Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
12.2 Stres i zdrowie
1) STRES (Salye)
a) Niespecyficzna reakcja organizmu na nałożone na niego wymagania. Percepcja prawdziwego / subiektywnego zagrożenia psychologicznego lub fizjologicznego. Stres aktywuje:
b) ukł. autonomiczny: serce, oddech, pocenie, itd --> rdzeń nadnerczy --> adrenalina, NA
c) oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa (HPA): podwzgórze (CRH) --> przysadka (ACTH) --> kora nadnerczy(kortyzol)
d) Kortyzol - uszkadza hipokamp - większe wydzielanie kortyzolu - coraz większe uszkodzenia hipokampa
e) Reakcja na stres:
· zmiany naczyniowe: wzrost ciśnienia i tętna- za częste uderzenia wysokiego ciśnienia- choroba wieńcowa i cukrzycy typu II
· zmiany metaboliczne: przygotowanie do wydatku energii, wydzielenie glukozy – wysoki wieczorny poziom kortyzolu sprzyja powstawaniu insulinooporności, a więc również chorobie wieńcowej i cukrzycy typu II
· zmiany w mózgu (wpływ kortyzolu): wzmocnione utrwalanie śladu pamięciowego – przedłużone działanie sprzyja atrofii i śmierci neuronów, zwłaszcza w hipokampie.
f) Układ immunologiczny - 2 typy mechanizmów odpornościowych:
· nieswoiste (komórki NK, makrofagi, neutrofil) • swoiste (limfocyty B i T, odpowiedź komórkowa i humoralna)
· Cytokiny - pobudzają nerw błędny - wydzielanie cytokin w mózgu - gorączka, senność, osłabienie apetytu
· Krótkotrwały stres a układ immunologiczny: zwiększona liczba limfocytów we krwi, znaczny odsetek niedojrzałych limfocytów, bardzo ograniczona proliferacja limfocytów - wzmaga aktywność ukł immunologicznego
g) Długotrwały stres: zmniejszona liczba limfocytów i słabsza reakcja immunologiczna, mniejsza liczba komórek NK, większa zapadalność na choroby, ograniczona produkcja cytokin
2) CHOROBY PSYCHOSOMATYCZNE - na ich wystąpienie mają wpływ osobiste przeżycia lub emocje
a) Choroba wrzodowa (zdwojona aktywność AUN w przerwach od stresu - żołądek trawi sam siebie + wpływ bakterii)
b) Choroby serca (przejściowe niedokrwienia serca u osób wrogo nastawionych)
3) ZASPÓŁ STRESU POURAZOWEGO (PTSD) - Niższy niż normalnie poziom kortyzolu.
a) Objawy - co najmniej miesiąc po zdarzeniu - częste, dręczące wspomnienia urazu, koszmary nocne, unikanie rzeczy przypominających wydarzenie, intensywne pobudzenie w odp. na przypadkowe odgłosy i inne bodźce.
4) CIAŁO MIGDAŁOWATE - rozpoznawanie wyrazów mimicznych
a) pacjentka S.M.: zachowany hipokamp, obustronne uszkodzenie amygdali (niezdolność do rozpoznawania emocji strachu, problemy z przeniesieniem ogniska uwagi na bodźce emocjonalne)
b) CM reaguje na bodźce nawet gdy nie można ich świadomie rozpoznać (bodźce podprogowe)
5) AGRESJA - okolica korowo-przyśrodkowa ciała migdałowatego
a) Geny, środowisko, środowisko prenatalne, hormony (duży poziom testosteronu), uszkodzenia kory przedczołowej, zmniejszony obrót (uwalnianie) 5-HT - bo mniej 5-HIAA - mierzenie - np. płyn mózgowo-rdzeniowy (lub inne płyny organizmu)
b) Zwiększenie ilości serotoniny - więcej tryptofanu lub mniej białek z fenyloalaniną
c) Zespół okresowych napadów agresji - czasami związany z padaczką płata skroniowego. Padaczka - stan synchronicznej aktywności neuronów. Zmiany patologiczne i zanik komórek w lewej półkuli.
d) Choroba Urbacha-Wietha - uszkodzenia skóry, zanik ciała migdałowatego - nierozróżnianie nieprzyjemnych bodźców i ekspresji emocji lęku
6) LEKI PRZECIWLĘKOWE - modyfikowania działania synaps w ciele migdałowatym
a) Nadaktywność ciała migdałowatego - nadmierna bojaźliwość
b) CCK - zwiększa lęk, GABA - zmniejsza lęk
c) BENZODIAZEPINY (diazepam - Relanium, chlordiazepoksyd - Elenium, alprazolam - Xanax)
d) Kompleks receptora GABAA - działanie hamujące, otwarty - Cl- do wnętrza kom. - miejsca wiążące GABA i benzodiazepiny
e) Działanie przeciwlękowe w CM i w podwzgórzu. Benzodiazepiny zwiększają przepływ jonów chloru, ułatwiają przyłączanie GABA, przez co zwiększają hamowanie CM
f) Alkohol ma podobny wpływ
g) Skutki uboczne: dostają się do kory i wzgórza - senność (środek nasenny), hamuje napady padaczkowe, osłabia pamięć
h) Białko hamujące wiązanie diazepamu (DBI) - endozepiny (endogenne diazepiny) - blokuje wpływ diazepamu na zachowanie - działanie przeciwne do benzodiazepin