Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Podstawowe zasady realizacji prepon/aptum/decorum i ich uschematyzowanie
Definicja wg Słownika terminów literackich:
Decorum – zasada stosowności, wyznaczająca normy właściwego zharmonizowania poszczególnych elementów dzieła lit.: odpowiedniość stylu wobec treści, sytuacji podmiotu mówiącego, społecznej pozycji odbiorcy oraz realizowanego gat. lit. Teoria sformułowana w starożytności, szczegółowy jej zarys zawarty jest w Mówcy Cycerona, który rozwinął ją w związku z koncepcją stylu retorycznego, oraz w Liście do Pizonów Horacego, który odnosił ją głównie do epiki i liryki.
Normatywny charakter d. spowodował, że zasada została zanegowana przez krytykę romantyczną i odrzucona w praktyce twórczej tej epoki.
Prepon (inaczej aptum) – w Poetyce Arystotelesa pojęciu decorum odpowiadał ten termin.
Stosowność, oznaczał zarówno postulat zharmonizowania stylu z przedmiotem wypowiedzi, jak i postulat dostosowania jakości stylowych do zewnętrznych okoliczności mowy i założonych przez mówcę celów. Ideał stosowności doprowadził do wykształcenia fundamentalnej dla klasycznej stylistyki i poetyki teorii trzech stylów oraz pojęcia decorum i bienseances, których oddziaływanie wyszło daleko poza obręb sztuki oratorskiej i miało wielki wpływ na teorię i praktykę lit.europejskiej aż po w. XVIII. W poetykach średniowiecznych odpowiednik prepon występuje termin congruum.
Jagoda Kuźma