Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
WYKŁAD 1
Wykładowca: dr hab. Piotr Sobkowicz, prof. nadzw.
Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni
Wydział Przyrodniczo-Technologiczny
Pl. Grunwaldzki 24a, pok. 204
0 71 320 1670
RODZAJE PRODUKCJI ROŚLINNEJ
Rolnictwo:
Działalność człowieka nastawiona głównie na produkcję żywności oraz włókna naturalnego przy udziale roślin uprawnych i zwierząt
Gospodarstwo rolnicze może też być miejscem:
- produkcji roślin energetycznych, np. kukurydza, wierzba, burak cukrowy
- ochrony środowiska
- wypoczynku i rekreacji(agroturystyka)
Agronomia:
Całość teoretycznej i praktycznej wiedzy o rolnictwie łącznie ze znajomością zarządzania gospodarstwem.
Wraz z rozwojem nauk rolniczych zakres agronomii uległ zwężeniu do uprawy roli i roślin.
Użytkowanie obszarów lądowych w Polsce – 61%
Rodzaje produkcji roślinnej:
1. Polowa produkcja roślinna na gruntach ornych.
2. Produkcja pasz na łąkach i pastwiskach
3. Produkcja ogrodnicza, obejmująca:
- sadownictwo
- warzywnictwo
- kwiaciarstwo
4. Produkcja roślin leczniczych
5. Produkcja roślin wodnych w naturalnych i sztucznych zbiornikach.
6. Produkcja leśna
Struktura użytków rolnych w PL w 2008:
75% - grunty orne
20% - łąki i pastwiska
2% - sady
3% - inne
Specyfika polowej produkcji roślinnej:
- produktem końcowym są różne organy roślin. Ilość tego produktu zależy od genotypu rośliny i układu czynników zewnętrznych
- odbywa się pod gołym niebem i zależy od obiektywnie istniejących warunków przyrodniczych, do których należy dobrać gatunki i odmiany: pszenica, kukurydza i ryż – najważniejsze rośliny rolnicze na świecie(?)
- cechuje się sezonowością prac polowych
- w uprawie każdej rośliny należy brać pod uwagę jej przedplon oraz wpływ, jaki ma uprawiana roślina na środowisko glebowe, zachwaszczanie i warunki fitosanitarne.
- charakteryzuje się zmienną wysokością plonu i zmiennym kosztem jednostkowym produkcji takiego samego plonu
- w produkcji roślinnej dla wykonania tej samej czynności w zależności od warunków należy posłużyć się różnym sprzętem
Oziminy:
- rośliny siane przed zimą: musza przezimować, aby wydać plony
SŁOWNICZEK J
ROLA – powierzchowna warstwa gleby na którą działają bezpośrednio narzędzia i maszyny uprawne
UPRAWKA(ZABIEG UPRAWOWY) – każda czynność wykonywana narzędziem lub maszyną uprawową, np.: orka pługiem
ZMIANOWANIE – następstwo roślin na danym polu w kolejnych latach, które uwzględnia ich wymagania i warunki przyrodnicze siedliska oraz jest gospodarczo uzasadnione
PŁODOZMIAN – zmianowanie zaplanowane z góry na szereg lat dla określonego obszaru gospodarstwa(na szereg pól; zmianowanie w czasie i przestrzeni na różnych polach)
MONOKULTURA – uprawa jednego gatunku na tym samym polu przez szereg lat (np. 2-letnia monokultura pszenicy albo 40-letnia monokultura żyta)
GOSPODARSTWO ROLNICZE JAKO AGROEKOSYSTEM
SYSTEM – zbiór wzajemnie powiązanych ze sobą elementów wyodrębnionych z otoczenia ze względu na te powiązania
BIOSYSTEM – system zawierający część ożywioną i nieożywioną
Systemy związane z krajobrazem na kuli ziemskiej (Odum 1989)
- systemy naturalne/naturalne ekosystemy, np.: PUSZCZE, górskie łąki PODTRZYMUJĄCE
- systemy rolnicze/agroekosystemy, np.: gospodarstwa polno-uprawne????? ŻYCIE
- systemy miejsko-przemysłowe/techno ekosystemy
CECHY EKOSYSTEMÓW:
CECHA EKOSYSTEM NATURALNY AGROEKOSYSTEM SYSTEM MIEJSKO-PRZEM
Autotrofy tak tak nie
Gęstość zaludnienia brak mała b.duża
Rodzaj zużytej en. Słoneczna słon+paliw kopalnych paliw kopalnych
Il. Zużytej en/m2 b.mała mała b.duża
EKOSYSTEM – układ, w którym organizmy żywe w warunkach siedliska mogą żyć, rozwijać się, rozmnażać i uczestniczyć w przemianie materii, a przez nią korzystać z przepływającej przez system energii
Struktura ekosystemu składa się z 2 bazowych komponentów:
- części ożywionej – wszystkie żywe organizmy
- części nieożywionej – fizyczne i chemiczne czynniki środowiska(gleba, światło, temperatura, wilgotność, pierwiastki, związki chemiczne)
AGROEKOSYSTEM – różni się od ekosystemu naturalnego tym, że głównymi producentami biomasy są rośliny uprawne przez człowieka, a jej główna część stanowiąca produkt towarowy konsumowana jest poza agroekosystem
Agroekosystem może być postrzegany jako:
- gospodarstwo rolnicze
- pojedyncze pole uprawne
Poziomy organizacji (Agro)ekosystemu:
- organizmy, pojedyncze osobniki
POPULACJA – zbiór osobników jednego gatunku wzajemnie na siebie działających i zajmujących wspólną przestrzeń
ZBIOROWISKO – zbiór różnych gatunków roślin i zwierząt zajmujących wspólną przestrzeń i oddziałujących ze sobą
EKOSYSTEM – jest kolejnym jeszcze wyższym stopniem organizacji obejmującym przyrodę ożywioną i nieożywioną występującą na danym obszarze
Struktura troficzna ekosystemu:
SUBSTANCJE ABIOTYCZNE – podstawowe nieorganiczne i organiczne związki chemiczne
PRODUCENCI – rośliny zielona, autotroficzne, mające zdolność wytwarzania materii organicznej z prostych związków nieorganicznych
KONSUMENCI – organizmy heterotroficzne: zwierzęta roślinożerne(konsumenci I rz) i mięsożerne(konsumenci II rz) oraz człowiek
REDUCENCI – organizmy saprofityczne: grzyby, bakterie, rozkładające wszelkie obumarłe organizmy do prostych substancji abiotycznych