Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Zadłużenie międzynarodowe.
Zadłużenie zagraniczne – istnienie na dany moment zobowiązań finansowych w stosunku do zagranicy, wynikających z importu kapitału w różnych formach, na przykład emisji obligacji na rynek światowy, pożyczek bankowych i rządowych, kupna towarów i usług na warunkach kredytowych.
Pojęcia:
- obsługa długu
- Rynek kredytobiorcy
- Standing kredytowy
- Analiza rozmiarów zadłużenia państwa
Bada się stopień zadłużenia państwa, który ściśle związany jest z obsługą tego długu. Relacja spłat do eskportu.
- Instytucje finansowe związane z zadłużeniem
Czynniki sprzyjające zaciąganiu kredytów za granicą:
- niższa stopa procentowa
- nie ma kapitału na rynku wew.
Zagrożenia zadłużenia zagranicznego:
- przerost zadłużenia w PKB może zwolnić rozwój
- różnice kursów walut
Obsługa długu i rynek kredytobiorcy
Pow. 25% relacji długu do eksportu
Stosunek długu do rezerw dewizowych
Obsługa długu: płatność przypadających rat kapitałowych i odsetek od zaciągniętego kredytu, zazwyczaj w skali roku.
Rynek kredytobiorcy – występowanie przewagi środków finansowych na rynku finansowym w stosunku do popytu na nie. Warunki udzielania kredytu są sprzyjające dla kredytobiorcy.
Standing kredytowy
Czyli zdolność kredytowa.
Ocena, zwykle dokonywana przez bank przed udzieleniem kredytu czy przed emisją obligacji, akcji itp. Warunkująca późniejszy koszt pozyskania kapitału na rynku lub marża narzucana przez bank przy udzielaniu kredytu.
Wyznaczniki analizy rozmiarów zadłużenia państwa:
· obsługa zadłużenia
· Relacja długu do:
o Eksportu państwa
o Dochodu narodowego
o PKB
· Wysokość zadłużenia per capita
Gradacja stopnia zadłużenia państw
· Państwa nadmiernie zadłużone w stosunku do możliwości obsługi długu: Argentyna, Wenezuela, Meksyk, Brazylia
· Państwa z trudnościami obsługi długu:
Instytucje finansowe związane z zadłużeniem międzynarodowym
MFW, Bank Światowy, instytucje wyspecjalizowane, klub londyński, klub paryski, banki narodowe, banki regionalne, banki komercyjne
Klub Londyński i Paryski
· Klub Londyński to grupa ok. 500 banków prywatnych, które od lat 70-tych udzielały wsparcia krajom rozwijającym się i państwom byłego bloku wschodniego
· Klub Paryski – nieformalna grupa wysokich urzędników do spraw finansów z 19 najbogatszych państw świata, która zajmuje się usługami finansowymi, jak restrukturyzacja i umarzanie długów państw.
Przyczyny zadłużenia międzynarodowego
Zewnętrzne:
· Liberalizacja wymiany międzynarodowej
· Stabilizacja cen nieprzetworzonych
· Wzrost cen ropy naftowej
· Występowanie rynku kredytobiorcy
· Niskie stopy procentowe i wysoki poziom inflacji w niektórych państwach wysokorozwiniętych
· Wzrost stóp procentowych jako narzędzia walki z inflacją. Liberalny standing kredytowy
· Recesja gospodarcza – spadek cen surowców
Wewnętrzne
· Brak wystarczających źródeł finansowania
· Ambitne plany uprzemysłowienia
· Chybione projekty inwestycyjne
· Finansowanie z kredytów deficytu bilansu płatniczego
· Realizacja na konsumpcyjne
· Stale rosnąca suma niespłaconych odsetek od kredytów
Sposoby rozwiązywania zadłużenia m-n
Bezpośrednie:
· Restrukturyzacja długu
· Konwersja długu
· Redukcja długu
Pośrednie:
· Tworzenie wewnętrznych i zewnętrznych warunków rozwoju gospodarczego
Restrukturyzacja długu:
Zmiana struktury spłaty długu, najczęściej polega na odroczeniu spłat rat kredytowych.
Zmiana zasad spłaty długu polegająca na odraczaniu płatności rat kapitałowych lub/i odsetek na dalsze lata, udzielaniu okresu karencji spłaty długu i udzielaniu nowych kredytów (nie zawsze).
Plan Baker’a (?)
§ ogłoszony we wrześniu 1985 (na spotkaniu MFW
i BŚ w Seulu)
§ dotyczył oddłużenia 15 najbardziej zadłużonych państw rozwijających się dłużników (m.in. Argentyna, Boliwia, Meksyk, Nigeria, Filipiny...) Od 1988 17 krajów. Realizowany był do 1989r.
składał się z 3 elementów:
§ programu reform gospodarczych i strukturalnych w krajach zadłużonych, pozwalających na przywrócenie w nich wzrostu gospodarczego i ograniczenie inflacji
§ uzyskania nowych pożyczek od banków komercyjnych na wsparcie tych reform i dodatkowych 9 mld USD przeznaczonych na ten sam cel przez organizacje międzynarodowe
§ upowszechniono nowe narzędzia finansowe, polegające m.in. na zamianie zadłużenia na akcje, papiery wartościowe i środki ochrony środowiska
Warunki planu Baker’a wobec dłużników
§ dokonanie przekształceń strukturalnych prowadzących do poprawy bilansu płatniczego przy zlikwidowaniu wysokiej inflacji
§ ograniczenie roli państwa w gospodarce (redukcja dotacji budżetowych)
§ liberalizacja przepisów prawnych w celu otwarcia rynku dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych
Plan Bradley’a (?)
§ przedstawiony w 1986
§ zaproponował, aby w ciągu 3 lat dokonać redukcji rat kredytowych o 3% i obniżyć oprocentowanie przypadające na ten okres odsetek o 3%
§ uwzględnienie dużej liczby krajów dłużniczych, położenie nacisku na powiązania między sytuacją ekonomiczną krajów dłużniczych a możliwościami amerykańskiego eksportu na ich rynki
od rządów zadłużonych krajów wymaga się zwiększenia wysiłku w celu uporządkowania gospodarek, a zwłaszcza wyeliminowania ucieczki kapitału.
Plan Fisher’a (?)
§ z 1987 roku
§ stworzenie systemu redukcji wielkości obsługi zadłużonych państw pod warunkiem przyjęcia przez nie programów dostosowawczych zalecanych przez MFW i Bank Światowy
§ wielkość obniżek miała sięgać nawet 65% należnych płatności
Plan Mitteranda (?)
§ Ustalił on zasady restrukturyzacji przez umorzenie 1/3 długu, rozłożenie pozostałej części długu na 14 lat lub na 25 lat z oprocentowaniem niższym od rynkowego
§ Zgodnie z nim Klub Paryski ustalił zasady restrukturyzacji długu najbiedniejszych krajów afrykańskich.
§ Wynikiem tego były ulgi dla około 20 krajów afrykańskich o łącznej wysokości 15 mln USD.
Konwersja długu
· Zamiana długu na dług
· Zamiana długu na udziały kapitałowe
· Zamiana lub sprzedaż długu na walutę kraju dłużniczego
· Zamiana długu na towary pochodzące z kraju dłużniczego
· Zamiana długu na wydatki na ochronę środowiska
· Zamiana długu na obligację
· Wykup długu przez kraje dłużnicze
Poważnie Zadłużone Państwa Ubogie (Heavily Indebted Poor Countries)
· Program Redukcji Zobowiązań Najbiedniejszych i Najbardziej Zadłużonych Państw Świata
· Jedna z najważniejszych inicjatyw MFW i BŚ, zapoczątkowana w 1996r.
· Założenia:
o Redukcja wszystkich kategorii zadłużenia
o Udział wszystkich kredytodawców
o Restrukturyzacja połączona z programami redukcji ubóstwa oraz innymi programami pomocowymi (:Jubileusz 2000”, światowy ruch organizacji kościelnych, humanitarnych, rozwojowych, zawodowych)