Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Burze
i pioruny
Statystyka burz
Na kuli ziemskiej, w każdej chwili, trwa od dwóch do pięciu
tysięcy burz. Co sekundę uderza gdzieś na Ziemi około 100 piorunów.
Dwie trzecie z nich przeskakują między obłokami, pozostałe uderzają w
powierzchnię planety. Każdy samolot pasażerski jest trafiany przez
piorun średnio raz w roku – jak wiadomo, na ogół bez żadnej szkody.
-Tylko co 10 piorun jest doziemny.
-Wśród doziemnych 80% to wyładowania ujemne od chmury do
ziemi.
-Pioruny oddolne powstają z wysokich wież, drzew itd.
-Prądy pioruna są zmienną losową o dziedzinie 1 do 250 kA.
-Przykład dla 50 kA na rezystancji 10 Ω:
(a) moc (50 kA)
2
10 Ω = 25 10
9
= 25 GW;
(b) napięcie 50 10
3
10 = 500 kV;
(c) energia 25 10
9
50 10
-6
= 125 10
4
Ws = 1250 kWs = 0.35 kWh
(bardzo krótki czas trwania, rzędu mikrosekund)
-Zaobserwowano do 60 wyładowań wtórnych.
-Pożyteczne skutki burzy:
każdy piorun wytwarza 80 do 1500 kg tlenków azotu, które
użyźniają glebę; 100 mln ton rocznie;
Początki badań mechanizmu
wyładowań piorunowych
To, iż pioruny są potężnymi wyładowaniami elektrycznymi
między chmurami a ziemią, wiemy od czasów Benjamina Franklina
(1706 – 1790), który pod koniec lat 40-tych XVIII wieku robił swoje
słynne doświadczenia z metalowym kluczem przymocowanym do linki
latawca. Doświadczenia Franklina zaowocowały, między innymi
wynalezieniem przez niego – w 1752 roku – piorunochronu, który to
wynalazek rozpowszechniał się tak szybko, że w Warszawie w 1771
roku było już zainstalowanych 6 piorunochronów (nazywanych wówczas
konduktorami), a w 1784 roku na polecenie Stanisława Augusta,
zainstalowano piorunochron na wieży Zamku Królewskiego w
Warszawie. Polski wkład w badania to książka księdza Osińskiego
„Sposób ubezpieczający życie i majątek od piorunów” wydana w roku
1784.
Chmury
od góry
CIRRUS
10
CIRRO – STRATUS
9
CIRRO CUMULUS
8
CUMULO – NIMBUS
ALTO – STRATUS
ALTO – CUMULUS
5
STRATO – CUMULUS
4
NIMBO – STRATUS
CUMULUS
2
STRATUS
1 km
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
i pioruny
Statystyka burz
Na kuli ziemskiej, w każdej chwili, trwa od dwóch do pięciu
tysięcy burz. Co sekundę uderza gdzieś na Ziemi około 100 piorunów.
Dwie trzecie z nich przeskakują między obłokami, pozostałe uderzają w
powierzchnię planety. Każdy samolot pasażerski jest trafiany przez
piorun średnio raz w roku – jak wiadomo, na ogół bez żadnej szkody.
-Tylko co 10 piorun jest doziemny.
-Wśród doziemnych 80% to wyładowania ujemne od chmury do
ziemi.
-Pioruny oddolne powstają z wysokich wież, drzew itd.
-Prądy pioruna są zmienną losową o dziedzinie 1 do 250 kA.
-Przykład dla 50 kA na rezystancji 10 Ω:
(a) moc (50 kA)
2
10 Ω = 25 10
9
= 25 GW;
(b) napięcie 50 10
3
10 = 500 kV;
(c) energia 25 10
9
50 10
-6
= 125 10
4
Ws = 1250 kWs = 0.35 kWh
(bardzo krótki czas trwania, rzędu mikrosekund)
-Zaobserwowano do 60 wyładowań wtórnych.
-Pożyteczne skutki burzy:
każdy piorun wytwarza 80 do 1500 kg tlenków azotu, które
użyźniają glebę; 100 mln ton rocznie;
Początki badań mechanizmu
wyładowań piorunowych
To, iż pioruny są potężnymi wyładowaniami elektrycznymi
między chmurami a ziemią, wiemy od czasów Benjamina Franklina
(1706 – 1790), który pod koniec lat 40-tych XVIII wieku robił swoje
słynne doświadczenia z metalowym kluczem przymocowanym do linki
latawca. Doświadczenia Franklina zaowocowały, między innymi
wynalezieniem przez niego – w 1752 roku – piorunochronu, który to
wynalazek rozpowszechniał się tak szybko, że w Warszawie w 1771
roku było już zainstalowanych 6 piorunochronów (nazywanych wówczas
konduktorami), a w 1784 roku na polecenie Stanisława Augusta,
zainstalowano piorunochron na wieży Zamku Królewskiego w
Warszawie. Polski wkład w badania to książka księdza Osińskiego
„Sposób ubezpieczający życie i majątek od piorunów” wydana w roku
1784.
Chmury
od góry
CIRRUS
10
CIRRO – STRATUS
9
CIRRO CUMULUS
8
CUMULO – NIMBUS
ALTO – STRATUS
ALTO – CUMULUS
5
STRATO – CUMULUS
4
NIMBO – STRATUS
CUMULUS
2
STRATUS
1 km