowymi funkcjami systemu opieki zdrowotnej. Należą do nich: funkcja promowania zdrowia, profilaktyczna, wychowawcza, terapeutyczna, rehabilitacyjna, opiekuńcza,
2. funkcje ukierunkowane na rozwój zawodu i podsystemu pielęgniarstwa (w zarządzaniu nazywane regulacyjnymi i pomocniczymi). Należą do nich: funkcja kształcenia, zarządzania, naukowo-badawcza.
Niezależnie od przyjętego podziału funkcji pielęgniarstwa zawsze realizowane one będą przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje: pielęgniarki i położne – osoby legitymujące się dyplomem szkoły pielęgniarskiej, szkoły położnych, realizujące pielęgnowanie zawodowe oraz funkcje zawodowe pielęgniarskie, sprawujące opiekę nad człowiekiem zdrowym i chorym, w różnym wieku, w podmiocie opieki zdrowotnej, w miejscu nauczania, wychowania, zamieszkania, przebywania, podlegające zmianom w zakresie wykształcenia, uprawnień i kompetencji oraz świadomości zawodowej.
Praca pielęgniarek i położnych polega na wyuczonym, celowym i planowym podejmowaniu działań na rzecz człowieka potrzebującego, a ich aktywność zawodowa ma na celu doprowadzenie do utrzymania i promowania zdrowia, przywracania zdrowia lub ograniczania skutków choroby, towarzyszenie pacjentowi, człowiekowi w zdrowiu, chorobie i niepełnosprawności, a także kształtowanie umiejętności samoopieki i opieki ze strony najbliższych. Wśród głównych zadań zawodowych pielęgniarki, położnej wskazuje się m.in. zadania: diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne, opiekuńcze, psychopedagogiczne.
Rola i pozycja pielęgniarki, położnej w systemie opieki zdrowotnej zależy od świadomości zawodowej, profesjonalizmu, postrzegania tych grup zawodowych przez społeczeństwo, podejścia do zarządzania opieką zdrowotną, postawy kierowniczej kadry pielęgniarskiej i postaw członków zespołu terapeutycznego. Pozostaje skorelowana z aktualnie przyjętym systemem opieki zdrowotnej, wiąże się z postrzeganiem przez pracowników medycznych roli pacjenta w opiece zdrowotnej, a także postrzeganiem przez pacjentów własnego miejsca w opiece zdrowotnej.
Współczesne pielęgniarstwo to pielęgnowanie w zdrowiu i w chorobie, pomoc w zaspokajaniu złożonych potrzeb zdrowotnych człowieka jako jednostki biopsychospołecznej, kulturowej i duchowej, samodzielne świadczenie złożonej opieki pielęgniarskiej, współpraca zespołowa, wykonywanie zleceń lekarskich, udział w procesie terapeutycznym.
W oparciu o wyżej wskazane przesłanki rozwinęło się pielęgniarstwo samodzielne. Jego istotą jest działanie, w którym decydowanie o sprawach pielęgnacji pacjenta leży w gestii pielęgniarki, położnej. Następuje integracja działań opiekuńczych, leczniczych, terapeutycznych, co daje pielęgniarce i położnej określone miejsce w zespole terapeutycznym. Samodzielność zawodowa pielęgniarki, położnej wynika z zapisu Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, która określa je jako zawody samodzielne i wskazuje na obszar działania.
Zadania zawodowe wykonywane przez pielęgniarkę, położną w opiece nad człowiekiem zdrowym i chorym są wypadkową: ustawodawstwa, wiedzy zawodowej, umiejętności nabytych w procesie kształcenia, doskonalenia zawodowego, zakresu obowiązków i uprawnień, sytuacji społecznej, ekonomicznej i organizacyjnej, systemu ochrony zdrowia w Polsce.
Na samodzielność zawodową wpływa podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności, rozwój kształcenia przed- i podyplomowego, różnorodność form doskonalenia zawodowego, kształcenie na poziomie wyższym oraz aktywny udział pielęgniarek i położnych w realizacji programów terapeutycznych, prewencyjnych, profilaktycznych. Samodzielność zawodowa łączy się z szeroko rozumianą odpowiedzialnością za decyzje, działania, postawy, wypowiedzi. Samodzielność zawodowa pielęgniarki, położnej to również autonomiczne miejsce w zespole terapeutycznym, co rozumiane jest jako współdecydowanie, współdziałanie, postawa akceptacji dla profesjonalizmu, a także profesjonalna ocena i wypowiedzi na temat własnej roli i zadań zawodowych.
Pielęgniarka z racji sprawowania swoich funkcji zawodowych wchodzi w bezpośredni kontakt z przedmiotem opieki, jego rodziną i znajomymi, z własną grupą zawodową oraz innymi członkami zespołu terapeutycznego.
Wiąże się to z koniecznością posiadania i ciągłego doskonalenia odpowiednich umiejętności komunikacyjnych. Każdy kontakt z wyżej wymienionymi grupami osób musi być efektywny, celowy i terapeutyczny. Pielęgniarka powinna w tym celu wykorzystywać odpowiednio (dla właściwego celu i osób) dobrane komunikaty werbalne, niewerbalne
i mieszane. Musi sobie zdawać sprawę z tego, że jej prawidłowe porozumienie się z pacjentem bardzo często decyduje o skuteczności prowadzonych względem niego działań diagnostycznych i terapeutycznych. To ona bowiem towarzyszy człowiekowi w zdrowiu, chorobie i niepełnej sprawności, umiejętnie kształtując zachowania prozdrowotne swoich podopiecznych, dostosowując własne postępowanie do indywidualnych potrzeb pacjenta. Pielęgniarka musi wiedzieć, że chory może szukać informacji u źródeł nie zawsze kompetentnych, np. u znajomych czy innych pacjentów, co wiąże z wyolbrzymianiem błahych dolegliwości, nasilaniem się lęku itp. Pacjent może także pomniejszyć lub stracić wiarę w możliwości zespołu terapeutycznego. Brak odpowiedniej informacji, przekazanej we właściwy sposób, powoduje, że chory czuje się zagrożony, poniżony, odizolowany od otoczenia.
Właściwy kontakt ze swoją grupą zawodową umożliwia pielęgniarce spełnienie
kryteriów współcześnie pojętego procesu pielęgnowania (uniwersalności, ciągłości, dynamiki, logiczności, następstwa czasowego, całościowego podejścia do chorego) i stwarza większe szanse realizowania właściwej opieki nad chorym.
Komunikowanie w obrębie zespołu terapeutycznego jest niezbędne w celu
odpowiedniego realizowania procesu diagnozy i leczenia. Sprzyja wytworzeniu
życzliwej, przyjacielskiej atmosfery oraz zapewnia pacjentowi ciągłą opiekę
na właściwym poziomie. Musi być to jednak powiązane z właściwym przepływem
informacji na temat zmian, jakie zachodzą w stanie pacjenta i zamierzonych
poczynań realizowanych przez poszczególnych członków zespołu.
Rozwijanie współpracy zespołowej z jednej strony umożliwia skupienie się
wszystkich uczestniczących w opiece nad konkretnymi potrzebami i problemami
zdrowotnymi pacjentów, z drugiej – sprzyja sprzęganiu wysiłków w
zwalczaniu chorób i ich skutków u podopiecznych oraz przeciwdziała niekompletnemu,
wybiórczemu postrzeganiu problemów pacjentów.
4.2. Zakres uprawnień pielęgniarki w specjalistycznej opiece domowej
· diagnozuje, planuje i realizuje opiekę pielęgniarską nad obłożnie chorym, zgodnie z wybranym modelem procesu pielęgnowania,
· ustala sposoby, formy, metody realizacji kompleksowej pielęgnacji pacjentów,
· koordynuje i nadzoruje pracę opiekunki osoby przewlekle chorej i/lub niepełnosprawnej,
edukuje rodzinę/opiekunów do przyjęcia opieki nad obłożnie chorym członkiem rodziny
Pielęgniarka z chwilą objęcia obłożnie chorego specjalistyczną opieką domową ma obowiązek powiadomienia na piśmie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lekarza rodzinnego, do którego zapisany jest obłożnie chory o zaistniałym fakcie, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia objęcia opieką.
Do podmiotów posiadających podpisaną umowę w zakresie pielęgniarskiej specjalistycznej opieki domowej pacjenci mogą być zgłaszani przez:
· lekarzy poz/lekarzy rodzinnych
· pielęgniarki środowiskowe/rodzinne
· pracowników ochrony zdrowia lub opieki społecznej
· samych chorych
· rodzinę chorego
· zakład pielęgnacyjno – opiekuńczy
· zakład opiekuńczo- leczniczy, zakład opieki zdrowotnej
Zadania dotyczące promocji zdrowia i profilaktyki chorób:
...