Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Kiedy zaczynamy się uczyć astrologii, najważniejsza wydaje się nam psychologia: to że każdy znak zodiaku ma swój typ charakteru: że Barany są narwane, Ryby rozmarzone, Bliźnięta wciąż są czymś zaaferowane, Skorpiony podejrzliwe, a Koziorożce nie znają się na żartach. Tak, to wszystko prawda, ale to nie wszystko. Znaki zodiaku prócz swoich charakterów mają swoje specjalności. Są dziedziny życia i zainteresowań, do których poszczególne znaki zodiaku czują pociąg - i tutaj im się przyjrzymy.
Spółki, czyli robienie czegoś z kimś drugim, z partnerem, razem, wspólnie, w wyniku starannie uzgodnionego porozumienia - to jest specjalność znaku Wagi. Właśnie pod tym kątem Natura ustawiła charakter Wag: które wolą mówić nie ja, tylko my i zwlekają z podejmowaniem decyzji, tak jakby czekały na to, co zdecyduje wspólnik. Nawet wtedy gdy żadnego wspólnika (chwilowo) nie ma, to Wagi i tak zwlekają i oddalają decyzję, bo ten odruch działa. Także przysłowiowe wielosłowie Wag można wyjaśnić pod tym kątem: mówiąc dużo a mało treściwie dają wspólnikowi czas do namysłu.
Tabu jest specjalnością znaku Skorpiona. Co to jest tabu? To te wszystkie sprawy, o których się nie mówi, które załatwia się po cichu, które dzieją się za drzwiami z napisem wstęp wzbroniony, albo... pod kołdrą. Ukrywamy sprawy seksu, ale także nasze choroby, którymi lepiej się nie chwalić przed sąsiadami. Wiele z tabu, strefy zakazanej, ma śmierć - a na pewno nie poruszamy się swobodnie po cmentarzu, zwłaszcza w nocy. Tabu to także coś, co chroni świętość. Kościoły są tabu i tam można się zachowywać tylko w szczególny rytualny sposób. Także władza wymusza tabu i rytualne zachowania. Co tu mówić: każdy trochę boi się policji, urzędu skarbowego, komornika... A to przenosi się na respekt żywiony wobec generałów i biskupów. Do wszystkie takich tabuistycznych sytuacji i dziedzin życia Skorpiony lgną.
Prawo to kolejna dziedzina życia, która ma swój znak zodiaku. Specjalistą od prawa jest Strzelec. Kiedy przed laty uczyłem młodzież w szkole, właśnie uczniowie ze znaku Strzelca byli tymi, którzy dochodzili sprawiedliwości, trzymali mnie za słowo, gdy obiecałem, że przesunę klasówkę, i wykłócali się, na jakiej zasadzie on dostał 30 punktów z testu, podczas gdy sąsiad 31. I na wszystko chcieli mieć jasno określone reguły! To zamiłowanie do reguł gry pozostaje Strzelcom na całe życie, wraz z ochotą do prawowania się.
Kariera w sensie zdobywania kolejnych sprawności i osiągnięć, połączonych z nabywaniem coraz większego szacunku w społeczeństwie i zajmowania coraz wyższych urzędów, to specjalność Koziorożca. Wiele Koziorożców upraszcza sobie to zadanie, starając się przede wszystkim o pieniądze.
Przyszłość to domena Wodnika. Oczywiście, każdy jakoś planuje sobie, co w przyszłości będzie robił. Ale Wodnik do przyszłości ma stosunek szczególny: odruchowo zwraca uwagę na te elementy w świecie, które wyglądają przyszłościowo: a więc nowe mody, nowe wynalazki techniki, nowe style. Przyszłość w oczach Wodnika to jakby zaczarowana kraina, z której co jakiś czas przychodzą jej zwiastuny: coś co metalicznie błyszczy, wydaje syntetyczne dźwięki, kojarzy się z orbitą i galaktyką...
Wizje są specjalnością znaku Ryb. Ryby śnią na jawie, marzenia splatają im się z życiem, a rzeczywistość rozpływa się w mgle. Ale przez to Ryby jak żaden inny znak są wyczulone na to, co przynosi im nieświadoma część umysłu. Kiedy wierzono w anioły, boginki i inne istoty z zaświatów, właśnie Ryby miały z nimi najlepszy kontakt.
Samoafirmacja - tak najkrócej nazwać można specjalność Barana. Bo samoafirmacja, to między innymi dążenie do zwycięstwa, a Barany lubią być górą. To także przekonanie, że ma się samemu rację i nie trzeba już nikogo pytać - tak też uważają Barany. I że jeśli coś jest dobre dla mnie, to jest dobre i dla innych - kolejna zasada Baranów.
Dobrobyt to specjalność Byka. Ten byczy dobrobyt to nie tylko posiadanie pieniędzy i dóbr materialnych: to także cieszenie się wszelkimi życiowymi przyjemnościami, branie radości z jej naturalnych źródeł.
Język - specjalistami od niego są Bliźnięta. Jeśli ktoś zabawnie przekręca słowa albo naśladuje Hindusa mówiącego po angielsku, to na pewno jest z tego znaku. Ale w szerszym sensie specjalnością Bliźniąt jest naśladowanie w ogóle.
Rodzina to oczywiście specjalność Raka. Większość ludzi żyje na łonie rodziny, ale dla Raków jest to powód do dumy albo do szczególnej troski i w ogóle ich życie obraca się wokół różnych rodzinnych interesów.
Ekspresja, to coś dla Lwów. Tu jest ciekawa różnica między Lwem a Baranem. Baranowi wystarcza, że sam sobie się podoba. Przypomnijmy sobie, jak zachowuje się filmowy olbrzym Shrek, który jest właśnie Baranem z charakteru! U Lwa jest inaczej: on musi jeszcze przekonać innych, jaki jest wspaniały. Dlatego musi umieć wyrażać siebie.
Została Panna - a jej specjalnością jest porządek.
Gdy zestawi się specjalności znaków na zodiakalnym kole, przechodzą one jedna w drugą w sposób ciągły, bez logicznych przeskoków - czyli inaczej niż to jest w zodiaku typów, kiedy znaki rozumiemy jako typy psychologiczne. Typy psychologiczne są nieciągłe: kiedy przechodzisz od Ryb do Barana, następuje totalna zmiana klimatu i krajobrazu, a typowe Barany nie rozumieją, o co w ogóle tym Rybom chodzi i odwrotnie. Na styku jest zgrzyt, dysharmonia. I to jest regułą: zodiak został tak złośliwie skonstruowany, że dwa sąsiednie znaki są chyba najmniej podobne do siebie. Za to logicznie przechodzą w siebie i są sobie psychologicznie pokrewne znaki odległe o 120 stopni, czyli znaki z tego żywiołu: Koziorożec przechodzi w Byka, Byk w Pannę; albo Baran w Lwa, ten następnie w Strzelca itd. Ale pomiędzy sąsiadami ciągłości nie ma. Psychologiczna strona kolejnych znaków jest niepodobna i nieciągła, za to ich specjalności tworzą ciągłe widmo.
Gdy znaki i ich specjalności prześledzi się po kolei, można odczytać z nich historię o dorastaniu człowieka, o jego dojrzewaniu najpierw społecznym, potem duchowym. Trzeba zacząć jednak nie od Wagi, jak powyżej, tylko od tego znaku, którego sprawność jest najbardziej elementarna lub najprymitywniejsza. Takim znakiem wydają się Bliźnięta, ponieważ ich specjalnością jest język, sztuka mówienia, a język to jest coś, co trzeba opanować na samym początku, na samym starcie do świadomego życia. To by się zgadzało z tym, że Bliźnięta są ogólnie dziecinne, tak jakby ten etap ich życia - dziecka bawiącego się słowami - uległ w ich umysłach zamrożeniu i trwał mimo upływu lat.
Więc prześledźmy ten cykl jeszcze raz:
Bliźnięta - uczą się mówić, opanowują język.
Rak - uczy się żyć w rodzinie i to mu odpowiada, w życie rodzinne wsiąka.
Lew - zwraca na siebie uwagę, znajduje sposoby na to, żeby się wyróżnić na tle innych - to jest lwia samoekspresja, widoczna u tych młodych ludzi, którzy się popisują.
Panna to (w naszym modelu) dorastające młoda osoba, która uczy się porządku w najszerszym sensie: zasad, co wolno, czego nie wolno, zachowania ładu i czystości, higieny, dbania o swoje zdrowie, składania spodni w kostkę, słania łóżka itd. Odbywa edukację.
Waga dojrzewa do momentu, kiedy można wejść w bliższe porozumienie, czyli w spółkę, i związane z tym relacje z drugim człowiekiem.
Skorpion w zaistniałym już związku z drugim człowiekiem przechodzi inicjację i zostaje wprowadzony w sprawy objęte tabu, wśród których jest przede wszystkim seks i ogólnie biologia, ale także przemoc, śmierć i dysponowanie drugim czlowiekiem czyli władza.
Strzelec zaprowadza prawo, gdyż na dłuższą metę te siły, które poznał jego poprzednik, gdyby pozostały nieujęte w prawo, mogłyby zniszczyć porządek wśród ludzi.
Koziorożec mając w ten sposób przygotowane i ustalone środowisko społeczne, robi w nim karierę.
Wodnik kontynuuje karierę swego poprzednika, ale o ile Koziorożec korzystał z zastanych, istniejących już zasobów świata, o tyle Wodnik odkrywa to, czego jeszcze nie ma, ale będzie lub może być: odkrywa przyszłość i nakierowuje się na nią.
Ryby dokonują następnego kroku dalej - i poza teraźniejszością, przyszłością i czasem odkrywają coś jeszcze, mianowicie świat ducha, który jest treścią i sensem ich wizji. To jest właściwie kontakt z Bogiem albo (kto woli) z archetypami.
Baran to człowiek, który dokonał syntezy tego, co ziemskie i tego co boskie (duchowe i rybie). Ta synteza zaszła w nim samym, a jej wynikiem jest posiadanie pewności. Prawda to ja - tak mówi Baran. Na tym, w sensie duchowym, polega barania samoafirmacja. Baran w tym cyklu to oświecony, to ktoś w stanie entuzjazmu, czyli - gdy sięgniemy do greckiej etymologii tego słowa - naładowany bóstwem.
Byk robi to, co może robić oświecony, czyli ktoś, kto drogę samorozwoju ma ukończoną: zażywa przyjemności, wiedzie byt estetyczny, oddaje się dobrobytowi.
Jak to koło zamknąć? Od Byka do Bliźniąt zacznie się następny obrót cyklu, czyli trzeba zauważyć, że wobec tego następnego cyklu przemian Byk reprezentuje fazę najbardziej prymitywną, fazę zwierzęcych lub embrionalnych odruchów: tu jest ciepło, to przyjdę, tu coś miło brzmi, to posłucham, tu jest smacznie, to zjem. Więc to jest model albo jakiegoś łagodnego zwierzęcia, albo człowieka konsumpcyjnego. Kiedy taki osobnik wzbudzi w sobie ciekawość i zacznie iść za tym, co go zainteresowało, iść śladem, a więc naśladować coś lub kogoś - przechodzi do fazy Bliźniąt. Naśladowanie było wymienione jako specjalność Bliźniąt razem z językiem, a języka dzieci uczą się przez naśladowanie.
W powyższym streszczeniu widać, jak z każdym znakiem (albo fazą) budowana jest pewna wartość, która służy jako podstawa następnemu znakowi, który bez wartości wypracowanej przez swego poprzednika wisiałby w próżni! Prześledźmy to zodiakalne koło jeszcze raz.
Bliźnięcy pęd do naśladowania jest podstawą do integracji człowieka w elementarnej komórce społecznej, jaką jest rodzina, specjalność znaku Raka. Rodzina jednak ogranicza indywidualność, w rodzinie zagraża to, że się w nią wsiąka, zlewa z nią jako kolektywem i traci swoją osobność, więc jako remedium musi powstać pęd do samoekspresji i wyróżniania się na tle, charakterystyczny dla Lwa. Ale lwie kreowanie samego siebie zagraża porządkowi, grozi, że zapanuje chaos w wykonaniu tych buntowniczych indywidualistów, konieczna więc jest nauka porządku i dyscypliny, z czym przychodzi znak Panny. Wraz z tym znakiem pojawia się kolejne zagrożenie, że oto jednostka zamknie się w klatce powinności i rutyny, konieczne jest więc wyjście na zewnątrz, ku partnerowi. Waga zawdzięcza Pannie tresurę co do przestrzegania porządku i zasad, co dla Wagi stało się czymś naturalnym. Smar w stosunkach międzyludzkich jest więc już gotowy, spotkanie może obyć się gładko. Ale tu jest następny krok: spotkanie z innym rychło i w konieczny sposób staje się bliskim spotkaniem, w którym przekroczone zostają liczne tabu trzymające normalnie ludzi na odległość. Tu wkracza nowa faza i jakość: Skorpion. Sam z kolei, jako przekraczanie tabu, staje się niebezpieczny dla porządku i musi być powściągnięty prawem, czyli Strzelcem. Ludzki świat, dzięki Strzelcowi po raz kolejny unormowany, może stać się polem dla pięcia się w górę w jego obrębie i to robi Koziorożec. Dalszym etapem jego kariery jest wykroczenie w nieistniejącą jeszcze, a tylko wyobrażoną i idealizowaną przyszłość, co jest zadaniem Wodnika. Jednak przyszłość jest tylko maską, bo okazuje się, że tym, co człowieka naprawdę pociąga, są siły spoza empirycznego świata, więc bóstwa, duchy lub archetypy i po nie sięgają Ryby, dotykając obszaru wizji. Czyniąc to, podłączają się zarazem do najpotężniejszego źródła energetycznego zasilania i tak powstaje ta faza ludzkiego bytu, która boga ma w sobie, w swoich mięśniach, kościach i nerwach, w swojej woli i w zwierzęcym poczuciu nieomylności, i jest to Baran. Ale jak dać wyraz tej sile, którą ma się w sobie? Najlepiej poprzez artystyczną ekspresję, co robi Byk. Dopiero na tym etapie powstaje sztuka! Ale zarazem posiadanie wyższej siły w sobie skłania do samozadowolenia, do oddawania się dobrobytowi, co też Byk czyni. A przesuwając się tam, gdzie mu jeszcze lepiej, uruchamia w sobie instynkt naśladowania, i tak powstają Bliźnięta... Znów koło się zamyka.
Wojciech Jóźwiak