Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.

XVIII
1
KlimatGlobalny
Czynnikikszaªtuj¡ceklimat
{
temperaturaglobalna
{
najzimniejszeinajgor¦tszemiejscanaziemi
{
opadyglobalne
Klasykacjaklimatów
{
systemstaro»ytnychGreków
{
systemKoppena
{
systemThornthwaite'a
Globalnastrukturaklimatu
{
klimatytropikalnewilgotne(A)
{
klimatysuche(B)
{
klimatysubtropikalnena±rednichszeroko±ciach(C)
{
klimatywilgotnekontynentalne(D)
{
klimatypolarne(E)
{
klimatygórskie(H)
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVIII
2
Czynniki kszaªtuj¡ce klimat
NaZiemiwyst¦pujeogromnaró»norodno±¢klimatów:od
wilgotnychd»unglipomro¹neokolicebiegunów.
Gªówneczynnikiksztaªtuj¡ceklimatto:
intensywno±¢ nasªonecznienia i jej zmiany w zale»no±ci
odszeroko±cigeogracznej
rozkªadl¡dówioceanów
pr¡dyoceaniczne
przewa»aj¡cekierunkiwiatrów
wyst¦powaniewzgl¦dniestaªychukªadówni»owychiwy-
»owych
uksztaªtowanieterenu
wysoko±¢danegoobszarunadpoziomemmorza
temperatura globalna
Klimatyobszarówwewn¡trzkontynetalnychcharakteryzu-
j¡si¦bardziejekstermalnymiwarunkamini»pozostaªe.Fakt,
»el¡dynagrzewaj¡si¦iwychªadzaj¡szybkopowodujedu»y
kontrast termiczny mi¦dzy zim¡ i latem. Kontrast ten jest
znacznie wi¦kszy ni» nad zachodnimi wybrze»ami tych l¡-
dów.
Najni»sze temperatury wyst¦puj¡ nad wielkimi obszara-
mi l¡dów na du»ych szeroko±ciach geogracznych. Najzim-
niejszymobszaremnaZiemijestAntarktyda.(±niegodbija
okoªo80%promieniowaniasªonecznego).Du»acz¦±¢energii
zaabsorbowanejprzeznaczonajestnasublimacj¦(awi¦cbez
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVIII
3
wzrostutemperatury).Powodujeto,»epóªkulapoªudniowa
jestchªodniejszani»póªnocna.Dotegodochodzifakt,»ena
póªkulipoªudniowejjestmniejl¡dówwobszarachtropikal-
nych.
redniarocznatemperatura(wprzeliczeniunapoziommorza).
Zakrzywienie izoterm w pobli»u granicy morze-l¡d spowodo-
wanejestprzeznirównomiernenagrzewaniesi¦iochªadzanie
tycho±rodkóworazpr¡dymorskieiupwelling.
najzimniejsze i najgor¦tsze
miejsca na ziemi
Dolinamierci(USA),10.07.1913|57
C
Dolinamierci(USA),lato1917,43kolejnedni|tem-
peraturamaksymalnapowy»ej49
C
Yuma(USA),±redniatemp.lipca|42
C
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVIII
4
Yuma(USA),lato1936,101kolejnychdni|tempera-
turapowy»ej38
C
Dallol(Etiopia),(12
N)±redniatemp.roczna34
C
ElAzizia(Libia)(32
N)13.09.1922|58
C
Najbardziejmro¹nenapóªkulipóªnocnejwyst¦puj¡naSy-
beriiiGrenlandii.
Jakuck(Syberia)(62
N),±redniatemp.stycznia|
11
C
Eismetee(Grenlandia),±redniatemp.lutego|
47
C
Eismetee(Grenlandia),±rednaitemp.roczna|
30
C
Napóªkulipoªudniowejnajni»szetemperaturywyst¦puj¡
wokolicachbieguna.
Biegunpoªudniowy,±redniatemp.lipca|
59
C
Biegunpoªudniowy,±redniatemp.roczna|
49
C
Biegunpoªudniowy,23.06.1983|
83
C
RosyjskastacjaWostok(Antarktyda),21.07.1983|
89
C
Najgor¦tszemiejscanaziemi.
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVIII
5
Najzimniejszemiejscanaziemi.
opady globalne
Rozkªad opadów w skali globalnej zwi¡zany jest bardzo
±ci±leglobaln¡cyrkulacj¡atmosfery.
Wmi¦dzyzwrotnikowejstreezbie»no±cipasatypowodu-
j¡konwergencj¦powietrzaprzezcaªyrokpowoduj¡ccz¦ste
opady.
Zwrotnikowe wy»e pojawiaj¡ce si¦ na szeroko±ci okoªo
30
tworz¡suchypaspowietrza(Saharale»ywtymobszarze).
Wtychrejonach±rednieopadys¡bardzomaªeiró»ni¡si¦
bardzozrokunarok.
Obszarymi¦dzyrównikiemipasempermanentnychwy-
»y(spowodowanychcyrkulacj¡globaln¡)s¡,wzale»no±ciod
pory roku, pod wpªywem strefy zbie»no±ci lub permanent-
nychwy»y.
W powietrzu polarnym jest maªo wilgoci, a co za tym
idziemaªoopadów.Zim¡lekkieopady±niegu,latempaswy-
»y(wobszarachbiegunowych)blokujeruchfrontówatmos-
ferycznych.
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • hannaeva.xlx.pl