Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
//-->.pos {position:absolute; z-index: 0; left: 0px; top: 0px;}1. Promieniowanie jonizujące2. promieniowanie jonizujące - działanie promieniowania jonizującego naorganizm ludzki3. promieniowanie jonizujące - zasady ochrony radiologicznej4. promieniowanie jonizujące - źródła promieniowania jonizującegoradiografia przemysłowatechniki radiacyjnemetody znaczników promieniotwórczychanaliza aktywacyjnadiadnostyka medyczna i radioterapiainne zastosowaniaPROMIENIOWANIE JONIZUJĄCEInformacje ogólneOchrona radiologiczna to całokształt działań i przedsięwzięć zmierzających dozapobiegania narażeniu ludzi i środowiska na promieniowanie jonizujące, a wprzypadku braku możliwości zapobieżenia takiemu narażeniu, działaniazmierzające do ograniczenia szkodliwego wpływu tego promieniowania nazdrowie przyszłych pokoleń (skutki genetyczne).W tym celu Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej (ICRP)sformułowała zalecenie, które brzmi:„Nie wolno dopuścić żadnej praktykizwiązanej z ekspozycją, dopóki praktyka ta nie przyniesie dostatecznejkorzyści osobom eksponowanym lub społeczeństwu, przewyższającstraty w postaci radiacyjnego uszczerbku na zdrowiu, związanego ztą praktyką”.Ochrona przed promieniowaniem jonizującym obejmuje tylko te rodzaje źródełi te sytuacje, które poddają się regulacji. Nie można ograniczać wpływupromieniowania od takich źródeł jak np. zawartość naturalnych radionuklidóww organizmie człowieka (np. 40K, 226Ra) czy promieniowania kosmicznego.Współczesna ochrona radiologiczna jest oparta na dwóch systemach:licencjonowania i nadzoruograniczania dawek.Zgodnie z wymogami systemu licencjonowania nabywanie, posiadanie,użytkowanie i usuwanie substancji promieniotwórczych (źródeł promieniowaniajonizującego) dozwolone jest tylko w ściśle określonych celach, w miejscachodpowiednio do tego zabezpieczonych i wyłącznie przez osoby do tegoupoważnione.System ograniczania dawek praktycznie sprowadza się do:ograniczenia wykorzystania źródeł promieniowania jonizującego tylko doprzypadków uzasadnionychoptymalizacji ochrony przed promieniowaniemprzestrzegania przepisów dotyczących tzw. dawek granicznych.Promieniowanie jonizujące - Działanie promieniowania jonizującego naorganizm ludzkiźródło: opracowania dr inż. Krzysztofa Pachockiego (Państwowy ZakładHigieny - Instytut Naukowo-BadawczyWprowadzeniePromieniowanie jonizująceto promieniowanie elektromagnetyczne (γ, X)lub cząstkowe (korpuskularne, np. α, β), które w czasie przenikania przezmaterię ma zdolność wytwarzania, bezpośrednio lub pośrednio, jonów (zwyłączeniem fotonów promieniowania ultrafioletowego). Pojęciepromieniowania wiąże się z wysyłaniem i przekazywaniem energii. Gdy więcmówi się, że ciało promieniuje, to znaczy, że wysyła (emituje) energię.Źródłem promieniowania jonizującegomogą być:substancje (pierwiastki lub ich chemiczne związki), nazywanepromieniotwórczymi lub radioaktywnymi, np. rad 226Ra,urządzenia, np. aparaty rentgenowskie.(radioaktywność)jesttozjawiskosamorzutnegoPromieniotwórczośćrozpadu jąder atomów niektórych izotopów, któremu towarzyszy wysyłaniepromieniowania alfa, beta, gamma. Radioaktywne (promieniotwórcze) nuklidyczęsto nazywane są radionuklidami. Jądro nowo powstałego pierwiastka możebyć stabilne lub również promieniotwórcze. W niektórych przypadkach tworzysię cały łańcuch radionuklidów, powstających jeden z drugiego (szeregpromieniotwórczy). Cząstki alfa i beta oraz kwanty gamma są wyrzucane wczasie rozpadów z określoną energią, a rozkład tej energii jest nazywanywidmem energetycznym. Promieniowanie rentgenowskie (X), podobnie jakpromieniowanie gamma (γ), jest promieniowaniem elektromagnetycznym.Promieniowania te różnią się swoim pochodzeniem. Promieniowanie γ jestwytwarzaneprzez wzbudzone jądra atomów, natomiast promieniowanierentgenowskie powstaje poza jądrem atomowym, w wyniku hamowaniaelektronów (promieniowanie hamowania).Ważną cechą promieniowania jonizującego jest jegoprzenikliwość,czylistopień pochłaniania go przez materię. Przenikliwość zależy m.in. od rodzajupromieniowania i jego energii. Rośnie wraz ze wzrostem energii. Zasięgpromieniowania jonizującego w danym materiale określa grubość warstwy tegomateriału,któracałkowiciepochłaniatopromieniowanie.jestPromieniowanie α(strumień szybko poruszających się jąder helu)bardzo mało przenikliwe. W powietrzu jego maksymalny zasięg nie przekraczakilku centymetrów (do 10 cm), a w tkance – ułamków milimetra. Z trudemprzenika przez pojedynczą kartkę zwykłego papieru.Promieniowanie β(strumień szybko poruszających się elektronów lubpozytonów), które składasię z cząstek mniejszych i mających mniejszyładunek elektryczny niż cząstki α, wywołuje mniejszą jonizację, w związku zczym jego zasięg jest znacznie większy – w powietrzu blisko 60 razy większyniż promieniowania α o tej samej energii – może dochodzić nawet do kilkumetrów. Promieniowanie to może również przenikać przez kilkumilimetrowąosłonę metalową.Promieniowanie γ lub X(promieniowanie elektromagnetyczne) jest bardzoprzenikliwe i może przedostawać się nawet przez grube warstwy betonu czystali. Tak więc trudno jest określić jego zasięg w materii. Dlatego zazwyczajpodaje się grubość warstwy materii, jaka jest potrzebna aby osłabić np.dwukrotnie natężenie tego promieniowania (tzw. warstwa połówkowa).Skutki działania promieniowania jonizującego na organizm człowiekaPoczątkiem zmian popromiennych w materiale biologicznym jest pochłonięcieprzez żywą tkankę energii promieniowania, która między innymi powodujejonizację lub wzbudzenia atomów i cząsteczek, wyzwalających następniełańcuch wtórnych reakcji biologicznych. Jonizacja i wzbudzenia atomówwchodzących w skład żywej materii stanowią pierwsze ogniwo łańcuchaprzemian prowadzących do biologicznego efektu działania promieniowania.Można wyróżnić, w skali czasu, kilka faz (stadiów), następujących kolejnojedna po drugiej, oddziaływania promieniowania jonizującego na organizmżywy,np.oddziaływaniafizycznego,fizyko-chemicznego,odpowiedzibiologicznej, efektów medycznych (rys. 1).Rys.1. Fazy oddziaływania promieniowania jonizującego z materią żywą(źródło: UNSCEAR 2000)Najbardziej wrażliwą na promieniowanie częścią komórki jest jej materiałgenetyczny DNA. Uszkodzenia DNA, o ile nie zostaną bezbłędnie naprawione,mogą prowadzić do transformacji nowotworowej lub śmierci komórki.Wpływ promieniowania na żywą tkankę zależy od wielu czynników i z tegowzględu ma bardzo skomplikowany charakter. Reakcja organizmu ponapromienieniu jest przede wszystkim uwarunkowana dwoma parametrami, amianowicie przenikalnością promieniowania oraz względną skutecznościąbiologiczną. Kolejne parametry to: wielkość dawki i jej natężenie, rodzajekspozycji (jednorazowa czy frakcjonowana, tj. rozłożona w czasie) orazwłaściwości związane bezpośrednio z napromienionym obiektem, takie jak:obszar ciała poddany ekspozycji, wiek i płeć, wrażliwość osobnicza igatunkowa, temperatura, czynności metabolizmu i równowaga hormonalnaoraz nawodnienie i utlenienie napromienionego materiału biologicznego.Wrażliwość komórek na promieniowanie jest tym większa, im większa jestaktywność proliferacyjna i im mniejsze jest zróżnicowanie tkanki.Napromieniowany organizm może nie wykazywać żadnych wykrywalnychobjawów przez bardzo długi okres czasu po ekspozycji. Wiadomo, że skutkitego rodzaju napromieniowań mogą istnieć w formie utajonej i rozwijać sięstopniowo. Mogą ujawniać się nawet po kilkudziesięciu latach.Biologiczne następstwa działania promieniowania jonizującego dzieli się nadwie kategorie:–skutki deterministyczne(niestochastyczne), czyli takie, których zarównoczęstość, jak i stopień ciężkości ulegają wzrostowi wraz z dawkąpromieniowania. Można określić dla nich dawkę progową. Należą do nich np.wszystkie dobrze znane powikłania w radioterapii–skutki stochastyczne,czyli te, których częstość występowania ulegajedynie zwiększeniu wraz ze wzrostem dawki. Są to zjawiska probabilistyczne.Nie istnieje dla nich dawka progowa. Należą do nich np. nowotwory złośliwe.Tak więc, jedną z podstawowych cech odróżniających skutki stochastyczne odniestochastycznych (deterministycznych) jest konieczność przekroczenia, wcelu wywołania tych ostatnich, określonej dawki, zwanej dawką progową. Wodniesieniu do skutków stochastycznych nie postuluje się określonego progudawki. Stąd zapobieganie następstwom niestochstycznym jest stosunkowoproste, gdyż dawki progowe dla następstw o istotnym znaczeniupatofizjologicznym są duże, rzędu od kilku do kilkudziesięciu Gy (grejów),zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl