14a - kompozytorzy polskeio baroku, Gimnazjum, historia muzyki

Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.

Jan Stefani

(ur. - ) – polski kompozytor, skrzypek i dyrygent .

Po ukończeniu nauki został kapelmistrzem w . Zainteresowany karierą w Rzeczypospolitej przybył na dwór . Został tam zatrudniony na koncertmistrza Teatru Narodowego w Warszawie w roku . Nawiązał szybko współpracę z innymi kompozytorami (również zagranicznymi) i aktorami, w tym z naczelnym animatorem Teatru Narodowego – . Tak jak i inni kompozytorzy zainteresował się muzyką ludową. Organizował dlatego wycieczki poza Warszawę by posłuchać muzyki ludowej. Stefani był kompozytorem pod silnym wpływem Mozarta i opèra comique. Istniała moda na melodie proste i przyjemne. Poza tym klasycyzm wyznaczał klasyczne kanony i sposoby kompozycji. Interesujące jest więc dla badaczy muzyki tego okresu swoiste "uklasycznianie" muzyki ludowej poprzez wdrażanie ją w muzykę klasyczną. Tak Stefani skomponował wiele polonezów, mazurków i krakowiaków. Był także twórcą mszy, oratoriów, a także jedenastu oper. Bez wątpienia najciekawszym i najbardziej znanym dziełem Stefaniego jest opera na podstawie libretta Wojciecha Bogusławskiego – . Opera zawiera śmiałe nawiązania do muzyki ludowej (polonez, krakowiak, mazur, polka), proste i lekkie arie przypominające francuskie arie tego okresu, a także zupełnie mozartowskie fragmenty muzyczne (np. Vaudeville w drugim akcie). Opera wychodzi poza klasycyzm, a stanowi klasyczny przykład opery wiejskiej, idyllicznej. Dzieło, którego premiera odbyła się w roku przyjęto z dziką euforią (nieustanne bisy, przeraźliwie hałasujący lud). W libretcie zakodowane są wyraźne pobudki powstańcze i antyzaborcze, dlatego pomimo sukcesu wystawiono ją tylko trzy razy. wspominał tę operę jako wyjątkowo charakterystyczną i nowatorską (sam skomponował własną jej wersję – Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale). Jednak poza zasłoną antyzaborczej euforii dopiero dzisiaj znawcy muzyki klasycyzmu zachwycają się twórczymi rozwiązaniami muzycznymi ("uklasycznienie" muzyki ludowej, wyniesienie poloneza i mazura do formy wyższej). Po odnalezieniu tej opery przez mówi się o niej jako o pierwszej operze narodowej. Inne opery Stefaniego to mniej śmiałe kompozycyjnie, choć wyraziste Król w kraju rozkoszy, Drzewo zaczaytrowane i Frozyna.

Jan Stefani (ur. w , zm. w ) – polski kompozytor, skrzypek i dyrygent .

Stanisław Sylwester Szarzyński

Z Wikipedii

Skocz do: ,

Stanisław Sylwester Szarzyński (/ ) – polski kompozytor epoki , ksiądz katolicki. Informacje o jego życiu są ułamkowe, nieznane są nawet daty urodzin i śmierci. Wiadomo, że należał do zakonu . Prawdopodobnie był dalekim krewnym poety i urodził się na terenie dawnej , gdzie leżały dobra Szarzyńskich.

Zachowane utwory Szarzyńskiego noszą daty -. Zapewne autor był związany z kapelą prymasowską w , gdzie zachowały się rękopisy jego utworów. Mógł też długo przebywać za granicą, gdyż w polskich rejestrach klasztornych brak o nim informacji.

Pozostawił 10 zachowanych do dziś utworów. Są to głównie kompozycje wokalno-instrumentalne do tekstów religijnych, m.in. koncerty na głos solowy, dwoje i (Jesu, spes mea, Pariendo non gravaris, Ave Regina, Veni Sancte Spiritus) oraz utwory na z towarzyszeniem instrumentów (Litania Cursoria, Completorium, Ad hymnos, ad cantus). Szarzyński jest także autorem najstarszej znanej w Polsce , napisanej jeszcze do tekstu pt. Motetto de Nativitate. Jedynym zachowanym utworem instrumentalnym Szarzyńskiego jest Sonata na 2 skrzypiec i (realizowane tu zwykle przez organy), napisana w formie , ale jeszcze z cechami dawnej . Sonata ta należy do najwybitniejszych utworów instrumentalnych polskiego baroku, zachowała się w rękopiśmiennej kopii z roku .

Kompozytor z przełomu XVII i XVIII w. Data i miejsce jego urodzin ani śmierci nie są znane.

Prawdopodobnie pochodził z rodziny Sępów-Szarzyńskich, osiadłej od XVI w. na Rusi Czerwonej koło Lwowa (Zimna Woda lub Rudno). Nie znane są również żadne szczegóły z jego życia. Należał do zakonu benedyktynów lub był mnichem cysterskim. Być może przebywał za granicą, gdyż nie ma o nim wzmianki w polskich archiwach klasztorów benedyktyńskich i cysterskich.

Za jego życia nie ukazało się w druku żadne jego dzieło. Do naszych czasów zachowało się 10 utworów - większość w bibliotece kolegiaty w Łowiczu, co mogłoby wskazywać na związki kompozytora z miejscowym, głośnym w całym kraju zespołem. Nie ma wśród nich ani jednego utworu a cappella.

Kompozycje:

· Motetto pleno: Ad hymnos ad cantos na 2 soprany, alt, tenor, bas, 2 skrzypiec, violę altową, violę tenorową, violę basową i organy; rękopis kopii z 1692, do 1939 znajdował się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie

· Ave Regina coelorum na sopran, 3 skrzypiec, violę basową i organy; rękopis do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Completorium na sopran, alt, tenor, bas, 2 skrzypiec lub 2 „clarini gallici” i organy; rękopis do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Concerto de Deo: Jesu spes mea na sopran solo, 2 skrzypiec i organy; rękopis kopii z 1698, do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Concerto de Sanctis: Quam felix curia na alt solo, 2 skrzypiec i organy; rękopis kopii z 1713, do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Concerto de Beata Virgine Maria: Pariendo non gravaris na tenor solo, 2 skrzypiec, violę i organy; rękopis kopii z 1704, do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Litania cursoria na sopran, alt, tenor, bas, 2 skrzypiec, violę da gamba i organy; rękopis kopii z 1707, do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Missa septem dolorum Beatae Mariae Virginis na 4 głosy i organy; rękopis do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Motetto de Nativitate Domini: Gloria in excelsis Deo na 2 soprany, alt, tenor, bas, 2 skrzypiec, 3 puzony lub 3 viole i organy; rękopis kopii z 1704, do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie

· Sonata na 2 skrzypiec i organy; rękopis kopii z 1706, do 1939 znajdował się w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

Grzegorz Gerwazy Gorczycki[]Z Wikipedii

Skocz do: ,

Grzegorz Gerwazy Gorczycki, właściwie Grzegorz Gorczyca (ur. ok. , zm. w ) - duchowny katolicki, kompozytor i dyrygent. Uważany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskiego baroku, nazywany polskim .

Urodził się pomiędzy rokiem a w (dziś dzielnica ) w rodzinie wolnych chłopów. W latach - studiował sztuki wyzwolone w , a następnie teologię w , gdzie w roku uzyskał tytuł licencjata. roku w Krakowie otrzymał święcenia kapłańskie. W latach – oddelegowany do prowadził wykłady z i , a także pełnił funkcje rektora tamtejszej, nowo powstałej Akademii. Prowadził tam także zespół muzyczny. W roku powrócił do Krakowa, gdzie w roku został kapelmistrzem kapeli katedralnej na . Tę funkcję pełnił aż do śmierci. W został proboszczem kościoła Miłosierdzia Bożego w Krakowie, a w mianowano go egzaminatorem seminarium duchownego w Krakowie.

]

W twórczości Gorczyckiego przeważa muzyka religijna (motety, msze, a także koncerty religijne i kantaty).

]

· Illuxit sol

· Completorium

· Laetatus sum

· Litania De Providentia Divina

· Tota pulchra es Maria

· Missa paschalis

· Sepulto Domino

GRZEGORZ GERWAZY GORCZYCKI (GORCZYCA)

języki: polski