Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Historia sztuki - część XVI - rewolucja neolityczna.
kultura (religia+sztuka) > osadnictwo > rolnictwo > cywilizacja
Ten nowy schemat odwracający koncepcję rewolucji neolitycznej Gordona Childe'a podsumował kierownik pracującej w Gobekli Tepe ekipy, niemiecki archeolog Klaus Schmidt jednym zdaniem: Najpierw była świątynia, potem miasto.
Jeśli archeologia nie przyniesie kolejnych, rewolucyjnych odkryć, na podstawie dotychczasowych można stwierdzić, że:
- opisywane w literaturze mezolityczne wynalazki takie jak łuk, czółno, koszykarstwo nie mają potwierdzenia w znanych odkryciach archeologicznych. Najstarsze groty strzał pochodzą ze Stelmoor k/Hamburga z ok. 10.000 pne, a najstarszy, pochodzący z ok. 6.000 pne łuk znaleziono w duńskim Holmegard. Najstarsze czółna (jednopniowe dłubanki) pochodzą z ok. 5.000 pne i znaleziono je w okolicach niemieckiego Stralsundu. Koszykarstwo, którego źródeł upatruje się w mezolitycznej Mezopotamii potwierdzone jest znaleziskami z kultury Faiyum datowanymi po 5.000 pne.
- wynalazki uznane dotychczas za mezolityczne, chronologicznie zaliczyć należy do neolitu,
- regularna uprawa roślin (zboża) oraz wytwarzanie ceramicznych naczyń potwierdzone są od ok. 7.000 pne., a rejonem ich powstania jest pogranicze Lewantu, Anatolii i Mezopotamii,
- ok. 7.000 pne na terenie od Atlantyku do Mezopotamii wystąpiły znaczne różnice klimatyczne: północno zachodnia Europa uwolniona od lodowca stawała się lesistym terenem łowieckim, natomiast w rejonie Lewantu i Anatolii pojawiły się oznaki suszy. Zjawiska te sprzyjały "profilowaniu" miejscowych kultur - północno-zachodnich w kierunku myślistwa, południowo-wschodnich w kierunku rolnictwa. Logikę tę potwierdza czas i miejsce pojawienia się technik typowych dla tych odmiennych kultur.
- nie ma podstaw do rozszerzania pojęcia mezolitu poza orientacyjną datę 7.000 pne, podobnie jak nie ma podstaw do uznawania za neolityczne kultur istniejących przed tą datą.