Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
155. Liberalna teoria opinii publicznej.
Liberalna teoria opinii publicznej ma charakter normatywny. Jej autorami są angielscy i francuscy filozofowie oświeceniowi. Podkreślali polityczne znaczenie opinii publicznej, widząc w niej konieczny element „dobrego państwa”.
John Locke i David Hume: opinia publiczna – ekspresja interesu publicznego i kryterium legitymizacji władzy państwowej.
John Locke: trzecie źródło niezależnego sądu (obok Boga i państwa).
J. Rousseau: wola powszechna, będąca manifestacją opinii publicznej, jest fundamentem całego państwa.
J. Bentham: podwójna rola opinii publicznej:
- instrument kontrolowania rządu,
- forum publiczne.
Liberalna teoria opinii publicznej obejmuje trzy komponenty:
a) liberalne wartości dobrego państwa,
b) arenę wymiany poglądów (dyskusji) lub „sferę publiczną”,
c) przedmiot wymiany opinii (państwo).
Teoria ta przyjmuje racjonalistyczne założenie o zdolności i woli obywateli do formułowania dojrzałych sądów, opartych na politycznej bezstronności i kierowaniu się dobrem wspólnym.
Kant przyznawał opinii publicznej funkcję racjonalnego, a Hegel moralnego, autorytetu w państwie -> uzasadnienie roli opinii jako nowoczesnego źródła legitymizacji władzy państwowej.
Kontynuacja teorii w XXw. przez H. Arendt: wprowadziła i zanalizowała pojęcie „przestrzeni publicznej” (teren, na którym spotykają się wolni obywatele, aby dyskutować nad sprawami życia politycznego). Wg Arendt opinie publiczne powstają podczas swobodnej dyskusji jednostek, nadającym swym prywatnym opiniom charakter publiczny (po przedyskutowaniu z innymi stają się reprezentatywne). Warunkiem powstania opinii publicznej jest istnienie przestrzeni publicznej. Jej definicja opinii publicznej wyklucza sferę prywatnych poglądów oraz sferę anonimowej, kolektywnej. Reprezentatywne opinie publiczne powstają wyłącznie jako produkt dyskursu politycznego. Jednomyślna opinia reprezentująca abstrakcyjny interes publiczny nie istnieje. Płaszczyzną jednoczącą obywateli jest wspólny świat i wola stworzenia sfery publicznej, gdzie różnice poglądów mogą być artykułowane, kontestowane i rozwiązywane w demokratyczny sposób.