Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
15.3 Schizofrenia
1) Schizofrenia – choroba charakteryzująca się pogorszeniem zdolności funkcjonowania w codziennym życiu oraz występowaniem niektórych z pośród następujących objawów: omamy, urojenia, zaburzenia myślenia, zaburzenia motoryczne, oraz nieadekwatne reakcje emocjonalne. Kiedyś używano terminu „otępienie przedwczesne”. W 1911r. Bleuler wprowadził pojęcie schizofrenia.
2) Objawy behawioralne:
a) Objawy pozytywne, czyli wytwórcze (obecność zachowań, które nie powinny występować)
· Urojenia (oporne na perswazję fałszywe sądy, na przykład przekonanie chorego, że jest prześladowany) oraz omamy, czyli halucynacje (zaburzenia percepcji, np. słyszenie głosów, kiedy nikt inny nie mówi). Za pomocą PET stwierdzono, że omamy występują w okresach podwyższonej aktywności w rejonie wzgórza, hipokampu oraz części kory
· Objawy zdezorganizowane, do których należą nieadekwatne reakcje emocjonalne, zaburzenie myślenia (polega na trudności w rozumieniu i używaniu pojęć abstrakcyjnych)
b) Objawy negatywne, czyli deficytowe (brak zachowań, które powinny występować) np. wycofanie się z kontaktów społecznych, ubóstwo mowy i pogorszenie pamięci roboczej. Trudno je leczyć, utrzymują się.
3) Schizofrenia może mieć postać:
a) Ostrą – rozpoczyna się nagle i daje dobre rokowania na wyzdrowienie
b) Przewlekłą – zaczyna się stopniowo i ma charakter długotrwały
4) Schizofrenie można pomylić z:
a) Zaburzeniami nastroju z objawami psychotycznymi
b) Nadużywanie substancji psychoaktywnych
c) Uszkodzenie mózgu
d) Niewykryte zaburzenia słuchu
e) Choroba Huntingtona
f) Zaburzenia odżywcze
5) Dane demograficzne:
a) W każdym momencie cierpi około 1% ludzkości. Choroba ta występuje we wszystkich grupach etnicznych, we wszystkich częściach świata. Chociaż jest 10-100 razy częstsza w USA i Europie niż w krajach rozwijających się. Niemal każdy, kto bez przerwy zajmuje się chorymi krewnymi, traci cierpliwość, a wynikające stąd wrogie emocje – psychiatrzy nazywają je ujawnianymi emocjami – poważnie nasilają chorobę. W Indiach chorymi na schizofrenie opiekują się rodziny wielopokoleniowe. Opiekunowie rzadko tracą cierpliwość, a gdy dochodzi do nawrotów choroby, nie ma ona ciężkiego przebiegu. Częstość zapadania na tę chorobę jest mniej więcej taka sama u obu płci, jednak mężczyźni zapadają na nią zwykle na początku trzeciej dekady życia a kobiety pod koniec trzeciej dekady życia (czasem podczas menopauzy – jedna z hipotez mówi, że estrogen chroni przed schizofrenią).
6) Czynniki genetyczne:
a) Na schizofrenie wpływa wiele genów.
b) W przypadku bliźniąt monozygotycznych zgodność zachorowania wynosi około 50%, natomiast u dizygotycznych 15-20%. Dziedziczność to nie jest jedyny czynnik ponieważ u monozygotycznych byłoby 100% a jest 50%. 12,5% biologicznych krewnych dzieci adopcyjnych miało schizofrenię, a rodzice adopcyjni byli zdrowi. Nie tylko wskazuje to na podłoże genetyczna, ale także na podłoże prenatalne. Kobiety chore na schizofrenię nie dbają o siebie nawet w ciąży przez co dziecko może także chorować.
7) Hipoteza neurorozwojowa:
a) Hipoteza ta jest aktualnie popularna w środowisku biomedycznym. Przyczyną schizofrenii są nieprawidłowości w prenatalnym (przed urodzeniem) lub neonatalnym (w okresie noworodkowym) rozwoju układu nerwowego, które prowadzą do niezależnych, lecz istotnych zaburzeń w budowie mózgu oraz poważnych zaburzeń zachowania.
8) Przyczyny:
a) Złe odżywianie
b) Matka ma Rh- a dziecko Rh+
c) Efekt pory roku urodzenia (grypa i inne choroby występujące jesienią i zimą)
d) U niektórych chorych występują niewielkie nieprawidłowości we wczesnych fazach rozwoju mózgu. Uszkodzenie to pogłębia się z czasem. Nieprawidłowości występują w tych obszarach mózgu, które dojrzewają najwolniej, przede wszystkim w grzbietowo-bocznych okolicach przedczołowych. Oraz mniejsza liczba synaps w korze przedczołowej. W hipokampie i korze przedczołowej ciała komórek są mniejsze. Nieco większa prawa półkula (u zdrowych lewa).
e) Według hipotezy dopaminowej przyczyną schizofrenii jest nadmierna aktywność dopaminergiczna. Głównym argumentem na poparcie tej hipotezy jest to, że substancje, które blokują synapsy dopaminergiczne redukują pozytywne objawy schizofrenii, a substancje, które zwiększają aktywność dopaminergiczną, mogą wywołać objawy pozytywne. Jednak pomiary nie przyniosły potwierdzenia tej teorii.
f) Według hipotezy glutaminowej problem stanowi zbyt mała aktywność glutaminergiczna. Za taką koncepcją przemawia to, że fencyklidyna, która blokuje synapsy glutaminergiczne NMDA, wywołuje pozytywne i negatywne skutki.
9) Powszechnie stosowane leki przeciwpsychotyczne blokują receptory dopaminowe w całym mózgu. Długotrwałe przyjmowanie neuroleptyków może spowodować zaburzenia ruchu zwane późnymi dyskinezami (drżenie oraz ruchy mimowolne). Atypowym neuroleptykiem o nazwie klozapina zmniejsza zarówno pozytywne, jaki i negatywne objawy, nie wywołując późnych dyskinez, ale ma inne groźne skutki uboczne.