Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
A
gnieszkA
W
rzesień
Fundacja Dzieci Niczyje
Proilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży
w Internecie
Ryzyko zagrożeń dla bezpieczeństwa dzieci i młodzieży będzie rosło w miarę popularyzacji me-
dium, jakim jest Internet. Oparta na edukacji proilaktyka pierwszorzędowa pomoże wyposa-
żyć najmłodszych i ich rodziców w wiedzę i umiejętności pomocne w radzeniu sobie z interne-
towymi zagrożeniami. W artykule przedstawione są formy działań proilaktycznych oraz wy-
brane projekty, których celem jest edukacja dzieci i dorosłych na temat unikania zagrożeń w sie-
ci internetowej.
opularność Internetu wśród dzieci
i młodzieży rośnie w lawinowym tem-
pie. Obecnie w ponad dwóch pią-
tych gospodarstw domowych (41%) jest
komputer, a więcej niż połowa z nich dys-
ponuje dostępem do Internetu (24% ogó-
łu)*. Dzieci i młodzież korzysta z Internetu
przede wszystkim w szkole (76% wskazań
w gospodarstwach domowych, w których
są dzieci/młodzież używające Internetu),
a także w domu (50%), u znajomych lub
krewnych (34%), rzadziej w kawiarence in-
ternetowej (27%)**. Prawie każda szkoła
w Polsce ma już pracownię internetową. Sys-
tematycznie obniża się wiek dzieci rozpoczy-
nających swoją przygodę z wirtualnym świa-
tem; już w szkołach podstawowych tworzo-
ne są klasy o proilu informatycznym.
Internet jako nieocenione narzędzie ko-
munikacji, edukacji oraz rozrywki jest
atrakcyjnym medium przede wszystkim
dla dzieci i młodzieży. Internet zaczyna za-
stępować najmłodszym podręcznik – po-
maga w odrabianiu prac domowych, wy-
szukiwaniu informacji, przygotowaniu się
do lekcji. Najmłodsi korzystają z Internetu
coraz częściej, przechodząc przez kolejne
etapy poznawania wirtualnego świata – od
gier do nawiązywania w sieci kontaktów
z nieznajomymi.
Kontakty
online
z obcymi budzą niepo-
kój i postrzegane są jako potencjalne zagro-
żenie związane z korzystaniem z Internetu.
Internet jako ekspansywne i nieuregulowa-
ne środowisko stwarza idealną płaszczyz-
nę do wykorzystywania wykazujących się
* CBOS,
Internet i komputery: wyposażenie gospodarstw domowych, korzystanie, perspektywy rozwoju – komunikat z ba-
dań
, Warszawa, kwiecień 2005, oprac. Michał Wenzel.
** CBOS,
Młodzież i Internet: korzystanie i zagrożenia – komunikat z badań
, październik 2004, oprac. Michał Wen-
zel.
1
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
łatwowiernością i naiwnością dzieci. Za-
pewniająca anonimowość cyberprzestrzeń
daje nowe możliwości pedoilom, czyhają-
cym na dziecięce oiary. Dzieci często bez-
krytycznie wierzą w słowo pisane, przesy-
łane za pośrednictwem Internetu. Wszyst-
ko to powoduje, że najmłodsi są grupą naj-
bardziej narażoną na niebezpieczeństwa
związane z korzystaniem z Internetu.
Wobec rosnącej liczby internetowych
niebezpieczeństw oraz niskiej świadomo-
ści zagrożeń wśród użytkowników sie-
ci komputerowej najlepszym rozwiąza-
niem wydaje się oparta na edukacji proi-
laktyka. Zakrojone na szeroką skalę działa-
nia objąć powinny zarówno najmłodszych,
jak i ich rodziców, opiekunów, nauczycie-
li oraz wszystkie osoby pracujące z dzieć-
mi. W krajach Europy Zachodniej i w Sta-
nach Zjednoczonych działania edukacyjne
promujące bezpieczeństwo w sieci kompu-
terowej prowadzone są już od wielu lat. Po-
trzebę ich podejmowania dostrzegły insty-
tucje rządowe i organizacje pozarządowe.
W związku z coraz częstszymi przypadka-
mi krzywdzenia dzieci za pośrednictwem
Internetu również w naszym kraju poja-
wiło się szereg inicjatyw o charakterze pre-
wencyjnym, mających na celu zwiększenie
bezpieczeństwa najmłodszych w sieci.
Poniżej przedstawione zostały wybra-
ne działania proilaktyczne, ze szczegól-
nym uwzględnieniem tych wdrażanych na
gruncie polskim.
Edukacyjne serwisy internetowe dla najmłodszych
W Internecie znaleźć można szereg ser-
wisów edukacyjnych skierowanych do
najmłodszych użytkowników sieci kom-
puterowej, które o bezpieczeństwie w In-
ternecie mówią w sposób atrakcyjny i za-
chęcający do interakcji z twórcami serwi-
su.
Ciekawą propozycją dla skandynaw-
skich dzieci jest stworzony przez konsor-
cjum SAFT serwis www.saftonline.org/
education (www.saftonline.no). Można
w nim znaleźć interaktywne moduły edu-
kacyjne, zawierające quizy i konkursy do-
tyczące bezpieczeństwa w Internecie prze-
znaczone do wspólnego rozwiązywania
przez dzieci i ich rodziców. Projekt SAFT
prowadzony był w pięciu krajach europej-
skich, treść modułów jest więc dostępna
w różnych wersjach językowych.
Innym wartym przedstawienia projek-
tem jest http://disney.go.com/surfswell,
którego autorzy wychodzą z założenia, iż
dziecko najlepiej uczy się podczas zabawy.
Zamieszczone na stronie trzy gry przygo-
dowe koncentrują się na trzech aspektach
bezpieczeństwa w Sieci: wirusach, pry-
watności (ochronie danych osobowych) i
netykiecie. Ponadto, po przejściu każdej
z gier na dzieci czeka miniquiz dotyczący
wątków poruszanych podczas wcześniej-
szej zabawy. Dla najwytrwalszych, którzy
zmierzą się z całością, przygotowany zo-
stał megaquiz, a prawidłowe jego rozwią-
zanie daje użytkownikom dostęp do Pała-
cu Skarbów (
Treasure Palace
).
Godne polecenia są również serwisy
http://www.media-awareness.ca/english/
special_initiatives/games, www.pbskids.org
oraz http://www.netsmartz.org, zawiera-
jące gry i quizy dla dzieci, a także progra-
my rysunkowe i muzyczne, za pomocą któ-
rych autorzy starają się poprzez rozrywkę na-
uczyć dzieci bezpiecznego surfowania po In-
ternecie.
Wszystkie wyżej opisane projekty za-
wierają także katalogi podstawowych za-
sad korzystania z Internetu oraz linki do
bezpiecznych stron dla najmłodszych in-
ternautów.
Cel połączenia edukacji z rozrywką
przyświecał również twórcom innowacyj-
nego projektu edukacyjnego wdrażanego
na gruncie polskim – serwisu dla dzieci
www.sieciaki.pl.
2
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
w różnych elementach serwisu dzieci mogą
poznać zagrożenia w sieci komputerowej
i dowiedzieć się, jak ich unikać.
Sieciaki.pl to interaktywny projekt edu-
kacyjny Fundacji Dzieci Niczyje, powsta-
ły w ramach kampanii „Dziecko w Sieci”
z myślą o 9–15-latkach. Jego głównym ce-
lem jest edukacja dzieci w zakresie posłu-
giwania się Internetem, bezpieczeństwa
w Internecie i promocja bezpiecznych za-
stosowań sieci internetowej. Wykreowa-
ne przez twórców i animatorów projek-
tu postacie Sieciaków to dzieci, które zna-
ją zasady bezpiecznego korzystania z sieci
i zwalczają w niej zło, którego uosobieniem
są Sieciuchy. Atrakcyjne dla najmłodszych
postaci mają zachęcić uczestników progra-
mu do bycia Sieciakami.
Sieciuchy - sprawcy internetowego zła
Nowatorskim rozwiązaniem w projekcie
Sieciaki.pl jest aplikacja pozwalająca dzie-
ciom na zainstalowanie na pulpicie jedne-
go z dwóch Sieciaków – AjPi lub Spocia-
ka. Po zainstalowaniu Sieciak „przecha-
dza się” po pulpicie komputera i wykonuje
przeróżne wskazane przez dziecko czynno-
ści – czesze się, tańczy, uprawia sport, od-
poczywa itd.
Sieciaki - Spociak, Kompel, AjPi, Netka
Repertuar zachowań Sieciaka zwięk-
sza się wraz ze zdobywaniem punktów
przez dziecko; postać rozwija się i „uczy”
nowych zachowań. Stworzony do walki
z Sieciuchami robot NetRobi przesyła dzie-
ciom rady i zadania konkursowe związane
z bezpiecznym korzystaniem z sieci inter-
netowej.
Za każde prawidłowo wykonane zada-
nie dzieci zarejestrowane w systemie Sie-
ciaki.pl otrzymują punkty. Zdobywając je
i pogłębiając swoją wiedzę na temat
Wyposażone w specjalne zdolności Sie-
ciaki szerzą wśród najmłodszych wiedzę
na temat bezpiecznego i efektywnego ko-
rzystania z Internetu. Sieciuchy repre-
zentują różne rodzaje internetowego zła:
Śmieciuch to spamer, Kłamacz jest siecio-
wym oszustem, Kradziej wykorzystuje In-
ternet do uzyskiwania korzyści material-
nych, a Bełkot wypisuje w sieci komputero-
wej bzdury. Dzięki prezentacji Sieciuchów
3
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
Netrobi
Ponadto, prowadzone są rankingi użyt-
kowników, którzy zdobyli największą liczbę
punktów w danym miesiącu, roku i w ciągu
trwania całego programu. Dla najaktywniej-
szych przewidziane są specjalne nagrody.
Innym nowatorskim elementem serwisu jest
katalog bezpiecznych stron internetowych
– Sieciakowe BeSt (Bezpieczne Strony). Zgła-
szane witryny są weryikowane przez ze-
spół pracowników i wolontariuszy Funda-
cji Dzieci Niczyje na podstawie przygotowa-
nych kryteriów, które posłużą do wypraco-
wania standardów tworzenia stron interne-
towych dla dzieci. Strony spełniające te wy-
magania otrzymują certyikat „Bezpieczna
Strona” i traiają do katalogu, są jednak re-
gularnie sprawdzane pod kątem zgodności
z regulaminem.
bezpieczeństwa w Internecie, najmłodsi
osiągają kolejne poziomy wtajemniczenia:
Prawie Sieciak, Sieciak, Spoko Sieciak, Su-
per Sieciak.
Niektóre z zachowań Sieciaków dostępnych w ramach aplikacji pulpitowej
(AjPi, Spociak)
Materiały edukacyjne
Ważnym elementem działań prewen-
cyjnych są atrakcyjnie opracowane mate-
riały edukacyjne. Materiały przygotowane
w ramach kampanii „Dziecko w Sieci”
oparte zostały na postaciach i fabule z inter-
netowego serwisu www.sieciaki.pl. Wśród
najmłodszych dystrybuowane są „Siecia-
kowe” naklejki, ulotki oraz plakaty z zasa-
dami bezpiecznego surfowania.
Bardzo często stosowaną formą działań
proilaktycznych są również tzw. przewod-
niki po Internecie, wydawane w formie
ulotek, broszur, a także prezentowane
on-
line
(np. www.childnet-int.org). Przewod-
niki te grupują zasady bezpiecznego ko-
rzystania z sieci komputerowej i są adre-
sowane do dzieci oraz ich rodziców. Wska-
zówki odnośnie do zachowań w Interne-
cie dotyczą najczęściej niepodawania swo-
ich danych osobowych i niewysyłania swo-
ich zdjęć, niespotykania się bez zgody ro-
dziców z nieznajomymi poznanymi za po-
średnictwem Internetu, nieotwierania ma-
ili pochodzących z nieznanego źródła. Ro-
dzice zaś dowiadują się, w jaki sposób mieć
kontrolę nad tym, co ich dziecko robi w In-
4
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
ternecie oraz o tym, jak ważne jest zapew-
nienie dziecku wsparcia, w przypadku gdy
podczas korzystania z Internetu coś je za-
niepokoi lub przestraszy.
Dobrym pomysłem jest zaproponowa-
nie dziecku podpisania umowy dotyczącej
korzystania z Internetu, która regulowała-
by np. ilość czasu spędzanego na surfowa-
niu dziennie czy też rodzaj aktywności sie-
ciowych, jakie dziecko może podejmować
podczas korzystania z Internetu. Takie po-
rozumienie można sformułować wspólnie
z dzieckiem, uwzględniając wiedzę, a także
dziecka i swoje potrzeby.
Programy edukacyjne dla dorosłych
Odpowiedzialni za bezpieczeństwo naj-
młodszych rodzice i nauczyciele są nie-
przygotowani do zmierzenia się z proble-
mem internetowych zagrożeń. Ich wiedza
na temat bezpieczeństwa w sieci kompute-
rowej oraz komputera i Internetu jest bar-
dzo mała. W większości przypadków dzie-
ci posługują się Internetem lepiej niż ich ro-
dzice czy opiekunowie; ci ostatni stosunko-
wo rzadko są dla najmłodszych źródłem
informacji o bezpieczeństwie w Interne-
cie. Adresatami działań edukacyjnych po-
winny więc być nie tylko dzieci i młodzież,
ale także rodzice, opiekunowie, nauczycie-
le, pedagodzy i wszystkie osoby pracujące
z dziećmi.
Wiedzę o tym, jak organizować zaję-
cia dla dzieci z użyciem komputerów i w
jaki sposób przekazywać najmłodszym in-
formacje o zagrożeniach związanych z In-
ternetem, zdobywają oni w toku specjalnie
adresowanych do nich kampanii. Przykła-
dy narodowych kampanii adresowanych
do placówek oświatowych to:
Safety Educa-
tion Program
, realizowany w Stanach Zjed-
noczonych przez I-Safe (www.isafe.org)
czy
Connecting Schools, Networking Pe-
ople 2000
, realizowany w Wielkiej Brytanii
przez UK National Grid for Learning (http:
//www.ngl.gov.uk/).
W ramach kampanii „Dziecko w Sieci”
Fundacja Dzieci Niczyje oraz Naukowa
i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK)
wraz z lokalnymi partnerami organizu-
ją we wszystkich miastach wojewódzkich
w Polsce konferencje połączone z warszta-
tami, pod wspólną nazwą „Bezpieczny In-
ternet”. Konferencje adresowane są do na-
uczycieli, pedagogów, policjantów, przed-
stawicieli prokuratury, właścicieli kawia-
renek internetowych, dostawców usług
internetowych, przedstawicieli samorzą-
dów lokalnych oraz wszystkich osób pra-
cujących z dziećmi. Prowadzone w ra-
mach konferencji zajęcia warsztatowe do-
tyczą kampanii edukacyjnej poświęconej
bezpieczeństwu w sieci internetowej oraz
zwalczaniu niebezpiecznych i nielegal-
nych treści w Internecie. Pośród uczestni-
ków konferencji dystrybuowane są mate-
riały edukacyjne.
Szkoła i odpowiednio przygotowani na-
uczyciele pełnią nieocenioną rolę w inter-
netowej edukacji najmłodszych. W ramach
kampanii „Dziecko w Sieci” zostały opra-
cowane i wydane w formie podręcznika
scenariusze zajęć dotyczących bezpieczeń-
stwa w Internecie, które mają pomóc na-
uczycielom i wolontariuszom w poprowa-
dzeniu dzieci przez świat Internetu.
Pikniki internetowe dla najmłodszych
Ciekawą formą pozwalającą zwrócić uwa-
gę na kwestię internetowych zagrożeń mogą
być rodzinne imprezy
outdoorowe
. Opisywa-
nym powyżej konferencjom towarzyszą w
poszczególnych miastach imprezy lokalne
dotyczące bezpieczeństwa dzieci w Interne-
cie: zarówno plenerowe, jak i organizowane
w szkołach, kinach, domach kultury itp. Są
5
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
A
gnieszkA
W
rzesień
Fundacja Dzieci Niczyje
Proilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży
w Internecie
Ryzyko zagrożeń dla bezpieczeństwa dzieci i młodzieży będzie rosło w miarę popularyzacji me-
dium, jakim jest Internet. Oparta na edukacji proilaktyka pierwszorzędowa pomoże wyposa-
żyć najmłodszych i ich rodziców w wiedzę i umiejętności pomocne w radzeniu sobie z interne-
towymi zagrożeniami. W artykule przedstawione są formy działań proilaktycznych oraz wy-
brane projekty, których celem jest edukacja dzieci i dorosłych na temat unikania zagrożeń w sie-
ci internetowej.
opularność Internetu wśród dzieci
i młodzieży rośnie w lawinowym tem-
pie. Obecnie w ponad dwóch pią-
tych gospodarstw domowych (41%) jest
komputer, a więcej niż połowa z nich dys-
ponuje dostępem do Internetu (24% ogó-
łu)*. Dzieci i młodzież korzysta z Internetu
przede wszystkim w szkole (76% wskazań
w gospodarstwach domowych, w których
są dzieci/młodzież używające Internetu),
a także w domu (50%), u znajomych lub
krewnych (34%), rzadziej w kawiarence in-
ternetowej (27%)**. Prawie każda szkoła
w Polsce ma już pracownię internetową. Sys-
tematycznie obniża się wiek dzieci rozpoczy-
nających swoją przygodę z wirtualnym świa-
tem; już w szkołach podstawowych tworzo-
ne są klasy o proilu informatycznym.
Internet jako nieocenione narzędzie ko-
munikacji, edukacji oraz rozrywki jest
atrakcyjnym medium przede wszystkim
dla dzieci i młodzieży. Internet zaczyna za-
stępować najmłodszym podręcznik – po-
maga w odrabianiu prac domowych, wy-
szukiwaniu informacji, przygotowaniu się
do lekcji. Najmłodsi korzystają z Internetu
coraz częściej, przechodząc przez kolejne
etapy poznawania wirtualnego świata – od
gier do nawiązywania w sieci kontaktów
z nieznajomymi.
Kontakty
online
z obcymi budzą niepo-
kój i postrzegane są jako potencjalne zagro-
żenie związane z korzystaniem z Internetu.
Internet jako ekspansywne i nieuregulowa-
ne środowisko stwarza idealną płaszczyz-
nę do wykorzystywania wykazujących się
* CBOS,
Internet i komputery: wyposażenie gospodarstw domowych, korzystanie, perspektywy rozwoju – komunikat z ba-
dań
, Warszawa, kwiecień 2005, oprac. Michał Wenzel.
** CBOS,
Młodzież i Internet: korzystanie i zagrożenia – komunikat z badań
, październik 2004, oprac. Michał Wen-
zel.
1
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
łatwowiernością i naiwnością dzieci. Za-
pewniająca anonimowość cyberprzestrzeń
daje nowe możliwości pedoilom, czyhają-
cym na dziecięce oiary. Dzieci często bez-
krytycznie wierzą w słowo pisane, przesy-
łane za pośrednictwem Internetu. Wszyst-
ko to powoduje, że najmłodsi są grupą naj-
bardziej narażoną na niebezpieczeństwa
związane z korzystaniem z Internetu.
Wobec rosnącej liczby internetowych
niebezpieczeństw oraz niskiej świadomo-
ści zagrożeń wśród użytkowników sie-
ci komputerowej najlepszym rozwiąza-
niem wydaje się oparta na edukacji proi-
laktyka. Zakrojone na szeroką skalę działa-
nia objąć powinny zarówno najmłodszych,
jak i ich rodziców, opiekunów, nauczycie-
li oraz wszystkie osoby pracujące z dzieć-
mi. W krajach Europy Zachodniej i w Sta-
nach Zjednoczonych działania edukacyjne
promujące bezpieczeństwo w sieci kompu-
terowej prowadzone są już od wielu lat. Po-
trzebę ich podejmowania dostrzegły insty-
tucje rządowe i organizacje pozarządowe.
W związku z coraz częstszymi przypadka-
mi krzywdzenia dzieci za pośrednictwem
Internetu również w naszym kraju poja-
wiło się szereg inicjatyw o charakterze pre-
wencyjnym, mających na celu zwiększenie
bezpieczeństwa najmłodszych w sieci.
Poniżej przedstawione zostały wybra-
ne działania proilaktyczne, ze szczegól-
nym uwzględnieniem tych wdrażanych na
gruncie polskim.
Edukacyjne serwisy internetowe dla najmłodszych
W Internecie znaleźć można szereg ser-
wisów edukacyjnych skierowanych do
najmłodszych użytkowników sieci kom-
puterowej, które o bezpieczeństwie w In-
ternecie mówią w sposób atrakcyjny i za-
chęcający do interakcji z twórcami serwi-
su.
Ciekawą propozycją dla skandynaw-
skich dzieci jest stworzony przez konsor-
cjum SAFT serwis www.saftonline.org/
education (www.saftonline.no). Można
w nim znaleźć interaktywne moduły edu-
kacyjne, zawierające quizy i konkursy do-
tyczące bezpieczeństwa w Internecie prze-
znaczone do wspólnego rozwiązywania
przez dzieci i ich rodziców. Projekt SAFT
prowadzony był w pięciu krajach europej-
skich, treść modułów jest więc dostępna
w różnych wersjach językowych.
Innym wartym przedstawienia projek-
tem jest http://disney.go.com/surfswell,
którego autorzy wychodzą z założenia, iż
dziecko najlepiej uczy się podczas zabawy.
Zamieszczone na stronie trzy gry przygo-
dowe koncentrują się na trzech aspektach
bezpieczeństwa w Sieci: wirusach, pry-
watności (ochronie danych osobowych) i
netykiecie. Ponadto, po przejściu każdej
z gier na dzieci czeka miniquiz dotyczący
wątków poruszanych podczas wcześniej-
szej zabawy. Dla najwytrwalszych, którzy
zmierzą się z całością, przygotowany zo-
stał megaquiz, a prawidłowe jego rozwią-
zanie daje użytkownikom dostęp do Pała-
cu Skarbów (
Treasure Palace
).
Godne polecenia są również serwisy
http://www.media-awareness.ca/english/
special_initiatives/games, www.pbskids.org
oraz http://www.netsmartz.org, zawiera-
jące gry i quizy dla dzieci, a także progra-
my rysunkowe i muzyczne, za pomocą któ-
rych autorzy starają się poprzez rozrywkę na-
uczyć dzieci bezpiecznego surfowania po In-
ternecie.
Wszystkie wyżej opisane projekty za-
wierają także katalogi podstawowych za-
sad korzystania z Internetu oraz linki do
bezpiecznych stron dla najmłodszych in-
ternautów.
Cel połączenia edukacji z rozrywką
przyświecał również twórcom innowacyj-
nego projektu edukacyjnego wdrażanego
na gruncie polskim – serwisu dla dzieci
www.sieciaki.pl.
2
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
w różnych elementach serwisu dzieci mogą
poznać zagrożenia w sieci komputerowej
i dowiedzieć się, jak ich unikać.
Sieciaki.pl to interaktywny projekt edu-
kacyjny Fundacji Dzieci Niczyje, powsta-
ły w ramach kampanii „Dziecko w Sieci”
z myślą o 9–15-latkach. Jego głównym ce-
lem jest edukacja dzieci w zakresie posłu-
giwania się Internetem, bezpieczeństwa
w Internecie i promocja bezpiecznych za-
stosowań sieci internetowej. Wykreowa-
ne przez twórców i animatorów projek-
tu postacie Sieciaków to dzieci, które zna-
ją zasady bezpiecznego korzystania z sieci
i zwalczają w niej zło, którego uosobieniem
są Sieciuchy. Atrakcyjne dla najmłodszych
postaci mają zachęcić uczestników progra-
mu do bycia Sieciakami.
Sieciuchy - sprawcy internetowego zła
Nowatorskim rozwiązaniem w projekcie
Sieciaki.pl jest aplikacja pozwalająca dzie-
ciom na zainstalowanie na pulpicie jedne-
go z dwóch Sieciaków – AjPi lub Spocia-
ka. Po zainstalowaniu Sieciak „przecha-
dza się” po pulpicie komputera i wykonuje
przeróżne wskazane przez dziecko czynno-
ści – czesze się, tańczy, uprawia sport, od-
poczywa itd.
Sieciaki - Spociak, Kompel, AjPi, Netka
Repertuar zachowań Sieciaka zwięk-
sza się wraz ze zdobywaniem punktów
przez dziecko; postać rozwija się i „uczy”
nowych zachowań. Stworzony do walki
z Sieciuchami robot NetRobi przesyła dzie-
ciom rady i zadania konkursowe związane
z bezpiecznym korzystaniem z sieci inter-
netowej.
Za każde prawidłowo wykonane zada-
nie dzieci zarejestrowane w systemie Sie-
ciaki.pl otrzymują punkty. Zdobywając je
i pogłębiając swoją wiedzę na temat
Wyposażone w specjalne zdolności Sie-
ciaki szerzą wśród najmłodszych wiedzę
na temat bezpiecznego i efektywnego ko-
rzystania z Internetu. Sieciuchy repre-
zentują różne rodzaje internetowego zła:
Śmieciuch to spamer, Kłamacz jest siecio-
wym oszustem, Kradziej wykorzystuje In-
ternet do uzyskiwania korzyści material-
nych, a Bełkot wypisuje w sieci komputero-
wej bzdury. Dzięki prezentacji Sieciuchów
3
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
Netrobi
Ponadto, prowadzone są rankingi użyt-
kowników, którzy zdobyli największą liczbę
punktów w danym miesiącu, roku i w ciągu
trwania całego programu. Dla najaktywniej-
szych przewidziane są specjalne nagrody.
Innym nowatorskim elementem serwisu jest
katalog bezpiecznych stron internetowych
– Sieciakowe BeSt (Bezpieczne Strony). Zgła-
szane witryny są weryikowane przez ze-
spół pracowników i wolontariuszy Funda-
cji Dzieci Niczyje na podstawie przygotowa-
nych kryteriów, które posłużą do wypraco-
wania standardów tworzenia stron interne-
towych dla dzieci. Strony spełniające te wy-
magania otrzymują certyikat „Bezpieczna
Strona” i traiają do katalogu, są jednak re-
gularnie sprawdzane pod kątem zgodności
z regulaminem.
bezpieczeństwa w Internecie, najmłodsi
osiągają kolejne poziomy wtajemniczenia:
Prawie Sieciak, Sieciak, Spoko Sieciak, Su-
per Sieciak.
Niektóre z zachowań Sieciaków dostępnych w ramach aplikacji pulpitowej
(AjPi, Spociak)
Materiały edukacyjne
Ważnym elementem działań prewen-
cyjnych są atrakcyjnie opracowane mate-
riały edukacyjne. Materiały przygotowane
w ramach kampanii „Dziecko w Sieci”
oparte zostały na postaciach i fabule z inter-
netowego serwisu www.sieciaki.pl. Wśród
najmłodszych dystrybuowane są „Siecia-
kowe” naklejki, ulotki oraz plakaty z zasa-
dami bezpiecznego surfowania.
Bardzo często stosowaną formą działań
proilaktycznych są również tzw. przewod-
niki po Internecie, wydawane w formie
ulotek, broszur, a także prezentowane
on-
line
(np. www.childnet-int.org). Przewod-
niki te grupują zasady bezpiecznego ko-
rzystania z sieci komputerowej i są adre-
sowane do dzieci oraz ich rodziców. Wska-
zówki odnośnie do zachowań w Interne-
cie dotyczą najczęściej niepodawania swo-
ich danych osobowych i niewysyłania swo-
ich zdjęć, niespotykania się bez zgody ro-
dziców z nieznajomymi poznanymi za po-
średnictwem Internetu, nieotwierania ma-
ili pochodzących z nieznanego źródła. Ro-
dzice zaś dowiadują się, w jaki sposób mieć
kontrolę nad tym, co ich dziecko robi w In-
4
A
gnieszkA
W
rzesień
• profilaktyka zagrożeń dzieci i młodzieży w internecie
ternecie oraz o tym, jak ważne jest zapew-
nienie dziecku wsparcia, w przypadku gdy
podczas korzystania z Internetu coś je za-
niepokoi lub przestraszy.
Dobrym pomysłem jest zaproponowa-
nie dziecku podpisania umowy dotyczącej
korzystania z Internetu, która regulowała-
by np. ilość czasu spędzanego na surfowa-
niu dziennie czy też rodzaj aktywności sie-
ciowych, jakie dziecko może podejmować
podczas korzystania z Internetu. Takie po-
rozumienie można sformułować wspólnie
z dzieckiem, uwzględniając wiedzę, a także
dziecka i swoje potrzeby.
Programy edukacyjne dla dorosłych
Odpowiedzialni za bezpieczeństwo naj-
młodszych rodzice i nauczyciele są nie-
przygotowani do zmierzenia się z proble-
mem internetowych zagrożeń. Ich wiedza
na temat bezpieczeństwa w sieci kompute-
rowej oraz komputera i Internetu jest bar-
dzo mała. W większości przypadków dzie-
ci posługują się Internetem lepiej niż ich ro-
dzice czy opiekunowie; ci ostatni stosunko-
wo rzadko są dla najmłodszych źródłem
informacji o bezpieczeństwie w Interne-
cie. Adresatami działań edukacyjnych po-
winny więc być nie tylko dzieci i młodzież,
ale także rodzice, opiekunowie, nauczycie-
le, pedagodzy i wszystkie osoby pracujące
z dziećmi.
Wiedzę o tym, jak organizować zaję-
cia dla dzieci z użyciem komputerów i w
jaki sposób przekazywać najmłodszym in-
formacje o zagrożeniach związanych z In-
ternetem, zdobywają oni w toku specjalnie
adresowanych do nich kampanii. Przykła-
dy narodowych kampanii adresowanych
do placówek oświatowych to:
Safety Educa-
tion Program
, realizowany w Stanach Zjed-
noczonych przez I-Safe (www.isafe.org)
czy
Connecting Schools, Networking Pe-
ople 2000
, realizowany w Wielkiej Brytanii
przez UK National Grid for Learning (http:
//www.ngl.gov.uk/).
W ramach kampanii „Dziecko w Sieci”
Fundacja Dzieci Niczyje oraz Naukowa
i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK)
wraz z lokalnymi partnerami organizu-
ją we wszystkich miastach wojewódzkich
w Polsce konferencje połączone z warszta-
tami, pod wspólną nazwą „Bezpieczny In-
ternet”. Konferencje adresowane są do na-
uczycieli, pedagogów, policjantów, przed-
stawicieli prokuratury, właścicieli kawia-
renek internetowych, dostawców usług
internetowych, przedstawicieli samorzą-
dów lokalnych oraz wszystkich osób pra-
cujących z dziećmi. Prowadzone w ra-
mach konferencji zajęcia warsztatowe do-
tyczą kampanii edukacyjnej poświęconej
bezpieczeństwu w sieci internetowej oraz
zwalczaniu niebezpiecznych i nielegal-
nych treści w Internecie. Pośród uczestni-
ków konferencji dystrybuowane są mate-
riały edukacyjne.
Szkoła i odpowiednio przygotowani na-
uczyciele pełnią nieocenioną rolę w inter-
netowej edukacji najmłodszych. W ramach
kampanii „Dziecko w Sieci” zostały opra-
cowane i wydane w formie podręcznika
scenariusze zajęć dotyczących bezpieczeń-
stwa w Internecie, które mają pomóc na-
uczycielom i wolontariuszom w poprowa-
dzeniu dzieci przez świat Internetu.
Pikniki internetowe dla najmłodszych
Ciekawą formą pozwalającą zwrócić uwa-
gę na kwestię internetowych zagrożeń mogą
być rodzinne imprezy
outdoorowe
. Opisywa-
nym powyżej konferencjom towarzyszą w
poszczególnych miastach imprezy lokalne
dotyczące bezpieczeństwa dzieci w Interne-
cie: zarówno plenerowe, jak i organizowane
w szkołach, kinach, domach kultury itp. Są
5