Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
A oto kilka przykładów takiej regulacji konstytucyjnej:
- „Powszechnym obowiązkiem władzy publicznej jest zapewnienie realizacji prawa do pracy, mieszkania i wykształcenia oraz prowadzenia działalności mającej na celu opiekę, bezpieczeństwo socjalne oraz właściwe stosunki międzyludzkie"18.
- „W wykonywaniu funkcji administracyjnych do Rządu należy: [...] dokonywanie wszystkich czynności oraz przedsiębrać wszelkie konieczne kroki konieczne dla zadośćuczynienia potrzebom zbiorowym"19.
- „Kto popada w trudną sytuację i nie jest w stanie zatroszczyć się o siebie, ma prawo do pomocy i opieki oraz do środków, które są niezbędne do zapewnienia egzystencji godnej człowieka"20.
- „Każdy ma prawo [...] do zabezpieczenia socjalnego, do ochrony zdrowia, do pomocy społecznej, medycznej i prawnej"21.
- „Władze państwa są zobowiązane do stworzenia warunków umożliwiających każdej zdolnej do pracy osobie utrzymania się ze swej pracy"22.
- „Republika stara się o opiekę socjalną i bezpieczeństwo socjalne obywateli zgodnie z zasadą sprawiedliwości społecznej"23.
- „Państwo zapewnia każdemu [...] wystarczające świadczenia socjalne i usługi medyczne, jak również dbać będzie o zdrowie obywateli"24.
- „Osobom chorym, niedołężnym oraz innym obywatelom, którzy z powodu bezrobocia albo niezdolności do pracy pozbawieni są środków do życia,
Republika zapewnia prawo do pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych"25.
- „Obywatel Estonii ma prawo do pomocy państwa w razie starości, niezdolności do pracy, utraty żywiciela lub ubóstwa"26.
18 § 2 Konstytucji Szwecji z dnia 21 grudnia 1988; zob. Konstytucja Szwecji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1991, s. 7.
19 Art. 202 Konstytucji Republiki Portugalskiej z dnia 2 kwietnia 1976 r.; zob. Konstytucja Republiki Portugalskiej, Ossolineum 1982, s. 116.
20 Art. 12 Konstytucji Federalnej Konfederacji Szwajcarskiej z 18 kwietnia 1999 r.; zob. Konstytucja Szwajcarii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000, s. 45.
21 Art. 23 Konstytucji Belgii z dnia 14 lutego 1994 r., zob. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996, s. 26.
22 Art. 110 Konstytucji Królestwa Norwegii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996, s. 52.
23 Art. 35 Konstytucji Republiki Macedonii z dnia 17 listopada 1991 r.; zob. Konstytucja Macedonii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999, s. 27.
24 § 15a Konstytucji Finlandii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997, s. 78.
25 Art. 57 Konstytucji Republiki Chorwackiej z dnia 22 grudnia 1990 r.; zob. Konstytucja Republiki Chorwacji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995, s. 30.
26 § 28 Konstytucji Estonii, Wydawnictwo Sejmowe, s. 35.
146
- „Republika Węgierska zapewnia prawo do zaopatrzenia w ramach ubezpieczenia społecznego i poprzez system instytucji socjalnych"27.
- „Państwo chroni zdrowie obywateli i podejmuje specjalne środki dla ochrony młodzieży, osób starych, inwalidów oraz udziela pomocy ubogim"28.
- „Organizacja nauczania publicznego, bezpłatnego i świeckiego wszystkich szczebli jest obowiązkiem państwa"29.
- „Każdy kto znajdzie się w niedostatku materialnym, ma prawo do pomocy niezbędnej do zapewnienia podstawowych warunków życia"30.
- „Republika uznaje prawo wszystkich obywateli do pracy i zapewnia efektywne korzystanie z tego prawa"31.
- „We wszystkich sferach życia państwo będzie starać się o promocję i rozwój programów opieki społecznej i społecznego dobrobytu oraz zdrowia publicznego"32.
Konstytucyjne określenie obowiązków państwa staje się podstawą do ustawowego określania zadań publicznych dla administracji publicznej. Określenie takie stanowi także gwarancję, że rząd nie może uwolnić się od przyjęcia na siebie zadań publicznych, które określi ustawodawca. Administracja rządowa i administracja samorządowa nie mogą jednostronnie, kierując się względami ekonomicznymi czy politycznymi, redukować zadań publicznych, zawieszać ich wykonywanie, przenosić obowiązek ich wykonywania na inne podmioty (na przykład na podmioty prywatne) lub w inny sposób odstępować od ich wykonywania, gdy zadania te określono w ustawach.
Dochodzimy w ten sposób do jakże aktualnej współcześnie problematyki tak zwanej prywatyzacji zadań publicznych.
Prywatyzacja zadań publicznych, pojmowana jako powierzanie wykonywania zadań publicznych podmiotom prywatnym, została zainspirowana poglądami pochodzenia anglosaskiego, przyjmującymi, iż administracja publiczna wykonuje zadania publiczne niewydajnie i nieefektywnie.
W koncepcjach amerykańskich podkreślano, że agendy administracji publicznej mają skłonność do marnotrawstwa zasobów, którymi zarządzają, wyka-
27 § 70E Konstytucji Republiki Węgierskiej z dnia 18 października 1989 r.; zob. Konstytucja Republiki Węgierskiej, Wydawnictwo Sejmowe 1992, s. 58.
28 Art. 21 Konstytucji Grecji z dnia 9 lipca 1975 r.; zob. Konstytucja Grecji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1992, s. 18.
29 Z wstępu do Konstytucji z 27 października 1946 r.; zob. Konstytucja Francji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997, s. 68.
30 Art. 30 ust. 2 Karty Podstawowych Praw i Wolności Republiki Czeskiej z dnia 16 grudnia 1992 r.; zob. Konstytucja Republiki Czeskiej, red. i wstęp K. Skotnicki, Uniwersytet Łódzki, Łódź 1994, s. 63.
31 Art. 2 Konstytucji Włoch z 1948 r., cyt. za: Rett R. Ludwinowski, Prawo konstytucyjne porównawcze, Toruń 2000, s. 456.
32 Art. 25 Konstytucji Japonii z 3 maja 1947 r., cyt. za: R. R. Ludwinowski, Prawo konstytucyjne.... s. 457.
147
...