Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
18.10.2012
Odporność nieswoista.
Bariery chemiczne – układ dopełniacza.
Układ dopełniacza – układ około 30 białek (głownie enzymów), stanowiący składnik odporności nieswoistej, lecz ściśle kooperujący z elementami odpowiedzi swoistej; głównym zadaniem tego układu jest szybka obrona organizmu przed zakażeniem i udział w niszczeniu mikroorganizmów.
Drogi aktywacji układu dopełniacza:
· klasyczna
· alternatywna
· tzw. Droga pektynowa (niedawno odkryta).
Uwalnianie mediatorów
Procesu zapalnego chemotaksja komórek
Aktywacja o właściwościach żernych do
(duże limfocyty z ziarnistościami fagocyty) Miejsca toczącego się procesu zapalnego (neutrofile i makrofagi)
C3b C3a5a C5a
DOPEŁNIACZ
C3b C5b-9 C3b, C4b i C4b
Transport kompleksów liza komórek opsonizacja bakterii
Immunologicznych (erytrocyty) białka C spłaszczają powierzchnię obiektu
Komórki fagocytujące
Z receptorami dla białek C są
Zdolne do związania się z obiektem.
Neutrofile – w odpowiedzi na zakażenie migrują przez śródbłonek naczyń do miejsca zapalnego, gdzie zasadnicza ich rola polega na fagocytozie – w ziarnistościach neutrofilów znajdują się enzymy; między innymi:
· mieloperoksydaza
· kwaśna fosfataza
· lizozym
· laktoferyna o aktywności bakteriobójczej.
Cytokiny, selektywny i integryny – związki zapewniające ciągły przekaz informacji między komórkami odpowiedzi immunologicznej:
· cytokiny – działają jako rozpuszczalne mediatory
· selektywny i integryny – działają jako cząsteczki adhezyjne (przylegające) na powierzchni komórek umożliwiają bezpośrednie oddziaływania między tymi komórkami.
Plejotropina cytokin – zdolność oddziaływania na wiele różnych komórek, a każda z nich może pełnić kilka funkcji w zależności od tego, do jakiej komórki zostanie przyłączona.
Redundancja cytokin – wywieranie takiego samego efektu.
Cytokiny działają często w sposób kaskadowy, wywołując efekt sprzężeń zwrotnych dodatnich i ujemnych.
Mogą działać względem siebie synergistycznie, wzmagając określony efekt, lu antagonistycznie blokując wzajemne oddziaływania.
Cytokiny pełnią ważną funkcję:
· w aktywacji limfocytów T i B
· w procesie krwiotworzenia
· w reakcjach zapalnych.
W zależności od spełnianej funkcji cytokiny podzielono na:
· interleukiny
· interferony
· czynniki martwicy nowotworu
· czynniki krwiotwórcze
· chemokiny.
Selektywny i ich ligandy (cząsteczki, do których się wiążą) są obecne na komórkach układu limfatycznego oraz komórkach śródbłonka naczyń krwionośnych i biorą udział w pierwszym etapie przechodzenia przez ścianę naczyń.
Do selekty należą trzy cząsteczki, które są podobne do siebie:
· selektywna L (leukocytarna)
· selektywna E (endotelialna)
· selektywna P (płytkowa).
Do ligandów selekty należą między innymi cząsteczki:
· CD34
· GlyCAM-1
· PSGL-1.
Inegryny – biorą udział w końcowym, trzecim etapie przejścia komórek przez naczynia w tzw. Ścisłej adhezji.
Ilość integryn na powierzchni komórek i ich zmiany konformacyjne zachodz ą pod wpływem chemokin.
Integryny wiążą dwa elementy:
· Cytoszkielet komórki
· Białka międzykomórkowe – interny ß1 posiadające charakterystyczny łańcuch CD29 i integryny ß2 z łańcuchem CD19.
Działanie komórek żernych.
Endocytoza – ogólnie zdolność do pobierania materiału zewnętrznego przez komórkę. Endocytoza obejmuje dwa procesy:
· Pinocytozę – która polega na pochłanianiu przez komórkę płynów zewnętrznych
· Fagocytozę – polegająca na pochłanianiu przez komórki dużych cząsteczek fragmentów mikroorganizmów, a nawet całych drobnoustrojów; proces fagocytozy jest podstawowym mechanizmem zabijania drobnoustrojów.
Działanie komórek żernych - Fagocytoza (Rysunek).
· Związanie bakterii
· Pobranie bakterii
· Utworzenie fagosomu
· Fuzja z lizosomom zawierającym związki przeciwbakteryjne i enzymy
· Zabijanie bakterii i jej trawienie
· Uwalnianie na zewnątrz strawionych produktów.
Odporność swoista (odporność nabyta) – rozwija się później, ale jest specyficznie ukierunkowana na indywidualne czynniki zakaźne:
· Odpowiedź typu humoralnego – limfocyty B – wytwarzające znajdujące się w płynach ustrojowych rozpuszczalne przeciwciała
· Odpowiedź typu komórkowego – limfocyty T wiążące przez receptory antygen.
Oba typy odpowiedzi zazwyczaj występują razem, ale jeden z typów jest bardziej nasilony od drugiego.
Odpowiedź pierwotna – powstaje gdy organizm styka się z antygenem po raz pierwszy, pojawiają się komórki pamięci T i B; wytwarzane są głównie przeciwciała IgM i mniejszej ilości IgG, po przebytym zakażeniu, w miarę upływu czasu, ilość uczulonych limfocytów i przeciwciał zmniejsza się.
Odpowiedź wtórna – powstaje po powtórnym wprowadzeniu tego samego antygenu; dzięki komórkom pamięci odpowiedź wtórna jest szybsza i skuteczniejsza od pierwotnej, indukują ją bardzo małe dawki antygenu, wytwarzane są przeciwciała IgG, pamięć immunologiczna trwa do końca życia.
Mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej przez drobnoustroje.
CEL
CZYNNIKI WIRULENCJI
SPOSÓB DZIAŁANIA
FAGOCYTY
TOKSYNY CYTOLITYCZNE
NISZCZENIE KOMÓREK FAGOCYTUJĄC
OTOCZKI I KOMÓRKOWE BIAŁKA POWIERZCHNIOWE
ZAHAMOWANIE FAGOCYTOZY
SULFATYDY OSŁON KOMÓRKOWYCH PRĄTKÓW
ZAPOBIEGANIE FUZJI FAGOSOMU Z LIZOSOMEM
LISTERIOLIZYNA O (L. monocytogenes)
PRZERWANIE CIĄGLOŚCI BŁONY FAGOSOMU UMOŻLIWIAJĄCE BAKTERIOM UCIECZKĘ DO CYTOPLAZMY
KATALAZA, DYSMUTAZA PONADTLENKOWA, SKŁADNIKI OSŁON KOMÓRKOWYCH
OCHRONA KOMÓREK PRZED ZABICIEM WE WNĘTRZU FAGOCYTÓW
DOPEŁNIACZ
PROTEAZY
NISZCZENIE SKŁADNIKÓW DOPEŁNIACZA
OTOCZKI I ŁAŃCUCHY BOCZNE LPS
ZAPOBIEGANIE AKTYWACJI DOPEŁNIACZA, UNIEMOŻLIWIENIE DOSTĘPU DOPEŁNIACZA DO POWIERZCHNI
PRZECIWCIAŁA
PROTEAZY IgA
INAKTYWACJA Iga NA ŚLUZÓWKACH
OTOCZKI ZAWIERAJĄCE KWAS SJALOWY
KWAS SJALOWY – POLISACHARYD GOSPODARZA NIE ROZPOZNAWANY JAKO OBCY
ZMIENNOŚĆ ANTYGENOWA
UCIECZKA PRZED AKTYWNOŚCIĄ UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO
Reakcje alergiczne.
Nadwrażliwość – zaburzona odpowiedź immunologiczna, jeśli odpowiedź imunnologiczna wtórna jest zbyt silna i przyjmuje niewłaściwą formę, skierowana jest przeciwko własnym tkankom lub nieszkodliwym antygenom.
Alergia – nieprawidłowa reakcja immunologiczna organizmu na antygen (terminy „alergia” i „nadwrażliwość” używane zamiennie.
Typy nadwrażliwości:
1. nadwrażliwość typu I – reakcja anafilaktyczna
2. nadwrażliwość typu II – reakcje cytotoksyczne
3. nadwrażliwość typu III – reakcje z udziałem kompleksów immunologicznych
4. nadwrażliwość typu IV – komórkowa, opóźniona.
Nadwrażliwość typu I – reakcja anafilaktyczna.
Komórki tuczne wiążą IgE poprzez receptor Fc. W kontakcie z alergenem cząsteczki IgE ulegają „mostkowaniu” doprowadzając do degranulacji i uwolnienia mediatorów wywołującą reakcję alergiczną.
Nadwrażliwość typu II – reakcje cytotoksyczne.
Przeciwciało jest skierowane przeciwko antygenowi znajdującemu się na własnej komórce (komórka docelowa) lub na komórkach obcych, takich jak przetoczone krwinki czerwone. Prowadzi to do cytotoksyczności limfocytów K lub lizy wywołanej przez dopełniacz (C).
Nadwrażliwość typu III-reakcje z udziałem kompleksów immunologicznych.
Kompleksy immunologiczne odkładają się w tkankach. Dochodzi do aktywacji dopełniacza C i napływu neutrofilów, co prowadzi do uszkodzenia tych tkanek i zapalenia.
Nadwrażliwość typu IV – komórkowa, opóźniona.
Uczulone uprzednio limfocyty T, przy powtórnym kontakcie z antygenem uwalniają limfokiny. Cytokiny te wywołują zapalenie, pobudzają i przyciągają makrofagi uwalniające mediatory zapalenia.
Patogeneza zakażeń.
Zakażenie (infekcja) – proces wniknięcia i namnażania się czynnika patogennego (inaczej czynnika etiologicznego, patogenu lub zarazka) w zakażanym organizmie (gospodarza).
...