Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
DZIAŁ SIEDEMNASTY
POSTĘPOWANIE W SPRAWACH KARNYCH W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
ZASADA PIERWSZEŃSTWA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH
Wiodącą regułę rządzącą stosowaniem kodeksowej regulacji postępowania karnego w sprawach ze stosunków międzynarodowych posiada zasada pierwszeństwa umów międzynarodowych (615 §2 kpk)
przepisów działu XIII KPK nie stosuje się, jeżeli:
1. umowa międzynarodowa, której RP jest stroną,
2. albo akt prawny regulujący działanie międzynarodowego trybunału karnego
stanowi inaczej.
KONSTYTUCJA
Art. 91 ust 2 – pierwszeństwo ratyfikowanej umowy międzynarodowej za uprzednią ustawową zgodą, przed ustawą, w razie niemożności ich pogodzenia.
Zasada pierwszeństwa umów z kodeksu jest zharmonizowana z tą zasadą.
KPK A UMOWY MIĘDZYNARODOWE
Przepisy umów międzynarodowych uzyskały co do zasady nadrzędność w stosunku do przepisów KPK.
Umowy międzynarodowe mogą być:
1. dwustronne (np. o pomocy prawnej, obrocie prawnej)
2. wielostronne. (np. Europejska Konwencja o ekstradycji, EK o pomocy w sprawach karnych )
UZUPEŁNIAJĄCE ZASTOSOWANIE
Przepisy działu XIII KPK mogą znaleźć uzupełniające zastosowanie,
WYJĄTEK - z przepisów prawa traktatowego wynikałoby, iż brak regulacji danej kwestii w traktacie ma charakter celowy.
OGRANICZENIA ZASADY PIERWSZEŃSTWA
Z racjonalności i konsekwencji ustawodawcy wynika że:
zasada pierwszeństwa umów międzynarodowych doznaje ograniczenia w zakresie objętym unormowaniami działu XIII KPK dotyczącymi współpracy między krajami członkowskimi Unii Europejskiej, które stanowią rezultat implementacji do krajowego porządku prawnego postanowień decyzji ramowych.
Oznacza, to że w przedstawionym zakresie, na płaszczyźnie współdziałania między państwami członkowskimi UE, przepisy KPK mają w istocie pierwszeństwo przed przepisami prawa traktatowego.
· Np. przepisy regulujące europejski nakaz aresztowania stosowane przed KE o ekstradycji
ZASADA WZAJEMNOŚCI
Art. 615 §3 KPK - przepisów działu XIII można nie stosowa wobec państwa, które nie zapewnia wzajemności
Dotyczy to współpracy z państwami z którymi RP nie ma umowy w przedmiocie spraw z działu XIII kpk. – stwarza to jedynie możliwość odstąpienia od stosowania przepisów tego działu.
R2
POMOC PRAWNA W SPRAWACH KARNYCH
Stanowi formę współpracy międzynarodowej w sprawach karnych obejmującą dokonywanie niezbędnych czynności postępowania karnego, które zostały w sposób egzemplifikacyjny wymienione w art. 585 KPK.
POSTAĆ:
Klasycznie:
przeprowadzanie wszelkich czynności procesowych przez właściwe organy jednego państwa z inicjatywy odpowiadających im najczęściej organów innego państwa dla celów toczącego się w ostatnim z tych państw postępowania przygotowawczego lub postępowania sądowego.
Współcześnie można też zaobserwować:
wspólne dokonywanie czynności postępowania karnego przez organy współdziałających ze sobą państw, w ramach których następuje odejście od podanego, klasycznego schematu tej pomocy.
DORĘCZENIA/PRZESŁUCHANIA DO OSÓB PRZEBYWAJĄCYCH ZA GRANICĄ
Podmiot: osoba przebywająca za granicą
Przedmiot: Doręczenie/ przesłuchanie w charakterze oskarżonego/świadka/biegłego
Tryb: Sąd/prokurator zwraca się o dokonanie czynności przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne/urząd konsularny
POMOC PRAWNA
1. Jeżeli powyższy tryb niemożliwy/ trzeba dokonać innych czynności dla których zwrócenie się do powyższych podmiotów jest niecelowe - sąd/prokurator za pośrednictwem MS składają wniosek do sądu/prokuratury/ innego właściwego organu państwa obcego
· Wymóg dotyczy zarówno polskiego jak i obcego obywatela
2. Jeżeli pomoc prawna obejmuje: przeszukanie, zajęcie, wydanie przedmiotu - do wniosku dołącza się postanowienia prokuratora/ sądu nakazującego przeprowadzenie tej czynności
3. Na rozprawie można odczytać protokół z czynności przeprowadzonych w ramach udzielonej pomocy prawnej , warunki:
· sposób przeprowadzenia czynności nie jest sprzeczny z porządkiem RP
· spełnione są wymogi polskiego prawa dotyczące dopuszczalności odczytania protokołu
WNIOSKI O UDZIELENIE POMOCY PRAWNEJ Z ZAGRANICY
do polskiego sądu/prokuratury występuje się o pomoc prawną za pośrednictwem MS (Dokonanie czynności należy do ich gestii)
Odmowa:
1. Obligatoryjna:
a. Żądana czynność sprzeczna z porządkiem prawnym RP
b. Naruszałaby suwerenność RP
2. Fakultatywna:
a. Wykonanie żądanej czynności nie należy do zakresu działania sądu lub prokuratora według prawa polskiego
b. Państwo, od którego wniosek o udzielenie pomocy prawnej pochodzi nie zapewnia w tym zakresie wzajemności (wymóg wzajemności i tak stosuje się do całego działu XIII)
c. Wniosek dotyczy czynu, który nie jest przestępstwem według prawa polskiego
Prośba o zachowanie szczególnego trybu/formy przy dokonywaniu czynności - należy uczynić zadość jeżeli nie jest sprzeczna z porządkiem prawnym RP
QUASI-LIST ŻELAZNY
Przysługuje: Świadkowi lub biegłemu nie będącemu obywatelem polskim, który został wezwany z zagranicy i dobrowolne stawi się przed sądem,
Polega na niemożności:
· ścigania go,
· zatrzymania
· tymczasowego aresztowania
· niemożności wykonania wobec niego kary orzeczonej z powodu / za przestępstwo:
o będące przedmiotem danego postępowania
o jakiekolwiek, popełnione przed przekroczeniem polskiej granicy państwowej
Ograniczenie czasowe:
Ustanie - świadek/biegły nie opuścił terytorium RP mimo takiej możliwości, w 7 dni po oznajmieniu mu przez sąd, że jego obecność stała się zbędna.
Pouczenie:
· Musi być zawarte w wezwaniu
· Informacje o:
o przywileju quasi-listu żelaznego + jego zakresie czasowym
o uprawnieniu do zwrotu kosztów podróży i pobytu, zwrotu utraconego zarobku
o w przypadku biegłego – prawie do wynagrodzenia za sporządzenie opinii
PRZESŁUCHANIE W CHARAKTERZE ŚWIADKA OSOBY POZBAWIONEJ WOLNOŚCI NA TERYTORIUM PAŃSTWA OBCEGO LUB PRZEPROWADZENIA CZYNNOŚCI Z EJ BEZPOŚREDNIM UDZIAŁEM PRZED POLSKIM SĄDEM LUB PROKURATOREM
Sąd okręgowy miejsca czynności wydaje zarządzenie (w drodze postanowienia) o umieszczeniu wydanej osoby w:
· Polskim zakładzie karnym
· Polskim areszcie śledczym
Okres – pobyt na terytorium RP + nie może przekroczyć czasu pozbawienia wolności określonego w państwie obcym
Podstawa decyzji – decyzja innego państwa o pozbawieniu wolności
Na postanowienie nie przysługuje zażalenie
WSPÓLNY ZESPÓŁ ŚLEDCZYCH
współpraca między polskimi organami uprawnionymi do prowadzenia postępowania przygotowawczego oraz właściwymi organami państwa członkowskiego UE lub innego państwa
Zakres: wykonywanie czynności śledztwa.
Podstawa funkcjonowania: umowy międzynarodowe, których RP jest stroną albo zasady wzajemności (w przypadku braku umowy )
Powołanie: porozumienie PG + właściwy organ państwa obcego na potrzeby konkretnego postępowania przygotowawczego na czas oznaczony.
Zawartość porozumienia: przedmiot, cel i okres współpracy, skład zespołu ze wskazaniem osoby kierującej oraz zadania poszczególnych członków zespołu.
Okres współpracy: może zostać przedłużony na dalszy czas oznaczony, nieodzowny dla osiągnięcia celów współpracy podjętej w tej formie. Nie przewidzianego maksymalnego terminu.
Wspólny zespół śledczy może występować jako:
a) Zespół polski:
· właściwość - współpraca na terytorium RP (nie fortunne określenie – niektóre czynności można podjąć na terytorium państwa współpracującego)
· rzeczywiste kryterium właściwości – zespół jest powołany na potrzeby postępowania przygotowawczego prowadzonego przez polskie organy
· przykłady sytuacji w których można powołać zespół polski:
i. doszło do ciężkiego przestępstwa, sprawca działał/skutki działania nastąpiły na terytorium innego państwa – trzeba wykonać czynności śledztwa:
· na terytorium innego państwa
· z jego udziałem
ii. postępowanie jest prowadzone na terytorium RP - pozostaje ono w związku przedmiotowym/podmiotowym z postępowaniem przygotowawczym o ciężkie przestępstwo prowadzone na ter. Innego państwa à jest potrzeba wykonania większej czynności śledztwa w postępowaniach jednego i drugiego państwach na terytorium RP.
b. Na czele stoi prokurator
c. Skład:
i. Inni polscy prokuratorzy
ii. Funkcjonariusze organów uprawnionych do prowadzenia śledztw
iii. ...