Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Spis treœci
OPINIE 6.
Analiza stanu BHP
kwiecieñ 2005
6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy – sposób postêpowa-
nia, dokumentacja
6/2. Przyk³ad analizy stanu BHP w zak³adzie pracy
kwiecień2005
1
Spis treści
2
kwiecień2005
OPINIE
Rozdział 6/1.
6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy
– sposób postêpowania, dokumentacja
6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy – postêpowanie, dokumentacja
Spis treœci
1. Wprowadzenie ............................. 1
1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoϾ
za sporz¹dzenie i cel analizy ............... 3
1.3. Kto i jak czêsto dokonuje analizy stanu bhp? . . 3
2. Zakres analizy stanu bhp...................... 4
2.1. Tematyka objêta analiz¹ .................. 4
2.2. Ocena ryzyka zawodowego, a analiza stanu bhp 7
2.3. Komu potrzebna jest analiza stanu bhp? ...... 9
3. Sposób postêpowania........................ 10
4. Materia³y do sporz¹dzenia analizy .............. 11
4.1. Przyk³adowe rejestry .................... 12
5. Formularz z tematami ....................... 15
6. Uwagi .................................... 18
7. Wnioski z analizy ........................... 18
7.1. Dzia³ania pracodawcy .................... 18
Wzór polecenia s³u¿bowego .................. 19
7.2. Plan poprawy warunków bhp.............. 20
8. Podsumowanie ............................. 21
Wzory rejestrów ........................... 22
Wzór formularza ........................... 24
Wzór planu poprawy warunków bhp............ 26
1. Wprowadzenie
Opinia ta ma pomóc inspektorom bhp i osobom wykonuj¹cym zadania s³u¿by bhp,
a tak¿e szefom firm, w sporz¹dzeniu analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy
oraz przypomnieæ, jaki jest cel opracowywania tej analizy.
Praktyka pokazuje, ¿e sporz¹dzenie analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy
w zak³adzie nastrêcza pewne trudnoœci nawet du¿ym firmom.
Czêsto jest tak¿e
ograniczana i sp³ycana do statystyk.
Zdarza siê tak¿e, ¿e analiza stanu bhp w fir-
mie jest w ogóle pomijana w dzia³alnoœci s³u¿by bhp. Dzieje siê tak, bo wielu szefów
firm nie wymaga od s³u¿by bhp takiej analizy, a wielu inspektorów bhp:
jak ma wygl¹daæ,
komu ma s³u¿yæ i
co ma z niej wynikaæ.
Aby rozwiaæ czêœæ w¹tpliwoœci w tym zakresie, nale¿y wyraŸnie stwierdziæ, ¿e
obowi¹zek sporz¹dzania analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy w zak³a-
dzie pracy
przez s³u¿by bhp zosta³ zapisany w rozporz¹dzeniu Rady Ministrów
z 2.9.1997 r. w sprawie s³u¿by bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 109,
poz. 704, ze zm.).
kwiecień2005
1
Rozdzia³ 6/1.
Les³aw Zieliñski
6. Analiza stanu bhp
kwiecieñ 2005
nie jest do koñca przekonanych czy jest ona potrzebna,
OPINIE
6. Analiza stanu bhp
Rozdział 6/1.
Spe³niaj¹c swój obowi¹zek w zakresie sporz¹dzania i przedstawiania analizy stanu
bhp,
s³u¿ba bhp najczêœciej sprawê kwituje
:
wskaŸnikami ciê¿koœci i czêstotliwoœci wypadków w porównaniu z analogicz-
nym okresem roku poprzedniego oraz
statystyk¹ chorób zawodowych.
Jako
potwierdzenie dobrego stanu bhp
wiêkszoœæ firm
przedstawia karty oce-
ny ryzyka
zawodowego pokazuj¹ce, ¿e jest ono na poziomie ma³ym, bardzo
ma³ym, akceptowalnym (w zale¿noœci od przyjêtej metody). Je¿eli wskaŸniki wy-
padkowoœci nie pogorszy³y siê albo nawet siê poprawi³y – kierownictwo i s³u¿by
bhp s¹ usatysfakcjonowane ze swojej pracy. Tak opracowana analiza jest przed-
stawiana na posiedzeniu komisji bhp (w firmach, w których taka komisja dzia³a)
i równie¿ cz³onkowie komisji – przedstawiciele za³ogi nie wnosz¹ do niej za-
strze¿eñ.
Problem powstaje wówczas,
gdy tak sporz¹dzon¹ analizê otrzyma podczas kon-
troli w firmie inspektor pracy,
który
potraktuje j¹ jedynie jako statystykê wypad-
kowoœci i chorób zawodowych, a nie jako analizê stanu bhp
.
Analiza stanu bhp opisana jedynie wskaŸnikami liczbowymi
(statystyka iloœci,
czêstotliwoœci i ciê¿koœci wypadków, iloœci zarejestrowanych chorób zawodowych)
nie pokazuje, czy:
pracodawca spe³nia swoje obowi¹zki w zakresie bhp wobec zatrudnionych
pracowników,
pracownicy stosuj¹ siê do obowi¹zuj¹cych norm bezpieczeñstwa.
Zwróæcie Pañstwo tak¿e uwagê, ¿e fakt pojawienia siê wyrazu
analiza
zobo-
wi¹zuje do przeprowadzenia badania, czyli ustosunkowania siê do ka¿dego ele-
mentu zarz¹dzania firm¹, sk³adaj¹cego siê na bezpieczeñstwo i higienê pracy
i ocenienia go.
Sam fakt nie zaistnienia wypadku, czy nie wyst¹pienia choroby zawodowej nie
jest gwarantem tego, ¿e w dalszej, czy bli¿szej przysz³oœci sytuacja nie zmieni siê
na niekorzyϾ.
Statystyka i wskaŸniki opisuj¹ historiê
, pokazuj¹, ¿e dotychczas by³o dobrze, bo
nie by³o wypadków przy pracy, a jeœli ju¿ do nich dochodzi³o, by³y one z regu³y nie-
groŸne w skutkach. Gwarantem utrzymania takiej sytuacji dzisiaj i w przysz³oœci
jest dobry stan bezpieczeñstwa i higieny pracy na ka¿dym stanowisku pracy, po-
twierdzony spe³nieniem obowi¹zuj¹cych przepisów. Potwierdzenie takie uzyska
tylko ten pracodawca, który dokona rzetelnego badania wszystkich elementów or-
ganizacji pracy zwi¹zanych z bhp i z takiej solidnej analizy bêdzie wynika³o, i¿ on
i jego pracownicy spe³niaj¹ obowi¹zuj¹ce wymagania w zakresie bezpieczeñstwa
i higieny pracy. Analiza stanu bhp, sporz¹dzona w sposób kompleksowy, poka¿e
równie¿ pracownikom s³u¿by bhp, czy ich praca daje spodziewane efekty. Analiza
obejmuj¹ca wszystkie zagadnienia maj¹ce bezpoœredni, czy poœredni wp³yw na
bezpieczne warunki pracy, poka¿e bowiem te miejsca i te tematy, które wymagaj¹
poprawy i doprowadzenia do zgodnoœci z obowi¹zuj¹cymi przepisami lub zasa-
dami bhp.
2
kwiecień2005
statystyk¹ wypadkow¹,
w firmie s¹ spe³nione wymagania bhp w zakresie organizacji pracy i organizacji
poszczególnych stanowisk,
6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja
OPINIE
Rozdział 6/1.
Warto zwróciæ uwagê na jeszcze jeden aspekt sprawy, a mianowicie
zmieniaj¹ce siê
przepisy dotycz¹ce prawa pracy i szczegó³owe przepisy dotycz¹ce bezpieczeñ-
stwa i higieny pracy
. To, co w poszczególnych zak³adach funkcjonowa³o i jeszcze
funkcjonuje w zakresie bhp mo¿e byæ ju¿ nieaktualne, ale to dopiero analiza poka-
¿e, które tematy wymagaj¹ weryfikacji.
1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoœæ za sporz¹dzenie
i cel analizy
Cytowane ju¿ wczeœniej rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 2.9.1997 r. w sprawie
s³u¿by bezpieczeñstwa i higieny pracy –w§2ust. 1 okreœla zakres dzia³ania tej
s³u¿by. W pkt. 3 zapisano, ¿e jednym z zadañ, które nale¿¹ do obowi¹zków s³u¿by
bhp jest:
sporz¹dzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okre-
sowych analiz stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy zawieraj¹cych propozycje
przedsiêwziêæ technicznych i organizacyjnych, maj¹cych na celu zapobieganie
zagro¿eniom ¿ycia i zdrowia pracowników oraz poprawê warunków pracy.
Jak widaæ w tym przepisie,
nie ma podzia³u zak³adów pracy
ani ze wzglêdu na:
liczbê zarejestrowanych chorób zawodowych,
wagê wystêpuj¹cych zagro¿eñ.
Zatem
obowi¹zek dokonywania analizy stanu bhp w zak³adzie pracy dotyczy
wszystkich zak³adów
bez wzglêdu na to, czy wypadków jest du¿o, czy nie ma ich
wcale, czy wystêpuj¹ choroby zawodowe, czy te¿ nie odnotowano ¿adnego takiego
przypadku. Zreszt¹ w przepisie w ogóle nie ma mowy o wypadkach i chorobach,
ale
jest za to mowa o zapobieganiu i poprawie
.
Obowiązek dla
wszystkich
zakładów
1.3. Kto i jak czêsto dokonuje analizy stanu bhp?
Poniewa¿ analiza stanu bhp nale¿y do zadañ s³u¿by bhp, sporz¹dza j¹:
pracownik
, któremu pracodawca powierzy³ wykonywanie zadañ s³u¿by bhp,
specjalista spoza zak³adu
, któremu pracodawca zleci³ wykonywanie zadañ
s³u¿by bhp,
sam pracodawca
, który wykonuje zadania s³u¿by bhp.
Pracodawca mo¿e samodzielnie dokonywaæ analizy stanu bhp w zak³adzie,
je¿eli
spe³nia wymagania zawarte w art. 237
11
§ 1 Kodeksu pracy, tzn. jeœli posiada ukoñ-
czone szkolenie niezbêdne do wykonywania zadañ s³u¿by bhp i zatrudnia do
10 pracowników, albo zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do gru-
py dzia³alnoœci, dla której ustalono nie wy¿sz¹ ni¿ trzeci¹ kategoriê ryzyka w rozu-
mieniu przepisów o ubezpieczeniu spo³ecznym z tytu³u wypadków przy pracy
i chorób zawodowych.
Analiza powinna byæ sporz¹dzona mo¿liwie szybko po zakoñczeniu kwarta³u, czy
pó³rocza, tak aby by³o mo¿na do planów finansowych i rzeczowych firmy wprowa-
dziæ te tematy, które wymagaj¹ wdro¿enia w najbli¿szym czasie. W zasadzie wiêk-
szoœæ firm opracowuje analizy roczne, ale te, w których wystêpuj¹ powa¿ne za-
gro¿enia, powinny je wykonywaæ czêœciej.
kwiecień2005
3
liczbê i skutki zaistnia³ych wypadków przy pracy,
inspektor
(specjalista) – w firmie posiadaj¹cej s³u¿bê bhp,
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
OPINIE 6.
Analiza stanu BHP
kwiecieñ 2005
6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy – sposób postêpowa-
nia, dokumentacja
6/2. Przyk³ad analizy stanu BHP w zak³adzie pracy
kwiecień2005
1
Spis treści
2
kwiecień2005
OPINIE
Rozdział 6/1.
6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy
– sposób postêpowania, dokumentacja
6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy – postêpowanie, dokumentacja
Spis treœci
1. Wprowadzenie ............................. 1
1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoϾ
za sporz¹dzenie i cel analizy ............... 3
1.3. Kto i jak czêsto dokonuje analizy stanu bhp? . . 3
2. Zakres analizy stanu bhp...................... 4
2.1. Tematyka objêta analiz¹ .................. 4
2.2. Ocena ryzyka zawodowego, a analiza stanu bhp 7
2.3. Komu potrzebna jest analiza stanu bhp? ...... 9
3. Sposób postêpowania........................ 10
4. Materia³y do sporz¹dzenia analizy .............. 11
4.1. Przyk³adowe rejestry .................... 12
5. Formularz z tematami ....................... 15
6. Uwagi .................................... 18
7. Wnioski z analizy ........................... 18
7.1. Dzia³ania pracodawcy .................... 18
Wzór polecenia s³u¿bowego .................. 19
7.2. Plan poprawy warunków bhp.............. 20
8. Podsumowanie ............................. 21
Wzory rejestrów ........................... 22
Wzór formularza ........................... 24
Wzór planu poprawy warunków bhp............ 26
1. Wprowadzenie
Opinia ta ma pomóc inspektorom bhp i osobom wykonuj¹cym zadania s³u¿by bhp,
a tak¿e szefom firm, w sporz¹dzeniu analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy
oraz przypomnieæ, jaki jest cel opracowywania tej analizy.
Praktyka pokazuje, ¿e sporz¹dzenie analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy
w zak³adzie nastrêcza pewne trudnoœci nawet du¿ym firmom.
Czêsto jest tak¿e
ograniczana i sp³ycana do statystyk.
Zdarza siê tak¿e, ¿e analiza stanu bhp w fir-
mie jest w ogóle pomijana w dzia³alnoœci s³u¿by bhp. Dzieje siê tak, bo wielu szefów
firm nie wymaga od s³u¿by bhp takiej analizy, a wielu inspektorów bhp:
jak ma wygl¹daæ,
komu ma s³u¿yæ i
co ma z niej wynikaæ.
Aby rozwiaæ czêœæ w¹tpliwoœci w tym zakresie, nale¿y wyraŸnie stwierdziæ, ¿e
obowi¹zek sporz¹dzania analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy w zak³a-
dzie pracy
przez s³u¿by bhp zosta³ zapisany w rozporz¹dzeniu Rady Ministrów
z 2.9.1997 r. w sprawie s³u¿by bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 109,
poz. 704, ze zm.).
kwiecień2005
1
Rozdzia³ 6/1.
Les³aw Zieliñski
6. Analiza stanu bhp
kwiecieñ 2005
nie jest do koñca przekonanych czy jest ona potrzebna,
OPINIE
6. Analiza stanu bhp
Rozdział 6/1.
Spe³niaj¹c swój obowi¹zek w zakresie sporz¹dzania i przedstawiania analizy stanu
bhp,
s³u¿ba bhp najczêœciej sprawê kwituje
:
wskaŸnikami ciê¿koœci i czêstotliwoœci wypadków w porównaniu z analogicz-
nym okresem roku poprzedniego oraz
statystyk¹ chorób zawodowych.
Jako
potwierdzenie dobrego stanu bhp
wiêkszoœæ firm
przedstawia karty oce-
ny ryzyka
zawodowego pokazuj¹ce, ¿e jest ono na poziomie ma³ym, bardzo
ma³ym, akceptowalnym (w zale¿noœci od przyjêtej metody). Je¿eli wskaŸniki wy-
padkowoœci nie pogorszy³y siê albo nawet siê poprawi³y – kierownictwo i s³u¿by
bhp s¹ usatysfakcjonowane ze swojej pracy. Tak opracowana analiza jest przed-
stawiana na posiedzeniu komisji bhp (w firmach, w których taka komisja dzia³a)
i równie¿ cz³onkowie komisji – przedstawiciele za³ogi nie wnosz¹ do niej za-
strze¿eñ.
Problem powstaje wówczas,
gdy tak sporz¹dzon¹ analizê otrzyma podczas kon-
troli w firmie inspektor pracy,
który
potraktuje j¹ jedynie jako statystykê wypad-
kowoœci i chorób zawodowych, a nie jako analizê stanu bhp
.
Analiza stanu bhp opisana jedynie wskaŸnikami liczbowymi
(statystyka iloœci,
czêstotliwoœci i ciê¿koœci wypadków, iloœci zarejestrowanych chorób zawodowych)
nie pokazuje, czy:
pracodawca spe³nia swoje obowi¹zki w zakresie bhp wobec zatrudnionych
pracowników,
pracownicy stosuj¹ siê do obowi¹zuj¹cych norm bezpieczeñstwa.
Zwróæcie Pañstwo tak¿e uwagê, ¿e fakt pojawienia siê wyrazu
analiza
zobo-
wi¹zuje do przeprowadzenia badania, czyli ustosunkowania siê do ka¿dego ele-
mentu zarz¹dzania firm¹, sk³adaj¹cego siê na bezpieczeñstwo i higienê pracy
i ocenienia go.
Sam fakt nie zaistnienia wypadku, czy nie wyst¹pienia choroby zawodowej nie
jest gwarantem tego, ¿e w dalszej, czy bli¿szej przysz³oœci sytuacja nie zmieni siê
na niekorzyϾ.
Statystyka i wskaŸniki opisuj¹ historiê
, pokazuj¹, ¿e dotychczas by³o dobrze, bo
nie by³o wypadków przy pracy, a jeœli ju¿ do nich dochodzi³o, by³y one z regu³y nie-
groŸne w skutkach. Gwarantem utrzymania takiej sytuacji dzisiaj i w przysz³oœci
jest dobry stan bezpieczeñstwa i higieny pracy na ka¿dym stanowisku pracy, po-
twierdzony spe³nieniem obowi¹zuj¹cych przepisów. Potwierdzenie takie uzyska
tylko ten pracodawca, który dokona rzetelnego badania wszystkich elementów or-
ganizacji pracy zwi¹zanych z bhp i z takiej solidnej analizy bêdzie wynika³o, i¿ on
i jego pracownicy spe³niaj¹ obowi¹zuj¹ce wymagania w zakresie bezpieczeñstwa
i higieny pracy. Analiza stanu bhp, sporz¹dzona w sposób kompleksowy, poka¿e
równie¿ pracownikom s³u¿by bhp, czy ich praca daje spodziewane efekty. Analiza
obejmuj¹ca wszystkie zagadnienia maj¹ce bezpoœredni, czy poœredni wp³yw na
bezpieczne warunki pracy, poka¿e bowiem te miejsca i te tematy, które wymagaj¹
poprawy i doprowadzenia do zgodnoœci z obowi¹zuj¹cymi przepisami lub zasa-
dami bhp.
2
kwiecień2005
statystyk¹ wypadkow¹,
w firmie s¹ spe³nione wymagania bhp w zakresie organizacji pracy i organizacji
poszczególnych stanowisk,
6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja
OPINIE
Rozdział 6/1.
Warto zwróciæ uwagê na jeszcze jeden aspekt sprawy, a mianowicie
zmieniaj¹ce siê
przepisy dotycz¹ce prawa pracy i szczegó³owe przepisy dotycz¹ce bezpieczeñ-
stwa i higieny pracy
. To, co w poszczególnych zak³adach funkcjonowa³o i jeszcze
funkcjonuje w zakresie bhp mo¿e byæ ju¿ nieaktualne, ale to dopiero analiza poka-
¿e, które tematy wymagaj¹ weryfikacji.
1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoœæ za sporz¹dzenie
i cel analizy
Cytowane ju¿ wczeœniej rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 2.9.1997 r. w sprawie
s³u¿by bezpieczeñstwa i higieny pracy –w§2ust. 1 okreœla zakres dzia³ania tej
s³u¿by. W pkt. 3 zapisano, ¿e jednym z zadañ, które nale¿¹ do obowi¹zków s³u¿by
bhp jest:
sporz¹dzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okre-
sowych analiz stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy zawieraj¹cych propozycje
przedsiêwziêæ technicznych i organizacyjnych, maj¹cych na celu zapobieganie
zagro¿eniom ¿ycia i zdrowia pracowników oraz poprawê warunków pracy.
Jak widaæ w tym przepisie,
nie ma podzia³u zak³adów pracy
ani ze wzglêdu na:
liczbê zarejestrowanych chorób zawodowych,
wagê wystêpuj¹cych zagro¿eñ.
Zatem
obowi¹zek dokonywania analizy stanu bhp w zak³adzie pracy dotyczy
wszystkich zak³adów
bez wzglêdu na to, czy wypadków jest du¿o, czy nie ma ich
wcale, czy wystêpuj¹ choroby zawodowe, czy te¿ nie odnotowano ¿adnego takiego
przypadku. Zreszt¹ w przepisie w ogóle nie ma mowy o wypadkach i chorobach,
ale
jest za to mowa o zapobieganiu i poprawie
.
Obowiązek dla
wszystkich
zakładów
1.3. Kto i jak czêsto dokonuje analizy stanu bhp?
Poniewa¿ analiza stanu bhp nale¿y do zadañ s³u¿by bhp, sporz¹dza j¹:
pracownik
, któremu pracodawca powierzy³ wykonywanie zadañ s³u¿by bhp,
specjalista spoza zak³adu
, któremu pracodawca zleci³ wykonywanie zadañ
s³u¿by bhp,
sam pracodawca
, który wykonuje zadania s³u¿by bhp.
Pracodawca mo¿e samodzielnie dokonywaæ analizy stanu bhp w zak³adzie,
je¿eli
spe³nia wymagania zawarte w art. 237
11
§ 1 Kodeksu pracy, tzn. jeœli posiada ukoñ-
czone szkolenie niezbêdne do wykonywania zadañ s³u¿by bhp i zatrudnia do
10 pracowników, albo zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do gru-
py dzia³alnoœci, dla której ustalono nie wy¿sz¹ ni¿ trzeci¹ kategoriê ryzyka w rozu-
mieniu przepisów o ubezpieczeniu spo³ecznym z tytu³u wypadków przy pracy
i chorób zawodowych.
Analiza powinna byæ sporz¹dzona mo¿liwie szybko po zakoñczeniu kwarta³u, czy
pó³rocza, tak aby by³o mo¿na do planów finansowych i rzeczowych firmy wprowa-
dziæ te tematy, które wymagaj¹ wdro¿enia w najbli¿szym czasie. W zasadzie wiêk-
szoœæ firm opracowuje analizy roczne, ale te, w których wystêpuj¹ powa¿ne za-
gro¿enia, powinny je wykonywaæ czêœciej.
kwiecień2005
3
liczbê i skutki zaistnia³ych wypadków przy pracy,
inspektor
(specjalista) – w firmie posiadaj¹cej s³u¿bê bhp,