Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
12. Obecność Polski w barokowym teatrze hiszpańskim
W czasie baroku hiszpański teatr przeżywał swój „złoty” wiek. Choć należy dodać, że w tym okresie kraj żył już wówczas resztkami świetności politycznej.
Jednym z najpopularniejszych i najznakomitszych autorów sztuk w tym czasie był Lope de Vega (1562 - 1635). Był on nadzwyczaj płodnym artystą. W ciągu swojego życia napisał ponad 1, 500 sztuk z których zachowało się ponad 400. Zdumiewająca jest zatem inwencja i pracowitość tego dramaturga. Jego biografia zaś jest iście barokowa. Pełna jest sprzeczności i przeciwieństw. Niezależnie od pisarstwa uprawiał żołnierkę w czasie wojny, doświadczył wielu przygód na lądzie i na morzu, po czym obrał karierę duchownego i uczonego teologa.
Wywarł znaczny wpływ na teatr ówczesny, także poza Hiszpanią, i to wpływ trwały do dzisiaj. Komedie jego zachowały nadal swoją świeżość, grane z powodzeniem, również przez nasze teatry („Owcze źródło”, „Pies ogrodnika”, „Młyn”, „Wędka Feniksany” i inne). Przebierano je także na komedie muzyczne.
Vega pisał także sztuki poważne, patriotyczne i historyczne, pastorałki oraz komedie spod znaku płaszcza i spady.
Często mówił:
Znam wszystkie prawidła, ale kiedy mam pisać komedię, zamykam się na siedem spustów, wyrzucam z mego pokoju Terencjusza i Plauta [...] i piszę tak, jak tego wymagają zasady sztuki stworzone przez tych, którzy dążyli do zdobycia oklasków tłumu.
Inne jego wypowiedzi świadczą, jak wielką rolę przypisywał twórczości literackiej a jak małą scenografii:
Gdy kierownicy teatrów pomagają sobie maszynami, wówczas poeci uciekają się do usług stolarzy, a publiczności - oczu.
Jednak największym dramaturgiem hiszpańskim został Pedro Calderon de la Barca (1600 - 1681). I on uprawiał wszelakie gatunki dramatyczne. Jednak na jego dorobek literacki składa się dwieście sztuk, jest więcej w nim dyscypliny i ogłady literackiej, poetyckiego kunsztu i zadumy filozoficznej. Dzięki tym cechom został on uznany za króla hiszpańskiego teatru.
Typowym przykładem jego twórczości jest „Książę niezłomny”, którego przełożył jego wielki polski wielbiciel Słowacki.
Znamiennym dla twórczości Calderona jest utwór o treści filozoficznej pt. „Życie jest snem”. Mimo sensacyjnej i awanturniczej akcji sztuka ta obrazuje problem wszystkich czasów, a więc daremności urojeń i wysiłków człowieka w dążeniu do wymarzonych celów.
Oprócz tych dramaturgów w okresie baroku działo wielu mniejszych pisarzy, co przy fakcie, że większość z ich sztuk było granych także poza ojczyzną skłania nas do wniosku, że barok jest złotym okresem teatru hiszpańskiego.