1, Prezentacje ELEKTRO

•          Stosunkowo jednorodna wiązka promieniowania rentgenowskiego po przejściu przez ciało pacjenta, w następstwie procesów pochłaniania i rozpraszania, ulega znacznemu zróżnicowaniu. Budowę badanego obszaru można przedstawić po ujawnieniu zmian osłabienia promieniowania i prezentacji ich w postaci czytelnej dla oka ludzkiego

Teoria obrazu rtg

•          Jakość, a tym samym wartość rozpoznawcza, obrazu radiologicznego zależy od wielu czynników. Można je podzielić na 5 zasadniczych grup zależnych od: pacjenta, czynników technicznych, geometrycznych zasad rzutu oraz metod rejestracji i prezentacji obrazu.

Zależne od pacjenta:

•          budowa pacjenta

•          właściwości fizykochemiczne badanych narządów i tkanek

•          niezależna od woli ruchomość badanych narządów

•          świadomy lub nieświadomy ruch badanej części ciała

Czynniki techniczne

•          Wielkość ogniska lampy

•          Rodzaj i stopień filtracji lampy

•          Ograniczenie wiązki promieniowania

•          Dobór warunków ekspozycji (kV, mAs)

•          Rodzaj kratki przeciwrozproszeniowej

•          Stabilność mechaniczna różnych części aparatu rentgenowskiego

Zależne od geometrycznych zasad rzutu

•          Odległość ognisko-pacjent-system rejestracji

•          Przebieg promienia centralnego

•          Rzut obiektu na płaszczyznę badania

Metody rejestracji

Analogowe:

•          Czułość błony halogenosrebrowej

•          Rodzaj ekranu wzmacniającego

•          Przyleganie ekranu wzmacniającego do błony

•          Temperatura wywoływacza.

•          Czas wywoływania

•          Rodzaj i stan odczynników (wywoływacz, utrwalacz)

Cyfrowe

•          Rodzaj matrycy

•          Zakres i poziom przenoszenia wartości pomiarowych

•          Stosunek sygnału do szumu

•          Odpowiednie wtórne przetworzenie obrazu

•          Sposoby prezentacji obrazu

Przenikliwość promieniowania X

•          Proces osłabienia promieni X po przejściu przez ciało pacjenta w czasie badań radiologicznych odbywa się głównie w następstwie pochłaniania z udziałem zjawiska fotoelektrycznego i rozpraszania (rozpraszanie klasyczne, zjawisko Comptona).

Budowa fizykochemiczna badanego obiektu

Osłabienie promieniowania po przejściu przez ciało pacjenta zależy od 4 zasadniczych czynników:

•          długości fali - energii promieniowania,

•          efektywnej liczby atomowej związków i tkanek;  (średnia wynikająca z procentowego składu liczby atomowej pierwiastków tworzących tkankę),

•          gęstości badanej struktury,

•          grubości badanego obiektu.

•          Ilościowy udział wymienionych czynników wyraża się następująco: pochłanianie promieniowania jest proporcjonalne do trzeciej potęgi długości fali i trzeciej potęgi liczby atomowej oraz wprost proporcjonalne do gęstości materii.

•          Osłabienie promieniowania w zależności od grubości warstwy wyraża się wzorem:

                              Id = lo x e‾ µd

•          gdzie: Id - natężenie promieniowania po przejściu warstwy,

•          lo - natężenie promieniowania padającego na badany obiekt,

•          e - podstawa logarytmów naturalnych (2,7183),

•          µ - liczbowy współczynnik osłabienia dla danej substancji,

•          d - grubość warstwy.

Względne gęstości powietrza i niektórych tkanek

•          Powietrze 0,0013

•          Płuca 0,2

•          Tłuszcz 0,92

•          Woda 1,0

•          Tkanki miękkie od 1,01 do 1,06

•          Chrząstka 1,09

•          Kości 1,9

•          W czasie radiografii konwencjonalnej, dzięki znacznym różnicom osłabienia promieniowania, można odzwierciedlić i zróżnicować na błonie rentgenowskiej powietrzne płuca, zbiorniki gazu, tkanki miękkie, zwapnienia i kości. W celu uwidocznienia światła przewodu pokarmowego i światła naczyń krwionośnych podaje się odpowiednie środki cieniujące.

•          Promień centralny jest to hipotetyczna linia wychodząca ze środka ogniska lampy i stanowiąca oś centralną stożka promieniowania. Większość badań radiologicznych wykonuje się przy prostopadłym przebiegu promienia centralnego w stosunku do płaszczyzny błony rentgenowskiej (kasety).

•          Wiązka promieniowania ma wówczas kształt stożka lub piramidy, którego szczyt stanowi ognisko lampy, a podstawę błona rentgenowska.

Wielkość badanej struktury na zdjęciu będzie zależna od odległości między ogniskiem a błoną oraz badanym przedmiotem a błoną. Zmniejszenie odległości między ogniskiem lampy a kasetą (błoną) oraz oddalenie badanego obiektu od błony powoduje jego powiększenie.

Zależność między odl. przedmiotu od błony rtg a jego wielkością na zdjęciu

•          Zniekształcenia związane z odległością

O-F można zminimalizować, umieszczając badaną część ciała możliwie blisko kasety przy zachowaniu dużej odległości między ogniskiem lampy a błoną.

Rutynowe badania układu kostnego wykonuje się z odległości 90-100 cm, badania narządów klatki piersiowej z odległości 180-200 cm.

•          Obraz rentgenowski jest rzutem trójwymiarowego obiektu przestrzennego na płaszczyznę błony. Jest obrazem dwuwymiarowym. W zależności od położenia badanej struktury w stosunku do wiązki promieniowania może dojść do istotnych zniekształceń obiektu. Dzieli się je na zniekształcenia projekcyjne i zniekształcenia wynikające z sumowania cieni.

Zniekształcenia projekcyjne

•          powodują, że obraz narządu może się różnić od stanu rzeczywistego wielkością i kształtem. Warunkiem uzyskania możliwie rzeczywistego obrazu badanego obiektu jest przestrzeganie zasady projekcji centralnej, tzn. kierowanie wiązki promieni na środek badanej struktury prostopadle do jej osi długiej i do kasety.

•          Części i narządy ciała ludzkiego mają kształt brył nieforemnych. Całkowite uniknięcie zniekształceń jest praktycznie niemożliwe. Dlatego większość zdjęć wykonuje się w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach.