Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
e) Z mocy prawa
Idea organów z mocy prawa jest znana. Znana jest regulacja prawna takiego sposobu obsadzania stanowisk i znana jest też praktyka na świecie i w Polsce. Dawniej i dziś.
Kreacja organów administracji publicznej z mocy prawa występuje w takiej oto konstrukcji. Mocą określonej regulacji prawnej możliwy do ostatecznie ścisłego wyodrębnienia podmiot uzyskujący w wyniku wyborów, nominacji czy powołania status organu administracji kwalifikowany jest z mocy samego prawa lub w określonych prawem warunkach jako jednocześnie inny, szczególnie nazwany w prawie, organ. Oznacza to, że organ taki jest w tym samym czasie jednocześnie jednym i drugim organem.
Wybrany w wyborach powszechnych Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym, chociaż nie zwierzchnim, organem administracji państwowej. Jednocześnie jednak w sytuacjach szczególnych gdy uzna, że sprawa jest szczególnej wagi, może zwołać i poprowadzić Radę Ministrów zwaną w Konstytucji Radą Gabinetową.
Drugi przykład wyczerpuje starosta, który jest wybierany przez radę powiatu, ale już wybrany staje się z mocy prawa przewodniczącym zarządu powiatu, a nadto także z mocy prawa jest jednocześnie wyróżnionym prawnie i doktrynalnie zwierzchnikiem powiatowej administracji zespolonej.
Za trzeci przykład może służyć powołany przez Prezydenta RP minister, który z mocy prawa jest członkiem Rady Ministrów jako naczelnego organu administracji rządowej.
Na koniec rozwiążemy dylemat, który niewątpliwie nasuwa się uważnemu czytelnikowi. Otóż różnica między realizacją kompetencji a pełnieniem funkcji organu kreowanego z mocy prawa polega na tym, że w tym drugim wypadku mamy do czynienia z osobnością podmiotową, co oznacza, że podmiot, którego kompetencje realizuje organ kreowany z mocy prawa, jest w porządku prawnym i organizacji publicznej państwa wyodrębniony jako osobny organ.
f) Z urodzenia
W dzisiejszych czasach organy administracji publicznej realizujące swe funkcje z racji urodzenia są bardzo rzadkie. W rzeczywistości państw dotyczą wyłącznie tych sytuacji, w których dziedziczny monarcha pełni funkcje z
zakresu administracji publicznej. Sytuacje te nie obejmują więc monarchii elekcyjnych.
W obszar tego sposobu kreacji organu administracyjnego nie wchodzą zdarzające się dziś w świecie sytuacje, w których prezydentem zostaje (wybrany) syn prezydenta, czy senatorem zostaje (wybrany) syn senatora.
170
g) Z losowania
Losowanie wymyślono dawno. Losowanie organów niewątpliwie później, choć w czasach rzymskich było już znane. Dziś w obliczu dominacji wyborów oraz nominacji i powołania wśród wszystkich sposobów kreacji organów publicznych rola losowania spadła. Niemniej jednak w wielu krajach jest ono ciągle stosowane.
W Stanach Zjednoczonych na przykład losuje się członków ławy przysięgłych, jakkolwiek ze szczególnym skutkiem, bowiem o wyniku losowania ostatecznie rozstrzyga strona; w Szwajcarii w kilku ustawach gminnych (zob. np. art. 30 ustawy gminnej Kantonu St. Gallen z dnia 23 sierpnia 1979 roku) w razie uzyskania jednakowej liczby głosów w wyborach zorganizowanych dla obsadzenia określonych urzędów gminnych, starosta okręgowy w obecności przewodniczącego i zastępcy przewodniczącego rady gminy ciągnie losy.
W Polsce na początku XXI wieku obowiązuje kilkanaście uregulowań normatywnych przewidujących losowanie jako sposób wyboru. Dotyczy to głównie pola postępowania sądowego i wyborów powszechnych.
h) Z rewolucji
Siły organizujące i przeprowadzające rewolucje traktują kompetencje w zakresie kreowania nowych organów jako własną kompetencję pierwotną, która przez nikogo nie może być kwestionowana (chyba że rewolucja staje się tylko przegranym powstaniem).
W obrębie tak samo rozumianych kompetencji, siły rewolucyjne dokonują kasacji organów dotychczasowych, choć zazwyczaj nie wszystkich. Jedyną więc przesłanką i podstawą takich uprawnień jest siła wygranej rewolucji, a nie jakikolwiek zwyczaj, jakiekolwiek prawo czy jakakolwiek moralność.
i) Z zamachu stanu
Nie będziemy tu definiować zamachu stanu, zostawiając zadanie formułowania szczegółowego określenia politologii. Niemniej jednak dla podstawowego wyjaśnienia należy przyjąć, iż przez zamach stanu będziemy tu rozumieć:
171
...