Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
17 Zarządzanie techniką i innowacjami
Dr Joanna Paliszkiewicz
Ø Wprowadzenie
Wszystkie organizacje muszą ciągle śledzić wykorzystywaną technikę, by utrzymać swą efektywność. Muszą też pracować nad pobudzeniem innowacyjności, jeśli chcą zachować konkurencyjność oferowanych produktów i usług.
Technika
Ø Technika to zestaw procesów i systemów wykorzystywanych przez organizację do przekształcania zasobów w produkty lub usługi.
*
Technika i organizacja
Zarówno firmy produkcyjne, jak i usługowe muszą śledzić rozwój techniki. Zmiany w technice wpływają na wszystkie aspekty funkcjonowania przedsiębiorstw.
Rodzaje techniki
Ø Jednostkowo albo małoseryjna
Ø Wielkoseryjna albo masowa
Ø Procesy ciągłe
Ø CAD, CAM, FMS, robotyzacja
Automatyzacja
Ø Automatyzacja – to proces projektowania pracy w taki sposób, by mogła być ona całkowicie lub niemal całkowicie wykonywana przez maszyny.
Ø Automatyzacja opiera się na sprzężeniu zwrotnym, informacji, czujnikach i mechanizmie sterującym. Sprzężenie zwrotne to zwrotny przepływ informacji od maszyny do czujnika. Czujniki są częścią systemu, który zbiera informacje i porównuje je z pewnymi zadanymi normami. Mechanizm sterujący to urządzenie wysyłające polecenia do automatycznej maszyny.
CAD (computer-aided design)
Ø Projektowanie wspomagane komputerowo jest to wykorzystanie komputerów do projektowania części i produktów i do stymulowania ich funkcjonowania w taki sposób, by nie trzeba było budować prototypów.
CAM (computer-aided manufacturing)
Ø Wspomagana komputerowo produkcja to wykorzystanie komputerów do planowania i sterowania procesami produkcyjnymi.
Ø System CAM jest szczególnie przydatny wówczas, gdy proces produkcyjny przewiduje częste zamawianie tych samych produktów lub części, komputer, bowiem pozwala lepiej sterować zamawianiem, przekazywaniem, montażem i wysyłką produktów.
CIM (computer integrated manufacturing)
Ø Wytwarzanie zintegrowane komputerowo (połączenie CAD i CAM) daje system, w którym komputer sterujący produkcją ma dostęp do informacji komputera projektującego i przygotowuje odpowiednie ustawienia maszyn gotowych do podjęcia produkcji. Wszystkie czynności związane z projektowaniem, testowaniem i produkcją są sterowane przez komputer.
Ø Komputery automatycznie dopasowują ustawienie maszyn, przez co program produkcyjny może być złożony i jednocześnie bardziej elastyczny, ponieważ komputer ma dostęp do innych systemów informacyjnych firmy. CIM jest potężnym i złożonym narzędziem kontroli kierowniczej.
FMS (flexible manufacturing systems)
Ø W elastycznych systemach wytwarzania zrobotyzowane jednostki robocze lub stanowiska robocze, linie montażowe, zrobotyzowane wózki albo inne formy sterowanego komputerem systemu transportowego przesuwają materiał w miarę potrzeby z jednej części systemu do innej.
Robotyzacja
Ø Robotyzacja jest jedna z najnowszych tendencji w technice wytwarzania.
Ø Robot to urządzenie zbudowane przez człowieka, które może wykonywać funkcje normalne przysługujące istotom ludzkim.
Twórczość i innowacja
Twórczość
Ø Twórczość jest to zdolność jednostki do wytwarzania nowych idei czy pomysłów lub do nowego spojrzenia na znane już idee.
Innowacja
Ø Innowacja jest kierowanym wysiłkiem organizacji na rzecz opracowania nowych produktów i usług bądź też nowych zastosowań istniejących produktów i usług.
*
Twórcze jednostki
Ø Organizacja, która chce wprowadzać na rynek nowe, ciekawe produkty i usługi, musi mieć twórczych pracowników. Liczni naukowcy koncentrowali swoje wysiłki na próbach opisania powszechnych atrybutów twórczych jednostek.
Atrybuty twórczych jednostek:
Ø Doświadczenie życiowe. Mówiąc o doświadczeniach życiowych, mamy na myśli wszystko to, co człowiek przeżywa w dzieciństwie i wczesnych latach dojrzałych. Badacze zauważyli, że wiele twórczych jednostek wychowało się w środowisku, w którym twórczość była ceniona.
Ø Osobowość. Z indywidualną twórczością łączono różnorodne cechy osobowe. Dla większości ludzi twórczych charakterystyczne są:
l szerokie zainteresowania,
l zamiłowanie do złożoności,
l wysoki poziom energii, niezależności i autonomii,
l duża pewność siebie,
l silne przekonanie o własnym twórczym charakterze.
Jednostki wykazujące takie cechy osobowe częściej są bardziej twórcze niż ludzie.
Ø Zdolności poznawcze. Zdolności poznawcze to zdolności danej osoby do inteligentnego myślenia oraz sprawnego analizowania napotkanych sytuacji i zgromadzonych danych. Badania sugerują, że inteligencja może być przesłanką indywidualnej twórczości, co oznacza, że choć większość ludzi twórczych cechuje wysoka inteligencja, nie wszyscy ludzie inteligentni muszą być koniecznie twórczy. Twórczość wiąże się również ze zdolnością do myślenia analitycznego i syntetycznego.
Proces twórczy – I etap
lPrzygotowanie. Proces twórczy rozpoczyna się od okresu kształcenia, formalnego szkolenia i zdobywania doświadczenia.lProces twórczy II etap
lInkubacja. Jest to okres mniej natężonej, świadomej koncentracji, kiedy to wiedza i pomysły nabyte przez twórczą jednostkę w fazie przygotowania spokojnie dojrzewają i rozwijają się. Niektóre twórcze osoby czytają wtedy albo słuchają muzyki, by w ten sposób oderwać się od myślenia, niektóre po prostu wolą się przespać. Jeszcze inni sięgają w tym celu do form ruchu fizycznego – biegania czy pływania.lProces twórczy – III etap
lPrzełomowe odkrycie. Zwykle następuje po przygotowaniu, w czasie inkubacji i jest spontanicznym przełomem, w toku którego twórcza jednostka osiąga nowe zrozumienie pewnego problemu czy sytuacji. W tej fazie następuje połączenie rozproszonych pomysłów i idei, które dojrzewały na etapie inkubacji. Przełom może nastąpić nagle lub tez powoli narastać. Może zostać spowodowany jakimś wydarzeniem zewnętrznym, takim jak nowe doświadczenie lub zetknięcie się z nowymi danymi, które zmuszają daną osobę do przemyślenia na nowo starych tematów i problemów, bądź też wydarzeniem całkowicie wewnętrznym, w którym struktury myślowe ostatecznie składają się w sposób zapewniający nowe zrozumienie.lProces twórczy
lWeryfikacja. Dla wielu twórczych idei weryfikacja obejmuje eksperymenty naukowe, których celem jest określenie, czy odkrycie rzeczywiście prowadzi do oczekiwanych wyników. Weryfikacja może również obejmować opracowanie prototypu produktu lub usługi. lPrototypem nazywamy jeden egzemplarz produktu (lub niewielka ich liczbę) skonstruowany po to tylko, by przekonać się, czy pomysł, na podstawie którego on powstał, sprawdza się w praktycznym działaniu. Po opracowaniu nowego produktu ostatecznym sprawdzianem idei twórczej, która była jego źródłem, jest weryfikacja rynkowa.
*
Innowacje organizacyjne
Jeżeli organizacja chce pomyślnie wprowadzić nowe produkty i usługi, musi wiązać indywidualną twórczość z innowacją. Innowacyjne organizacje mogą przyciągać i rozwijać twórczych pracowników i potem korzystać z tworzonych przez nich nowych produktów i usług.
Proces innowacji
Ø Proces opracowywania, stosowania, uruchamiania, rozwijania twórczej idei oraz kierowania jej dojrzewaniem i upadkiem jest nazywany organizacyjnym procesem innowacji.
Ø Rozwój. Rozwój jest fazą, w której organizacja ocenia, modyfikuje i doskonali twórcza ideę, zanim ją przekształci w produkt lub usługę gotową do sprzedaży. Rozwój następuje po weryfikacji twórczego odkrycia, w razie potrzeby budowane są prototypy.
Ø Zastosowanie. Zastosowanie to faza, w której organizacja podejmuje rozwiniętą idee i wykorzystuje ją w projektowaniu, produkcji i dostarczaniu nowych produktów, usług i procesów. W tym punkcie pomysł wychodzi z laboratorium i zostaje przekształcony w materialne dobra lub usługi.
Ø Uruchomienie. Uruchomienie to etap, w którym organizacja wprowadza na rynek nowe produkty lub usługi.
Ø Wzrost. Kiedy dany pomysł zostanie pomyślnie uruchomiony wchodzi w fazę wzrostu, odznaczająca się wzrostem popytu na nowy produkt lub usługę.
Ø Dojrzałość. Dojrzałość jest etapem, w którym większość organizacji w danej branży ma dostęp do danego pomysłu i stosuje go mniej więcej w taki sam sposób.
Ø Schyłek. Schyłek jest to etap, w którym popyt na innowację zmniejsza się, a ponadto rozwijane są i stosowane nowe innowacje zastępujące stare.
***
Formy innowacji
Ø Innowacje radykalne – nowe produkty, usługi lub technologie, które całkowicie zastępują dotychczasowe
Ø Innowacje stopniowe – nowe produkty, usługi lub technologie, które tylko modyfikują dotychczasowe
Ø Innowacje techniczne – zmiany wyglądu fizycznego produktu lub usługi, parametrów osiągnięć lub procesów produkcyjnych
l Innowacje produktowe – to zmiany fizycznej charakterystyki lub osiągów istniejących produktów i usług albo tworzenie całkowicie nowych produktów i usług
l Innowacje procesowe to zmiany w sposobie wytwarzania, tworzenia lub dystrybucji produktów i usług np. zastosowanie robotów
Ø Innowacje kierownicze – zmiany w procesach kierowania sposobem obmyślania, tworzenia i dostarczania klientom produktów i usług
Przyczyny niepowodzeń innowacji to:
Ø Niedostatek zasobów. Wprowadzenie strategii innowacyjnej może dużo kosztować w sensie środków finansowych, czasu i energii. Jeżeli firma nie dysponuje wystarczającymi funduszami na sfinansowanie programu innowacji albo nie zatrudnia twórczych jednostek, które są niezbędnym elementem procesu innowacyjnego, może wyraźnie odstawać od innych w dziedzinie innowacji.
Ø Niepowodzenia w rozpoznaniu możliwości. Ponieważ organizacje nie mogą wykorzystać wszystkich innowacji, muszą sobie wyrobić zdolność starannej oceny pomysłów i wyboru tych, które obiecują największe zyski.
Ø Opór wobec zmian. Innowacja oznacza zrezygnowanie ze starych produktów i starych metod na korzyść nowych produktów i nowych sposobów postępowania. Tego rodzaju zmiany mogą być trudne dla niektórych menedżerów i innych członków organizacji.
Wspieranie innowacji w organizacjach
Ø Menedżerowie mogą wykorzystać system nagradzania do popierania twórczości i innowacji, zapewniając finansowe i niefinansowe nagrody osobom i grupom rozwijającym innowacyjne idee.
Ø Innym sposobem pobudzania innowacji w organizacji jest przedsiębiorczość wewnątrzorganizacyjna (wynalazca, orędownik produktu, sponsor).
Ø Silna, właściwie skoncentrowana kultura organizacyjna może sprzyjać poczuciu, że innowacje są cenione i będą nagradzane, a zdarzające się czasami niepowodzenia w realizacji nowych idei są nie tylko czymś, z czym można się pogodzić, ale można się ich wręcz spodziewać.