Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
17. Donatyzm i Pelagianizm.
Pelagiusz i pelagianizm. Semipelagianizm.
Pelagiusz – mnich brytyjski żyjący na przełomie IV i V wieku w Rzymie. Jego nauka to czysty naturalizm o podłożu racjonalnym. Człowiek sam z siebie jest zdolny do omijania grzechów i czynienia dobra, życie zgodne z naturą miało zapewnić człowiekowi życie wieczne. Grzech Adama był tylko zły przykładem, zaszkodził tylko jemu. Nie ma grzechu pierworodnego. Zmartwychwstanie Chrystusa nic ludziom nie dało, oprócz dobrego przykładu. Całkowite odarcie z pierwiastka bożego.
Uczeń Pelagiusza (sam Pelagiusz słyną z ascezy) został potępiony w Kartaginie w roku 411. Głównym przeciwnikiem Pelagiusza został Augustyn z Hippony i święty Hieronim. Ostatecznie pelagianizm potępił synod biskupów Afrykańskich w 418 roku w Kartaginie.
Semipelagianizm zwany też nauką Marsylczyków swe korzenie ma w potępionej doktrynie świętego Augustyna, (z której, widząc swe błędy Augustyn się wycofał) mówiącej, że nie ma znaczenia jak postępujesz, bo Bóg i tak sam decyduje o tym, kogo zbawić a kogo nie. Kasjan zaś przyjął, że człowiek może bez uprzedniej łaski Bożej dojść do początków wiary i własnego usprawiedliwienia, choć twierdził, że wytrwanie w dobru jest dziełem łaski Bożej. Po osiągniętym zaś za z pomocą łaski Bożej usprawiedliwieniu, człowiek może o własnych siłach wytrwać do końca i wówczas nie potrzebuje specjalnej łaski wytrwania.
Naukę tą potępił synod w Orange z 529 roku, obradujący pod przewodnictwem świętego Cezariusza z Arles.
Papież Bonifacy II w 530 roku zatwierdził postanowienia synodu.
Donatyzm
Podczas prześladowań wielu ludzi odchodziło od chrześcijaństwa. Najwięcej ludzi wyparło się wiary w latach 304 – 305. Zaistniał problem czy pozwolić im na powrót do wspólnoty.
· Tradicjo – przekazanie – termin określający księży, którzy wydali święte księgi
· Lapsji – upadli – ludzie, którzy wyparli się wiary w czasie prześladowań
Melecjusz – organizuje „Kościół męczenników” w Egipcie. Dochodzi do sporu pomiędzy nim a Piotrem z Aleksandrii. Spór zaostrza się w roku 305 na synodzie w Numidii, biskupi nie potrafią dojść do porozumienia.
Swoje apogeum konflikt osiągnął w roku 312 – Cecylian – archidiakon w Kartaginie dostał sakrę biskupią. Wybór ten nie podobał się rygorystom kościoła męczenników. Bowiem jednym z kapłanów, który go konsekrował był Feliks – traditor. Dokonano, zatem wyboru nowego biskupa – Doanta. Kościół na czele, którego stanął Donat zaczął wykluczać traditorów i lapsis, a także ludzi z nimi związanych ze wspólnoty. Pozostałych zaczęli ponownie chrzcić, stosując niekiedy przymus
Rozpoczęło się rozbicie wewnętrzne kościoła. Cesarz Konstanty opowiedział się po stronie chrześcijan i jawnie potępiał donatystów (synod rzymski 15 II 315 rok) W 317 roku uchwalono specjalną ustawę przeciw donatystom
Walki o kościoły, które donatyści zobowiązani byli oddać trwały aż do roku 321, kończąc się ostatecznie tolerancją religijną. W 347 Cesarz Konstans wszczyna kolejne prześladowanie antydonatystyczne. Dzięki temu heretycki kościół zdobywa coraz większe poparcie wśród ludności Afryki Północnej. Cesarz Julian Apostata popiera donatystów W 411 roku Cesarz Honoriusz spotyka się z Augustynem, wyjęcie donatystów spod prawa. Kolejne prześladowania umacniają tylko pozycję Kościoła Męczenników. 429 roku spory wewnętrzne kościoła kończy ostatecznie najazd Wandali – donatyzm zostaje zniszczony.