Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Z jakich elementów składa się układ limfatyczny?
- z centralnych narządów limfatycznych (grasica i szpik kostny czerwony)
- z obwodowych narządów limfatycznych (śledziona i węzły limfatyczne)
- z limfocytów krwi i limfy, a także limfocytów rozsianych w tkance łącznej właściwej jako pojedyncze komórki lub w zgrupowaniach
- naczyń limfatycznych i limfy
W jakiej postaci występują w organizmie limfocyty rozsiane?Występują one jako pojedyncze komórki albo w zgrupowaniach, jako grudki limfatyczne, migdałki, kryptokępki lub kępki Peyera i w nabłonkach.
Za co są odpowiedzialne limfocyty B, a za co T i NK?
Limfocyty B są odpowiedzialne za wytwarzanie przeciwciał, czyli reakcję odpornościową typu humoralnego, T za reakcję typu komórkowego, czyli wydzielanie cytokin – interleukin i cytotoksyczność w stosunku do innych komórek. Natomiast limfocyty NK odpowiadają za niszczenie komórek nowotworowych.
Co to są antygeny i podaj przykład.Są to obce dla organizmu związku chemiczne np. duża cząsteczka węglowodanowa otoczki bakteryjnej, przeciwko którym organizm wytwarza przeciwciała.
Jakie dwa rodzaje odporności wyróżniamy i czym się one różnią?
- odporność nieswoista (wrodzona) nie skierowana przeciwko konkretnemu zagrożeniu, pojawiająca się szybko, od razu po wniknięciu szczególnie drobnoustrojów. Tę odporność zapewnia powłoka skórna, błony śluzowe pokryte śluzem, w który wpadają antygeny czy też rzęski niektórych typów nabłonka, które przesuwają antygeny wraz ze śluzem.
- odporność swoista (nabyta) zapewniana jest przede wszystkim przez limfocyty Tαβ i B. Zachodzi tutaj prezentowanie antygenów przez komórki dendrytyczne limfocytom B, różnicowanie się ich do komórek plazmatycznych i wytwarzanie przeciwciał.
Które limfocyty odpowiedzialne są za reakcję: a) komórkową, b) humoralną?
a) limfocyty T b) limfocyty B
Co to są komórki dendrytyczne i gdzie występują? Są to komórki prezentujące antygeny i występują szczególnie licznie w skórze, w ścianie przewodów oddechowych i w obwodowych narządach limfatycznych.
W jakich trzech etapach zachodzi odpowiedź immunologiczna humoralna?
- rozpoznawanie antygenu i aktywacja limfocytów
- proliferacja limfocytów
- podjęcie przez limfocyty B ich funkcji tj. wytwarzania przeciwciał
Przez co są syntetyzowane przeciwciała? Przez limfocyty B i komórki plazmatyczne.
Czym różni się przeciwciało monoklonalne od poliklonalnego?
Przeciwciała monoklonalne powstają z jednego klonu limfocytów powstałych z jednego limfocytu uczulonego przez konkretny antygen. Zaś przeciwciała poliklonalne to mieszanina przeciwciał pochodząca z różnych klonów limfocytów.
Co to jest MALT i gdzie występuje? Jest to tkanka limfatyczna błony śluzowej występująca w błonie śluzowej przewodu pokarmowego, oddechowego i przewodów układu moczowo-płciowego.
Jakie limfocyty przeważają w różnych częściach MALT? W tkance łącznej właściwej błony śluzowej przeważają limfocyty B i komórki plazmatyczne, zaś w nabłonku błony śluzowej więcej jest limfocytów T i NK.
Opisz czynność MALT?
Kiedy limfocyty tkanki łącznej właściwej błony śluzowej albo jej nabłonka zetkną się z antygenami, wówczas wędrują do węzłów limfatycznych i/lub śledziony i tam rozmnażają się i podejmują funkcję komórek efektorowych. Następnie limfocyty B wracają do błony śluzowej, gdzie różnicują się do komórek plazmatycznych wydzielających przeciwciała. Wydzielają one głównie IgA i w mniejszej ilości IgM. IgA jest ważnym czynnikiem zwalczającym miejscowo antygeny.
Jakie są funkcje IgA?
- działa bakteriostatycznie (hamuje rozmnażanie się bakterii)
- powoduje aglutynację bakterii
- zapobiega adhezji i wnikaniu bakterii do nabłonka
- neutralizuje toksyny bakteryjne
Jakie komórki wchodzą w skład grudki limfatycznej? Co stanowi jej zrąb?
- limfocyty B (w większości)
- limfocyty T (jest ich mniej)
- komórki dendrytyczne
- makrofagi
- komórki plazmatyczne
- komórki siateczki
Zrębem grudki limfatycznej jest tkanka łączna siateczkowa.
Jakie części wyróżniamy w grudce chłonnej? W której części znajdują się proliferujące limfoblasty?
- część środkowa (ośrodek rozmnażania, ośrodek odczynowy) – tu są proliferujące limfoblasty - część obwodowa
Dlaczego część środkowa grudki chłonnej ma jasny wygląd? Ponieważ znajduje się tam dużo limfoblastów, które mają jasne jądra i dużą cytoplazmę oraz są luźno ułożone, zaś w części obwodowej limfocyty są ściśle upakowane.
Jak nazywane są limfoblasty i limfocyty grudek chłonnych? Są to odpowiednio centroblasty i centrocyty.
Jak nazywają się zgrupowania grudek limfatycznych: a) na pograniczu jamy ustnej i gardła, b) w ścianie jelita krętego i grubego?
a) migdałki
b) kępki Peyera
Co to jest NALT i co wchodzi w jego skład? Jest to tkanka limfatyczna nosa i składa się z migdałków.
Co to jest pierścień Waldeyera? Jest to pierścień leżący w obrębie jamy nosowo-gardłowej utworzony przez migdałki.
Co to są komórki M, gdzie występują i jaką funkcję pełnią? komórki występujące w nabłonku pokrywającym migdałki i kępki Peyera, mających na swojej powierzchni mikrofałdy. Są miejscem przenikania przez nabłonek wirusów i innych patogenów.
Jakie komórki znajdują się w migdałkach?
- komórki nabłonka
- komórki tkanki łącznej siateczkowej
- limfocyty B i T
- komórki plazmatyczne
- makrofagi
- granulocyty
- komórki tuczne
Co to są i jak zbudowane są kępki Peyera? Gdzie występują?
Są to grudki limfatyczne skupione występujące w błonie śluzowej i podśluzowej jelita krętego i grubego. Zbudowane są z następujących elementów:
- tkanka łączna siateczkowa – zrąb
- limfocyty B i T
- komórki plazmatyczne
- komórki dendrytyczne
- makrofagi
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty od zewnątrz z komórkami M
Z czego zbudowany jest: a) zrąb, b) miąższ węzła limfatycznego?
a) z tkanki łącznej siateczkowej
b) z limfocytów, komórek plazmatycznych, komórek dendrytycznych i makrofagów
Jakie części wyróżnia się na przekroju podłużnym węzła chłonnego?
- kora
- część przykorowa (część parakortykalna, pas podkorowy)
- rdzeń
Jakie komórki występują w korze węzła limfatycznego?
- limfocyty B
- komórki plazmatyczne
- makrofagi
Co rozumiemy pod pojęciem: obszar grasiczozależny węzła chłonnego? Jest to ta część węzła chłonnego, w której po usunięciu grasicy następuje zanik limfocytów T.
Która część węzła chłonnego jest grasiczozależna, a która grasiczoniezależna? Wymień najważniejsze struktury tej pierwszej.
Grasiczozależna jest strefa przykorowa, zaś grasiczoniezależna jest strefa korowa.
Strukturami strefy przykorowej są:
- zatoki beleczkowe
- limfocyty T
Jakie limfocyty dominują w korze węzła chłonnego, a jakie w jego strefie przykorowej? W korze są to limfocyty B, a w części przykorowej są to limfocyty T.
Gdzie niezróżnicowane limfocyty nabywają właściwości limfocytów B: a) u psa, b) u papugi?
a) w szpiku kostnym czerwonym
b) w torebce (bursie) Fabrycjusza
Jakie komórki wyróżniamy w rdzeniu węzła limfatycznego?
- limfocyty
- komórki plazmatyczne
- makrofagi
- komórki siateczki
Jakie zatoki wyróżniamy w węźle limfatycznym?
- zatoki podtorebkowe (brzeżne)
- zatoki promieniste kory
- zatoki promieniste rdzenia
- zatoka wnęki
Podaj lokalizację, budowę i funkcję zatok promienistych węzła chłonnego.
Zatoki promieniste kory leżą pomiędzy poszczególnymi grudkami limfatycznymi lub grudkami a przegrodami łącznotkankowymi. Zatoki promieniste rdzenia stanowią przestrzenie między pasmami rdzennymi lub między pasmami rdzennymi a przegrodami łącznotkankowymi. Rusztowanie dla nich stanowi tkanka łączna siateczkowa, którą są wysłane i w oczkach której znajdują się limfocyty. Są tam również komórki dendrytyczne, monocyty, eozynofile, komórki plazmatyczne i resztki rozpadających się komórek. Funkcja zatok polega na tym, że przepływająca przez węzeł limfa ulega filtracji, a na ich rusztowaniu zatrzymywane są antygeny.
Gdzie występuje zatoka brzeżna? Podaj jej elementy i funkcje.
Jest to przestrzeń leżąca pod torebką łącznotkankową, zwłaszcza między torebką a grudkami limfatycznymi. Składa się z rusztowania z tkanki siateczkowej, w oczkach której znajdują się limfocyty, komórki dendrytyczne, monocyty, eozynofile, komórki plazmatyczne i resztki rozpadających się komórek. Jest miejscem, gdzie limfa wpływa do węzła i miejscem, gdzie jest ona oczyszczana.
Co to są komórki brzeżne? Są to komórki tkanki łącznej siateczkowej występujące w zatoce brzeżnej (podtorebkowej) węzła chłonnego.
Jakie są funkcje węzłów limfatycznych?
- filtrują limfę i zatrzymują antygeny
- prezentują antygeny i je niszczą
- są miejscem proliferacji limfocytów
- są miejscem wytwarzania przeciwciał
Do narządów limfatycznych – centralnych czy obwodowych – zaliczamy śledzionę? do obwodowych narządów limfatycznych.
Jakie funkcje pełnią miocyty gładkie w torebce i beleczkach śledziony?
Ich skurcz może powodować wyrzucenie krwi do krwioobiegu jako jej rezerwy.
Jaka jest budowa: a) zrębu, b) miąższu śledziony?
a) buduje go tkanka łączna siateczkowa. Pewnym wzmocnieniem są również beleczki łącznotkankowe.
b) składa się z miazgi białej i miazgi czerwonej
Wymień w logicznej kolejności naczynia krwionośne, jakimi krew przepływa przez śledzionę? Podkreśl nazwę tych, dzięki którym obieg krwi w tym narządzie jest otwarty.
- tętnica śledzionowa
- tętnica beleczkowa
- tętnica środkowa
- tętnica pędzelkowa
- naczynia krwionośne włosowate zatokowe (sinusoidy) śledziony
- żyła beleczkowa
- żyła śledzionowa
Czym charakteryzują się poszczególne odcinki tętniczki pędzelkowatej?
Pierwszy ma budowę typową dla tętniczki. Drugi odznacza się tym, że ma osłonkę z tkanki łącznej siateczkowej (osłonka Schweigger-Seidla), a odcinek trzeci jest naczyniem włosowatym i pokryty jest makrofagami.
Z czego zbudowane są: a) pochewki końcowych odcinków tętniczek pędzelkowatych,
b) pasma rdzenne?
a) pokryte są makrofagami
b) są to pasma tkanki limfatycznej węzła chłonnego odchodzące od jego grudek chłonnych i wnikające do rdzenia
Jaki nabłonek wyściela naczynia krwionośne włosowate zatokowe śledziony?
Wyścieła je nabłonek o wrzecionowatych komórkach, które nie przylegają ściśle do siebie, a pomiędzy nimi są rozstępy i pory w cytoplazmie komórek śródbłonka oraz otworki w jego blaszce podstawnej.
Jakie komórki wchodzą w skład miazgi białej śledziony?
- limfocyty
- komórki tkanki łącznej siateczkowej
- komórki plazmatyczne
- komórki dendrytyczne
- makrofagi
- komórki śródbłonka i miocyty gładkie tętniczki środkowej
Wymień elementy wchodzące w skład miazgi czerwonej śledziony. Jaką funkcję pełni ta część śledziony?
- naczynia krwionośne włosowate zatokowe
- makrofagi
- monocyty
- komórki dendrytyczne
- komórki siateczki
- limfocyty i inne leukocyty
- erytrocyty
- granulocyty
- płytki krwi
Ta część śledziony magazynuje krew.
Gdzie w śledzionie proliferują: a) limfocyty B, b) limfocyty T?
a) w ośrodku odczynowym grudki chłonnej miazgi białej śledziony
b) w strefie okołotętniczej grudki chłonnej śledziony
Jakie limfocyty przeważają w strefie okołotętniczej miazgi białej śledziony?Przeważają tam limfocyty T.
Czy strefa okołotętnicza grudki chłonnej śledziony jest grasiczozależna czy grasiczoniezależna?
Jest ona grasiczozależna, ponieważ przeważają w niej limfocyty T, a one różnicują się w grasicy.
Do jakiego typu naczyń krwionośnych włosowatych zaliczamy naczynia włosowate śledziony? Jaki nabłonek je wyściela?
Są to naczynia włosowate zatokowe o nabłonku z wrzecionowatych komórek, pomiędzy którymi są rozstępy i pory w ich cytoplazmie oraz otwory w blaszce podstawnej śródbłonka.
Wymień elementy strukturalne zatoki: a) w korze węzła chłonnego, b) w miazdze czerwonej śledziony?
a) komórki tkanki siateczkowej stanowiące rusztowanie dla zatoki, komórki dendrytyczne, limfocyty, monocyty, eozynofile, makrofagi, komórki plazmatyczne, resztki rozpadających się tkanek b) śródbłonek z dużymi rozstępami i porami w jego cytoplazmie, blaszka podstawna śródbłonka z otworkami, erytrocyty wewnątrz zatok
Jakie są funkcje śledziony?
- stanowi filtr dla krwi, który zatrzymuje antygeny
- jej komórki dendrytyczne prezentują antygeny limfocytom
- jest miejscem proliferacji limfocytów B i T
- wydziela przeciwciała
- niszczy zużyte erytrocyty
- jest rezerwuarem krwi
Po czym można odróżnić grudkę chłonną śledzionową od grudki chłonnej migdałka podjęzykowego? Grudka chłonna śledziony ma trzy strefy i tętnicę środkową (centralną), zaś grudka migdałka ma dwie strefy i nie ma w niej tętnicy.
Jak dzielimy naczynia limfatyczne?
- naczynia limfatyczne włosowate
- naczynia limfatyczne małego i średniego kalibru
- przewody limfatyczne
W jakim kierunku płynie limfa w naczyniach limfatycznych? Płynie w nich od tkanek do dużych żył.
Co to jest limfa i z czego się składa? płyn krążący w naczyniach limfatycznych składający się z wody, elektrolitów i białek.
Czy w naczyniach limfatycznych znajdują się zastawki?Tak, w większych znajdują się.
Które naczynia włosowate są szersze – krwionośne czy limfatyczne?
Szersze są naczynia włosowate limfatyczne.
Jakie narządy i tkanki nie mają unaczynienia limfatycznego?
- kość
- chrząstka
- szpik kostny
- zęby
- łożysko
- powierzchowna warstwa błony śluzowej macicy
Z jakich elementów zbudowana jest ściana naczyń limfatycznych włosowatych? - śródbłonek- blaszka podstawna
Z jakich elementów zbudowana jest ściana naczyń limfatycznych małego i średniego kalibru?
Błona wewnętrzna wysłana jest śródbłonkiem leżącym na błonie podstawnej, pod którą znajduje się cieniutka warstwa tkanki łącznej właściwej. Błona środkowa składa się z ok. dwóch warstw miocytów gładkich, a błona dodatkowa z tkanki łącznej właściwej z włóknami sprężystymi i kolagenowymi.
Z jakich elementów strukturalnych zbudowane są poszczególne warstwy ściany przewodów limfatycznych?
Błona wewnętrzna zbudowana ze śródbłonka na błonie podstawnej, tkanki łącznej właściwej luźnej i włókien sprężystych. Błona środkowa z tkanki łącznej z włóknami sprężystymi i miocytami gładkimi. Błona zewnętrzna z tkanki łącznej z włóknami kolagenowymi i sprężystymi. Są tu też naczynia odżywiające ścianę tych przewodów jak i nerwy.
Z jakiego listka zarodkowego powstaje układ chłonny?Powstaje z mezodermy.