13, Szkoła, dawne dzieje, j. polski

J.G. Herder

- niemiecki , i pisarz, którego poglądy wpłynęły znacząco na późniejszy rozwój idei oraz filozofii i historii kultury. Był jednym z klasyków weimarskich.

Jego wczesna twórczość posłużyła do stworzenia zasad romantycznego ruchu tzw. Sturm und Drang.(okres w XVIII wieku, kiedy poeci zaczynają interesować się balladami ludowymi, np. Niemieccy poeci chodzą po wsiach niemieckich i zbierają ludowe opowieści) W krytyce literackiej popierał tendencje romantyczne, szczególnie twórczość ludową. ponieważ był zafascynowany jej naturalnością i pierwotnością. Była przez niego traktowana jako źródło prawdy i tożsamości. Jego dzieło „Głosy ludów w pieśniach” zapoczątkowało zbieranie utworów ludowych.

Herder rozumiał historię jako ciągłość realizującą boski plan. Świat opiera się na ładzie, przyroda jest wzniosła, piękna i bogata w sens. Człowiek posiada rozum i wolność. Współuczestniczy w dziejach, poprzez swe działania tworzy tradycję, którą Herder nazwał łańcuchem kultury. Celem człowieka jest stopniowa humanizacja (postęp realizuje się poprzez przekazywanie dorobku kolejnym pokoleniom, które go rozwijają). Uważa, że każda epoka ma swoją odrębność (wartość). Polscy romantycy przejęli część tej koncepcji – obraz świata wyjaśniający przeznaczenie narodu i jednostki. Naród to jedność pokoleń przeszłych, obecnych i przyszłych, która łączy się ze wspólnym językiem

G.W.Hegl

Hegel bierze pod uwagę:

1.      Cechy umysłu:

·         REALIZM, czyli zaprzeczenie romantyzmu, absolutny racjonalizm - dzieje ludzkości są istotą rozwoju rozumu

·         idealizm polega na koncepcji, wedle której myśl poprzedza świat materialny, idea wyłania z siebie świat, żeby dojść do samowiedzy

·         racjonalizm polega na tym , że prawa rozwoju świata materialnego muszą być logiczne. Hegel sądzi , że mimo wszystko świat jest logiczny .

·         dialektyczność - kategorie logiki nie są dane raz na zawsze ale się rozwijają, Uważa, że trzeba przezwyciężyć przeciwności . Każde pojęcie określa się za pomocą zaprzeczenia.

2.      Systemy filozoficzne

Hegel buduje system filozoficzny w 3 częściach:

·         logika - nauka o formach myśli, ponieważ myśl jest całością świata, to logika pełni rolę antologii .

·         filozofia przyrody - przyroda jest pozbawiona rozwoju w czasie . Rozum chcąc się rozpoznać nie może poprzestać na przyrodzie. Wolność dla Hegla jest atrybutem rozumu, przyroda jest nierozumna i moralna . Przyroda jest po to by wydać człowieka.

·         filozofia ducha - rozpada się u Hegla na :

b.      ducha obiektywnego (społeczeństwo)

To znalazłam w zeszycie: Wg. Hegla tragizm występuje wówczas, gdy występują przeciwko sobie dwa równe sobie prawa, które ponoszą klęskę. Mówi, że człowiek działa tylko  w kierunku ludzkim. Nigdy nie jest w stanie stworzyć nowej epoki.

Filozofia państwa i dziejów wg Hegla stała się inspirująca, dla koncepcji mesjanistycznej m.in. zawartej w Dziadach części III i w Księgach pielgrzymstwa polskiego, ale także ego i ego, echa idei Hegla odnaleźć można również w twórczości .

„Miłość romantyczna” M. Piwińska

·         miłość wyrywa ludzi ze  „świata gotowego”

·         zakochany myśli to, co czuje; widzi świat inaczej

·         miłość to przeżycie niebezpieczne

·         miłość przechodzi w dziedzinę filozofii

·         są dwa rodzaje miłości: małżeńska i erotyczna

·         romantyczna miłość jest wręcz anielska, bywa niestety w swym maksymalizmie obłędem

·         przekracza granice świecki i budzi instynkty zwierzęce

·         nie obiecuje rzeczy rzeczywistych

·         w rzeczywistości jest to nieszczęście, cierpienie

·         jest fundamentem filozofii życia

·         miłość to powszechny stan wyjątkowy i natchniony

·         jest protestem przeciwko niedoskonałości świata

·         miłość przenosi ludzi w strefy zarezerwowane dla wybranych.