Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Spis treœci
OPINIE 9.
Instrukcje stanowiskowe
kwiecieñ 2005
9/1. Instrukcja bezpieczeñstwa i higieny pracy
– schemat budowy
kwiecień 2005
1
Spis treści
2
kwiecień 2005
OPINIE
Rozdział 9/1.
9/1. Instrukcja bezpieczeñstwa i higieny pracy
– schemat budowy
9/1. Instrukcja bezpieczeñstwa i higieny pracy – schemat budowy
Spis treœci
1. Komentarz ................................. 1
2. Wyjaœnienia do schematu...................... 3
3. Schemat budowy instrukcji .................... 7
1. Komentarz
W artykule 237
4
§ 2 Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) czytamy,
¿e
pracodawca jest obowi¹zany wydawaæ szczegó³owe instrukcje i wskazówki
dotycz¹ce bezpieczeñstwa i higieny pracy na stanowiskach pracy
. Instrukcje te
powinny opracowywaæ osoby zatrudnione na stanowiskach nadzoru w zak³adzie
pracy. Dobrze by by³o, aby w procesie tworzenia instrukcji brali udzia³ pracownicy
z d³u¿szym sta¿em pracy i co siê z tym wi¹¿e – du¿ym doœwiadczeniem. Jeœli idzie
o obowi¹zki specjalisty bhp w tej materii, to zgodniez§2ust.1 pkt 10 rozporz¹dze-
nia Rady Ministrów z 2.9.1997 r. w sprawie s³u¿by bhp (Dz.U. Nr 109, poz. 704, ze
zm.) – ma ona opiniowaæ instrukcje bhp.
Zgodnie z § 41 rozporz¹dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r.
Nr 169, poz. 1650) instrukcje bhp
powinny byæ udostêpnione pracownikom do
sta³ego korzystania
na stanowiskach, na których wystêpuj¹ zagro¿enia wypadko-
we i chorobowe.
Instrukcje bezpieczeñstwa i higieny pracy
powinny dotyczyæ
:
Udostępnienie
do stałego
korzystania
stosowanych procesów technologicznych oraz wykonywanych prac,
obs³ugi maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych,
postêpowania z materia³ami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
udzielania pierwszej pomocy.
Wydanie i udostêpnienie pracownikom do sta³ego korzystania instrukcji bhp bê-
dzie stanowiæ spe³nienie obowi¹zku pracodawcy tylko wtedy, gdy
zawartoϾ in-
strukcji wyczerpie wszystkie aspekty bezpieczeñstwa i higieny pracy
na danym
stanowisku.
Przepisy nie narzucaj¹ formy (wzoru) instrukcji bhp. Jednak stawiane wymagania
wyraŸnie okreœlaj¹, ¿e
instrukcje bhp powinny w sposób zrozumia³y dla pracow-
ników wskazywaæ
:
Wymagania dla
instrukcji
czynnoœci, które nale¿y wykonaæ przed rozpoczêciem danej pracy,
zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania samej pracy,
czynnoœci do wykonania po jej zakoñczeniu oraz
zasady postêpowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzaj¹cych zagro¿enia dla
¿ycia lub zdrowia pracowników.
kwiecień 2005
1
Rozdzia³ 9/1.
Stanis³aw Wójcik
9. Instrukcje stanowiskowe
kwiecieñ 2005
OPINIE
9. Instrukcje stanowiskowe
Rozdział 9/1.
W niektórych aktach prawnych z zakresu bezpieczeñstwa i higieny pracy (g³ównie
rozporz¹dzeniach dotycz¹cych bezpieczeñstwa pracy w ró¿nych bran¿ach) znaj-
duj¹ siê dodatkowe, szczegó³owe wymagania co do koniecznej zawartoœci instruk-
cji. Zdarza siê te¿, ¿e instrukcje s¹ ju¿ z góry ustalone prawem, bêd¹c np. za³¹czni-
kiem do rozporz¹dzenia.
PRZYKŁAD
W § 5 ust. 1 rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z 12.3.2002 r. w sprawie bezpieczeñstwa i higie-
ny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji miêdzymiastowej (Dz.U. Nr 37,
poz. 341) mówi siê, ¿e instrukcje powinny okreœlaæ w szczególnoœci:
sposoby bezpiecznego wykonywania czynnoœci,
czynnoœci o szczególnym zagro¿eniu dla ¿ycia i zdrowia, które powinny byæ wykonywane co
najmniej przez dwie osoby,
obowi¹zuj¹cy system znaków i sygna³ów oraz sygnalizacji œwietlnej i dŸwiêkowej,
rodzaje prac, które wymagaj¹ bezwzglêdnego wy³¹czenia napiêcia,
rodzaje prac, przy których obowi¹zuje stosowanie sprzêtu ochronnego i œrodków ochrony in-
dywidualnej.
Źródła
informacji
Instrukcja bhp powinna byæ
opracowana na podstawie
:
instrukcji u¿ytkowania wyposa¿enia technicznego stanowiska i œrodków ochro-
ny indywidualnej,
kart charakterystyk substancji i preparatów niebezpiecznych,
wyników pomiarów parametrów œrodowiska pracy (stê¿eñ i natê¿eñ czynni-
ków szkodliwych dla zdrowia),
ustalonego w zak³adzie procesu technologicznego,
Polskich Norm dotycz¹cych bezpieczeñstwa pracy,
doœwiadczenia i wiedzy fachowej,
Aktualizacja
instrukcji
innych, sprawdzonych Ÿróde³.
Instrukcje bhp powinny byæ
aktualizowane
po ka¿dej zmianie:
stosowanych materia³ów i maszyn (narzêdzi),
parametrów œrodowiska pracy, a tak¿e
w przypadku zmian przepisów obowi¹zuj¹cych przy pracach na danym stano-
wisku.
Instrukcja bhp nie mo¿e w swej treœci byæ sprzeczna z obowi¹zuj¹cymi przepisa-
mi i zasadami bezpieczeñstwa i higieny pracy, a tak¿e nie mo¿e zawieraæ nieaktu-
alnych danych.
Przedstawiony poni¿ej schemat budowy instrukcji bezpieczeñstwa i higieny pracy
nale¿y potraktowaæ jako „przewodnik” – materia³ pomocniczy przy opracowywa-
niu b¹dŸ opiniowaniu instrukcji bhp dla konkretnych stanowisk pracy w Pañstwa
zak³adzie.
2
kwiecień 2005
aktualnych przepisów,
sposobu wykonywania prac,
9/1. Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy – schemat budowy
OPINIE
Rozdział 9/1.
2. Wyjaœnienia do schematu
Pkt 1.
Rozwijaj¹c ten punkt nale¿y podaæ podstawowe dane dotycz¹ce stanowiska pracy:
Opis stanowiska
pracy
nazwê stanowiska,
wykonywane prace,
maszyny, urz¹dzenia i narzêdzia u¿ytkowane na danym stanowisku,
stosowane materia³y szkodliwe dla zdrowia i niebezpieczne.
liczbê pracowników zatrudnionych jednoczeœnie na stanowisku,
wymagania kwalifikacyjne dla tych pracowników i
wymagania kwalifikacyjne dla osób nadzoru.
Pkt 3.
procesu pracy (u¿ytkowanych maszyn, narzêdzi, stosowanych materia³ów),
a tak¿e
Dominujące
zagrożenie
usytuowania stanowiska.
Przy pracach spawalniczych na wysokoœci, g³ównymi zagro¿eniami bêd¹:
PRZYKŁAD
upadek z wysokoœci,
spadaj¹ce na ziemiê elementy metalowe i iskry,
wysoka temperatura powierzchni,
promieniowanie,
obci¹¿enie fizyczne.
W przypadku wystêpowania czynników szkodliwych na stanowisku pracy w stê¿eniach w powietrzu
przekraczaj¹cych dopuszczalne normy (NDS) – nale¿y podaæ (wymieniæ z nazwy) te czynniki, jako
zagra¿aj¹ce zdrowiu z okreœleniem krotnoœci przekroczeñ norm (np. 1,5 x NDS). Je¿eli stê¿enia tych
czynników nie przekraczaj¹ dopuszczalnych norm, to jednak, ze wzglêdu na ich szkodliwe od-
dzia³ywanie (nara¿anie) na organizm cz³owieka – w instrukcji bhp powinny byæ zamieszczone wy-
raŸne ostrze¿enia przed ich szkodliwymi w³aœciwoœciami.
PRZYKŁAD
Pkt 4.
Jak wiemy, w sytuacjach awaryjnych wystêpuj¹ zwykle dodatkowe zagro¿enia na
stanowisku pracy, dlatego osoba zatrudniona powinna zostaæ uprzedzona o mo¿li-
woœci wyst¹pienia takich zagro¿eñ i o sytuacjach, w których siê mog¹ pojawiæ.
Awarie
Nieszczelny przewód tlenowy mo¿e byæ przyczyn¹ po¿aru, którego Ÿród³em bêdzie zap³on zaoliwio-
nych szmat le¿¹cych w pobli¿u nieszczelnoœci (w strumieniu tlenu).
PRZYKŁAD
kwiecień 2005
3
komórkê organizacyjn¹ (z numerem telefonu osoby nadzoruj¹cej),
Pkt 2.
Nale¿y podaæ:
Uzupe³niaj¹c ten punkt, nale¿y podaæ dominuj¹ce zagro¿enia wynikaj¹ce z:
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
OPINIE 9.
Instrukcje stanowiskowe
kwiecieñ 2005
9/1. Instrukcja bezpieczeñstwa i higieny pracy
– schemat budowy
kwiecień 2005
1
Spis treści
2
kwiecień 2005
OPINIE
Rozdział 9/1.
9/1. Instrukcja bezpieczeñstwa i higieny pracy
– schemat budowy
9/1. Instrukcja bezpieczeñstwa i higieny pracy – schemat budowy
Spis treœci
1. Komentarz ................................. 1
2. Wyjaœnienia do schematu...................... 3
3. Schemat budowy instrukcji .................... 7
1. Komentarz
W artykule 237
4
§ 2 Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) czytamy,
¿e
pracodawca jest obowi¹zany wydawaæ szczegó³owe instrukcje i wskazówki
dotycz¹ce bezpieczeñstwa i higieny pracy na stanowiskach pracy
. Instrukcje te
powinny opracowywaæ osoby zatrudnione na stanowiskach nadzoru w zak³adzie
pracy. Dobrze by by³o, aby w procesie tworzenia instrukcji brali udzia³ pracownicy
z d³u¿szym sta¿em pracy i co siê z tym wi¹¿e – du¿ym doœwiadczeniem. Jeœli idzie
o obowi¹zki specjalisty bhp w tej materii, to zgodniez§2ust.1 pkt 10 rozporz¹dze-
nia Rady Ministrów z 2.9.1997 r. w sprawie s³u¿by bhp (Dz.U. Nr 109, poz. 704, ze
zm.) – ma ona opiniowaæ instrukcje bhp.
Zgodnie z § 41 rozporz¹dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r.
Nr 169, poz. 1650) instrukcje bhp
powinny byæ udostêpnione pracownikom do
sta³ego korzystania
na stanowiskach, na których wystêpuj¹ zagro¿enia wypadko-
we i chorobowe.
Instrukcje bezpieczeñstwa i higieny pracy
powinny dotyczyæ
:
Udostępnienie
do stałego
korzystania
stosowanych procesów technologicznych oraz wykonywanych prac,
obs³ugi maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych,
postêpowania z materia³ami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi,
udzielania pierwszej pomocy.
Wydanie i udostêpnienie pracownikom do sta³ego korzystania instrukcji bhp bê-
dzie stanowiæ spe³nienie obowi¹zku pracodawcy tylko wtedy, gdy
zawartoϾ in-
strukcji wyczerpie wszystkie aspekty bezpieczeñstwa i higieny pracy
na danym
stanowisku.
Przepisy nie narzucaj¹ formy (wzoru) instrukcji bhp. Jednak stawiane wymagania
wyraŸnie okreœlaj¹, ¿e
instrukcje bhp powinny w sposób zrozumia³y dla pracow-
ników wskazywaæ
:
Wymagania dla
instrukcji
czynnoœci, które nale¿y wykonaæ przed rozpoczêciem danej pracy,
zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania samej pracy,
czynnoœci do wykonania po jej zakoñczeniu oraz
zasady postêpowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzaj¹cych zagro¿enia dla
¿ycia lub zdrowia pracowników.
kwiecień 2005
1
Rozdzia³ 9/1.
Stanis³aw Wójcik
9. Instrukcje stanowiskowe
kwiecieñ 2005
OPINIE
9. Instrukcje stanowiskowe
Rozdział 9/1.
W niektórych aktach prawnych z zakresu bezpieczeñstwa i higieny pracy (g³ównie
rozporz¹dzeniach dotycz¹cych bezpieczeñstwa pracy w ró¿nych bran¿ach) znaj-
duj¹ siê dodatkowe, szczegó³owe wymagania co do koniecznej zawartoœci instruk-
cji. Zdarza siê te¿, ¿e instrukcje s¹ ju¿ z góry ustalone prawem, bêd¹c np. za³¹czni-
kiem do rozporz¹dzenia.
PRZYKŁAD
W § 5 ust. 1 rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z 12.3.2002 r. w sprawie bezpieczeñstwa i higie-
ny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji miêdzymiastowej (Dz.U. Nr 37,
poz. 341) mówi siê, ¿e instrukcje powinny okreœlaæ w szczególnoœci:
sposoby bezpiecznego wykonywania czynnoœci,
czynnoœci o szczególnym zagro¿eniu dla ¿ycia i zdrowia, które powinny byæ wykonywane co
najmniej przez dwie osoby,
obowi¹zuj¹cy system znaków i sygna³ów oraz sygnalizacji œwietlnej i dŸwiêkowej,
rodzaje prac, które wymagaj¹ bezwzglêdnego wy³¹czenia napiêcia,
rodzaje prac, przy których obowi¹zuje stosowanie sprzêtu ochronnego i œrodków ochrony in-
dywidualnej.
Źródła
informacji
Instrukcja bhp powinna byæ
opracowana na podstawie
:
instrukcji u¿ytkowania wyposa¿enia technicznego stanowiska i œrodków ochro-
ny indywidualnej,
kart charakterystyk substancji i preparatów niebezpiecznych,
wyników pomiarów parametrów œrodowiska pracy (stê¿eñ i natê¿eñ czynni-
ków szkodliwych dla zdrowia),
ustalonego w zak³adzie procesu technologicznego,
Polskich Norm dotycz¹cych bezpieczeñstwa pracy,
doœwiadczenia i wiedzy fachowej,
Aktualizacja
instrukcji
innych, sprawdzonych Ÿróde³.
Instrukcje bhp powinny byæ
aktualizowane
po ka¿dej zmianie:
stosowanych materia³ów i maszyn (narzêdzi),
parametrów œrodowiska pracy, a tak¿e
w przypadku zmian przepisów obowi¹zuj¹cych przy pracach na danym stano-
wisku.
Instrukcja bhp nie mo¿e w swej treœci byæ sprzeczna z obowi¹zuj¹cymi przepisa-
mi i zasadami bezpieczeñstwa i higieny pracy, a tak¿e nie mo¿e zawieraæ nieaktu-
alnych danych.
Przedstawiony poni¿ej schemat budowy instrukcji bezpieczeñstwa i higieny pracy
nale¿y potraktowaæ jako „przewodnik” – materia³ pomocniczy przy opracowywa-
niu b¹dŸ opiniowaniu instrukcji bhp dla konkretnych stanowisk pracy w Pañstwa
zak³adzie.
2
kwiecień 2005
aktualnych przepisów,
sposobu wykonywania prac,
9/1. Instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy – schemat budowy
OPINIE
Rozdział 9/1.
2. Wyjaœnienia do schematu
Pkt 1.
Rozwijaj¹c ten punkt nale¿y podaæ podstawowe dane dotycz¹ce stanowiska pracy:
Opis stanowiska
pracy
nazwê stanowiska,
wykonywane prace,
maszyny, urz¹dzenia i narzêdzia u¿ytkowane na danym stanowisku,
stosowane materia³y szkodliwe dla zdrowia i niebezpieczne.
liczbê pracowników zatrudnionych jednoczeœnie na stanowisku,
wymagania kwalifikacyjne dla tych pracowników i
wymagania kwalifikacyjne dla osób nadzoru.
Pkt 3.
procesu pracy (u¿ytkowanych maszyn, narzêdzi, stosowanych materia³ów),
a tak¿e
Dominujące
zagrożenie
usytuowania stanowiska.
Przy pracach spawalniczych na wysokoœci, g³ównymi zagro¿eniami bêd¹:
PRZYKŁAD
upadek z wysokoœci,
spadaj¹ce na ziemiê elementy metalowe i iskry,
wysoka temperatura powierzchni,
promieniowanie,
obci¹¿enie fizyczne.
W przypadku wystêpowania czynników szkodliwych na stanowisku pracy w stê¿eniach w powietrzu
przekraczaj¹cych dopuszczalne normy (NDS) – nale¿y podaæ (wymieniæ z nazwy) te czynniki, jako
zagra¿aj¹ce zdrowiu z okreœleniem krotnoœci przekroczeñ norm (np. 1,5 x NDS). Je¿eli stê¿enia tych
czynników nie przekraczaj¹ dopuszczalnych norm, to jednak, ze wzglêdu na ich szkodliwe od-
dzia³ywanie (nara¿anie) na organizm cz³owieka – w instrukcji bhp powinny byæ zamieszczone wy-
raŸne ostrze¿enia przed ich szkodliwymi w³aœciwoœciami.
PRZYKŁAD
Pkt 4.
Jak wiemy, w sytuacjach awaryjnych wystêpuj¹ zwykle dodatkowe zagro¿enia na
stanowisku pracy, dlatego osoba zatrudniona powinna zostaæ uprzedzona o mo¿li-
woœci wyst¹pienia takich zagro¿eñ i o sytuacjach, w których siê mog¹ pojawiæ.
Awarie
Nieszczelny przewód tlenowy mo¿e byæ przyczyn¹ po¿aru, którego Ÿród³em bêdzie zap³on zaoliwio-
nych szmat le¿¹cych w pobli¿u nieszczelnoœci (w strumieniu tlenu).
PRZYKŁAD
kwiecień 2005
3
komórkê organizacyjn¹ (z numerem telefonu osoby nadzoruj¹cej),
Pkt 2.
Nale¿y podaæ:
Uzupe³niaj¹c ten punkt, nale¿y podaæ dominuj¹ce zagro¿enia wynikaj¹ce z: