Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
Antropozoonozy, zoonozy, zooantropozy• zakażenia/kolonizacja występują głównie u zwierząt• mogą być przenoszone przez wszy, pchły, kleszcze, roztocza..• zakażenia u człowieka raczej rzadko, ale mogą być poważne!!• grupy ryzyka: * pracownicy weterynarii, leśnictwa, melioracji, rolnictwa, wojsko... – przez kontakt bezpośredni * wszyscy inni – zanieczyszczone pokarmy: mięso, mleko, jaja, drób, ugryzienia…• zwierzęta domowe częściej są źródłem zakażenia niż dzikie• czynniki etiologiczne: bakterie, wirusy, grzyby (dermatofity), pasożyty • postawienie diagnozy: wywiad !!, różne materiały w różnych chorobach, serologia Bruceloza - ch. Banga, gorączka maltańska, gorączka falująca• Brucella abortus bovis (melitensis, suis, canis, ovis, neotome) – małe kokopałeczki Gram-ujemne, • pasożyty wewnątrzkomórkowe(neutrofil ® węzły chłonne ® krew ® makrofagi ® ropnie, ziarniniaki)• zakażenia pokarmowe – mleko, sery, przez kontakt (weterynarze), rozsiew drogą krwi, ropnie i martwica w różnych narządach (kości, układ nerwowy, wątroba, śledziona, węzły chłonne..), • proces przewlekły – lata, choroba zawodowa, okresowo wysiewy do krwi - falująca gorączka, zlewne poty• obecnie rzadko – likwidacja brucelozy u bydła, eliminacja chorych sztuk, szczepienia ochronne, pasteryzacja mleka• Leczenie – b. trudne, doksycyklina – 6 tygodni + aminoglikozydy, rifampicyna, kotrimoksazol, najczęściej 2 lekiBruceloza - diagnostyka• Izolacja - żmudna: krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, szpik..., podłoża wzbogacone, CO2• Testy serologiczne: odczyn aglutynacyjny Wrighta (IgM > 1:80, IgG > 1:160), OWD (IgG > 1:16), Elisa, IF, hemaglutynacji• Odczyn późny z bruceliną – jak tuberkulinowy Leptospirozy - krętkowice• Leptospira interrogans – wiele serotypów: * icterohaemorrhagica – żółtaczka krwotoczna (choroba Weila), zakażenie uogólnione, zmiany w wątrobie, nerkach, mózgu.., DIC * grippotyphosa (gorączka błotna), canicola, pomona (ch.pasterzy świń).. – objawy grypopodobne, lżejsze• Źródło zakażenia: mocz wydalany przez chore zwierzęta – szczury, myszy, psy.., zanieczyszczona gleba, woda, pokarmy: pracownicy melioracji, rzeźni, żołnierze.., krętki wnikają przez nieuszkodzone błony śluzowe i otarcia skóry → leptospiremia• Izolacja: krew, mocz, CSF – podłoże płynne Koorthoffa, ustalenie serotypu metodą mikroaglutynacji w mikroskopie z ciemnym polem widzenia (krętki zlepiają się pod wpływem swoistej surowicy)• Odczyny serologiczne – po 4 tygodniach• Leczenie: penicylina, tetracykliny, rodzaj Borrelia: 19 gatunków: 10 należy do Borrelia burgdorferi sensu lato complex; tylko 3 gatunki wywołują borreliozę z Lyme;B. burgdorferi sensu stricto – w USA;B. burgdorferi sensu stricto oraz B. garinii i B. afzelii - w Europie;w Azji - tylko B. garinii i B. afzelii;• choroba z Lyme: rumień wędrujący - powikłania: zap. stawów, opon mózgowo-rdzeniowych, serca• arthritis: częściej B. burgdorferi sensu stricto; neuroborelioza - B. garinii; postacie skórne - B. afzelii• rezerwuar: gryzonie, zwierzęta, przenoszą kleszcze Ixodus ricinus;• zakażenia w okresie letnim, dość częste; Borrelia burgdorferi • krętek, formy przetrwalnikowe;• hodowla – dość trudna, łatwiej od kleszczy niż od ludzi;• odczyny serologiczne – IgM, IgG – IF, Elisa, western blot;• leczenie: doksycyklina, makrolidy, amoksycylina, ceftriakson • Borrelia recurrentis – dur powrotny – napadowe gorączki ogniska endemiczne w Ameryce, Azji, Afryce, Hiszpanii.., obecnie nie ma w Polsce przenoszony przez wszy, kleszcze, częściej pomiędzy ludźmi niż od zwierząt stwierdzenie krętków w kropli krwi, odczyny serologiczne (Elisa, IF) leczenie: tetracykliny Rodzaje: Rickettsia, Erlichia, Coxiella, Bartonella - krótkie pałeczki Gram-ujemne - wewnątrzkomórkowe - nie rosną na podłożach sztucznych - występują endemicznie na całym świecie riketsjozy - zakażenia uogólnione: wysokie gorączki, wysypka, nacieki limfocytarno-histiocytowe wysoce zakaźnew diagnostyce: hodowle tkankowe, woreczek żółtkowy, PCR, różne odczyny serologiczne• Rickettsia prowazeki - dur plamisty, wysypkowy, (choroba Brilla – zak. latentne), tylko człowiek, wesz odzieżowa, cały świat• R. typhi – dur endemiczny, mysz - pchła• R. rickettsii – USA, R. brasiliensis, R. sibirica, R. australis, R. tsutsugamushi,
R. japonicum...- gorączki często plamiste, różne zwierzęta, wektory: kleszcze, roztocza Erlichiozy• Ehrlichia chaffeensis (odczyn monocytarny)• E. phagocytophila (granulocytarny)• E. equi , - lżejszy przebieg, grypopodobny, może być wysypka, ale i - ciężkie przypadki (ostra niewydolność nerek, krwawienia z przewodu pokarmowego, zapalenie opon mózg. – rdz. i mózgu) • konie, bydło, psy, zwierzyna płowa, myszy – kleszcze, • diagnostyka: rozmaz krwi (Giemsa) – tzw. morule, metody immunocytochemiczne, PCR, serologiczne• leczenie: tetracykliny, chloramfenikol• Babesia microti – babeszjoza Gorączka Q• Coxiella burnetii – kozy, owce, bydło, psy – mocz, mleko, mięso, droga powietrzna – oporne na wysuszenie, rzadko kleszcze• atypowe zapalenie płuc -gorączka, uczuciem zimna, dreszczami, drżeniem ciała i ogólnym rozbiciem; najczęściej przez 1 - 2 tygodnie; w przypadku obniżonej odporności ® zapalenie wątroby, serca, płuc lub układu nerwowego• potencjalna broń biologiczna Choroba kociego pazura Bartonella henselae: Gram (-) • powiększenie węzłów chłonnych, gorączka po zadrapaniu, • głównie dzieci i młodzież;• postać typowa: krosty na skórze szyi i kończyn, które po 1-2 tygodniach zanikają ® obrzęki węzłów chłonnych, u części chorych ropieją, ew. gorączka i złe samopoczucie; wyzdrowienie po około 4 miesiącach ® długo trwająca odporność;• postać nietypowa: zapalenie spojówek, adenopatia węzłów chłonnych zausznych., zapalenia mózgu (zaburzenia psychiczne), tętnic mózgowych, wątroby, śledziony, nietypowego zapalenia płuc, rumienia, biopsja węzłów chłonnych ® rośnie na podłożach specjalnych;• obecność przeciwciał (serologia)• Leczenie: doksycyklina, chloramfenikol (4-6 tygodni). Chlamydia psittaci – papuzica – atypowe zapalenie płuc - pasożyty wewnątrzkomórkowe - hodowle komórkowe, odczyny serologiczne, - papugi, gołębie, - tetracykliny, makrolidy, chinolony pałeczki Gram(-) • Yersinia pestis – dżuma – postać dymienicza, płucna, posocznica zwykłe podłoża, krew, węzły, plwocina, gryzonie dzikie – szczury – pchły, obecnie endemicznie• Yersinia pseudotuberculosis – rodencjoza, zapalenie węzłów chłonnych krezki – rumień guzowaty, zap.stawów, zwykłe podłoża testy serologiczne psy, koty, świnki morskie• Yersinia enterocolitica – enteritis – reaktywne zapalenie stawów, skażony odchodami zwierząt pokarm i woda• Pasteurella multocida – ugryzienia przez psy, koty• Fracisella tularensis – postać węzłowa, płucna, zające, króliki, jelenie – obróbka mięsa, ugryzienie przez kleszcza, pchłę krew, węzeł, odczyny serologiczneLeczenie: tetracykliny, aminoglikozydy ...zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl hannaeva.xlx.pl
R. japonicum...- gorączki często plamiste, różne zwierzęta, wektory: kleszcze, roztocza Erlichiozy• Ehrlichia chaffeensis (odczyn monocytarny)• E. phagocytophila (granulocytarny)• E. equi , - lżejszy przebieg, grypopodobny, może być wysypka, ale i - ciężkie przypadki (ostra niewydolność nerek, krwawienia z przewodu pokarmowego, zapalenie opon mózg. – rdz. i mózgu) • konie, bydło, psy, zwierzyna płowa, myszy – kleszcze, • diagnostyka: rozmaz krwi (Giemsa) – tzw. morule, metody immunocytochemiczne, PCR, serologiczne• leczenie: tetracykliny, chloramfenikol• Babesia microti – babeszjoza Gorączka Q• Coxiella burnetii – kozy, owce, bydło, psy – mocz, mleko, mięso, droga powietrzna – oporne na wysuszenie, rzadko kleszcze• atypowe zapalenie płuc -gorączka, uczuciem zimna, dreszczami, drżeniem ciała i ogólnym rozbiciem; najczęściej przez 1 - 2 tygodnie; w przypadku obniżonej odporności ® zapalenie wątroby, serca, płuc lub układu nerwowego• potencjalna broń biologiczna Choroba kociego pazura Bartonella henselae: Gram (-) • powiększenie węzłów chłonnych, gorączka po zadrapaniu, • głównie dzieci i młodzież;• postać typowa: krosty na skórze szyi i kończyn, które po 1-2 tygodniach zanikają ® obrzęki węzłów chłonnych, u części chorych ropieją, ew. gorączka i złe samopoczucie; wyzdrowienie po około 4 miesiącach ® długo trwająca odporność;• postać nietypowa: zapalenie spojówek, adenopatia węzłów chłonnych zausznych., zapalenia mózgu (zaburzenia psychiczne), tętnic mózgowych, wątroby, śledziony, nietypowego zapalenia płuc, rumienia, biopsja węzłów chłonnych ® rośnie na podłożach specjalnych;• obecność przeciwciał (serologia)• Leczenie: doksycyklina, chloramfenikol (4-6 tygodni). Chlamydia psittaci – papuzica – atypowe zapalenie płuc - pasożyty wewnątrzkomórkowe - hodowle komórkowe, odczyny serologiczne, - papugi, gołębie, - tetracykliny, makrolidy, chinolony pałeczki Gram(-) • Yersinia pestis – dżuma – postać dymienicza, płucna, posocznica zwykłe podłoża, krew, węzły, plwocina, gryzonie dzikie – szczury – pchły, obecnie endemicznie• Yersinia pseudotuberculosis – rodencjoza, zapalenie węzłów chłonnych krezki – rumień guzowaty, zap.stawów, zwykłe podłoża testy serologiczne psy, koty, świnki morskie• Yersinia enterocolitica – enteritis – reaktywne zapalenie stawów, skażony odchodami zwierząt pokarm i woda• Pasteurella multocida – ugryzienia przez psy, koty• Fracisella tularensis – postać węzłowa, płucna, zające, króliki, jelenie – obróbka mięsa, ugryzienie przez kleszcza, pchłę krew, węzeł, odczyny serologiczneLeczenie: tetracykliny, aminoglikozydy ...