Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
15.Programowana śmierć komórki
Apoptoza – to naturalny proces zaprogramowanej w . Dzięki niej z organizmu usuwane są zużyte lub uszkodzone .
Można ją przyrównać do zaplanowanego komórki, mającego na celu dobro całego . W odróżnieniu od (), zapoczątkowanej uszkodzeniem komórek danej tkanki w wyniku działania czynników zewnętrznych, apoptoza jest zjawiskiem naturalnym. Jednakże również niektóre mogą indukować ten proces – głównie y i niektóre (np. ).
Po fazie inicjacji (zachodzącej w różny sposób zależny od czynnika indukującego apoptozę) zachodzi faza egzekucji, w której główną rolę odgrywają enzymy. Pod ich wpływem dochodzi do szybkich zmian w jądrze komórkowym. jądrowa ulega kondensacji, a pocięciu przez . Następnie materiał genetyczny komórki dzielony jest na niewielkie fragmenty, cytoszkielet ulega dezintegracji, a komórka zaokrągleniu.
Należy zaznaczyć, że w procesie apoptozy pozostają nienaruszone, i usuwane z komórki wraz z fragmentami chromatyny w tzw. ciałkach apoptycznych ( powstałych w wyniku zmian w strukturze ), które w większości przypadków zostają fagocytowne przez .
Apoptoza nie wywołuje i dotyczy pojedynczych komórek (w odróżnieniu od nekrozy, która dotyczy całych tkanek lub ich fragmentów i powstanie odczynu zapalnego).
Apoptoza o podłożu patogennym
Zjawisko apoptozy występuje także w różnych stanach patologicznych. Przykładem komórki w stanie apoptozy jest ciałko kwasochłonne (powstałe w wątrobie z u w zapaleniu wirusowym). Wirus HIV powoduje apoptozę ; w cukrzycy typu II w wyspach trzustkowych odkłada się peptyd , który jest toksyczny i powoduje apoptozę komórek β i narastanie objawów choroby.
Czynniki inicjujące apoptozę
· bodźce fizjologiczne – np. niedobory (jak zmiany stężenia ), czynników wzrostu, jonów (np. wapnia)
· występowanie –produkowanych przez (np. )
· oddziaływania międzykomórkowe – na skutek przekazywania błędnych informacji o
· limfocyty cytotoksyczne (np. przy odrzuceniu przeszczepu)
· czynniki fizyczne (np. )
· działalność niektórych patogenów (głównie )
· wolne rodniki