Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
1. Metryczka
Oficjalna nazwa
Republika Malty
Oficjalna nazwa w języku lokalnym
Repubblika ta' Malta
Nazwa w języku lokalnym
Malta
Ustrój
demokracja parlamentarna
Stolica
Valletta
Język urzędowy
maltański, angielski
Używane języki
maltański, angielski
Podział administracyjny
brak
PołożenieEuropa Południowa, wyspa na Morzu Śródziemnym, na południe od Sycylii
Powierzchnia całkowita
316 km2
Powierzchnia - porównanie
wielkości Krakowa
Powierzchnia lądu
316 km2
Powierzchnia wód
0 km2
Linia brzegowa
140 km
Klimat
śródziemnomorski z łagodnymi, deszczowymi zimami i goracymi, suchymi latami
Ukształtowanie terenu
głownie nisko położone, skaliste płaskie równiny; nadmorskie klify
Najwyższy punkt
Ta'Dmejrek: 253 m
Najniższy punkt
Morze Śródziemne: 0 m
Ludność
391 670
Struktura wiekowa
0-14 lat: 20% (m 41046; k 38273); 15-64 lat: 67% (m 132692; k 131532); 65 lat i więcej: 13% (m 20091; k 28036) (2000)
Przyrost naturalny
0,74%
Kobiety/Mężczyźni
50,5% / 49,5%
Średnia życia całej populacji
77,94 lat
Średnia życia kobiet
80,62 lat
Średnia życia mężczyzn
75,49 lat
Analfabetyzm
12%
Analfabetyzm kobiet
12%
Analfabetyzm mężczyzn
12%
Grupy etniczne
Maltańczycy (potomkowie starożytnych Kartagińczyków i Fenicjan, z silnymi elementami włoskimi oraz innych ludów śródziemnomorskich)
Grupy wyznaniowe
katolicy 91%
Waluta
1 lira maltańska (LM) = 100 centów
* Powyższe dane pochodzą ze strony internetowej wirtualnego przewodnika Pascala:
2. Informacje o kraju
Malta, położona jest między Sycylią i Afryką Północną. To archipelag złożony z trzech głównych wysp: Malty, Gozo i Komino. Zamieszkuje go około 350 tysięcy osób. Ciekawostką jest wyspa Komino, na której obecnie na stałe mieszka tylko czterech mężczyzn. Malta to małe, niepodległe od 1964 roku państwo, o powierzchni około tysiąc razy mniejszej niż Polska, to najbardziej katolicki kraj naszego kontynentu. Spośród liczącej zaledwie 380 tysięcy ludności wyspy aż 98% to katolicy, natomiast w gronie Maltańczyków aż 62,5 % stanowią ludzie, którzy nie przekroczyli 44 roku życia. Religia rzymskokatolicka jest oficjalnym wyznaniem, uznanym przez Konstytucję Malty. Będąc najmniejszy, Kościół maltański jest też jednym z najstarszych — Malta przyjęła chrzest z rąk Apostoła Narodów, świętego Pawła.
Malta kojarzy się ze słonecznymi dniami, przejrzystym morzem, poprzecinanymi rozpadlinami wybrzeżami, okazałymi budowlami historycznymi, gościnnością mieszkańców, komfortowymi ośrodkami wypoczynkowymi oraz bogatą ofertą sportów wodnych. Wiele osób uważa, że wokół tej wyspy panują najlepsze warunki do nurkowania w całym basenie Morza Śródziemnego!
Malta leży w strefie klimatycznej śródziemnomorskiej. Nie występują tu ostre wiatry, mgły, śnieg czy mróz. Średnia temperatura waha się od 14.1oC w zimie (listopad-kwiecień) do 32oC latem (maj-październik). Opady, pojawiają głównie w okresie zimy. O Malcie mówi się także, że jest to ogromne muzeum pod otwartym niebem. Z historią tej wyspy związani są Fenicjanie, św. Paweł, zakon Joannitów, Królestwo Brytyjskie. Na Malcie dominuje kultura śródziemnomorska, ale zauważyć można także ślady wpływów brytyjskich. Kościół katolicki to ostoja tradycji narodowych, a jego ogromne budowle dominują nad zabudową miasteczek. Katolicyzm odgrywa tu główną rolę w codziennym życiu wielu mieszkańców. Rozwody i aborcja są nielegalne.
Niektórzy lingwiści przypisują początki języka Malty fenickiej okupacji wyspy i uważają, że maltański stanowi semicką wariację języka fenickiego. Inni zaś twierdzą, że ważniejszą rolę w rozwoju języka odegrał okres arabski. Semicka baza gramatyki języka maltańskiego przetrwała do tej pory, pomimo wpływu języków romańskich. W rezultacie w słownictwie maltańskim znaleźć można słowa pochodzące z Sycylii, Włoch, Hiszpanii, Francji i Wielkiej Brytanii. Niemalże wszyscy Maltańczycy mieszkający na obszarach zabudowanych mówią po angielsku (aż 85% mieszkańców posługuje się tym językiem), a coraz większa ich liczba także po włosku, na co wpływ miała dostępność telewizji włoskiej na wyspie. Mówi się tu także po francusku i niemiecku.
3. Specyfika dnia codziennego
Sklepy na Malcie są otwarte od 9.00 do 13.00, a potem od 15.30 lub 16.00 do 19.00. Pomiędzy 1 października a 15 czerwca banki są otwarte od poniedziałku do piątku od 8.30 rano do 12.30 a w soboty od 8.30 do południa; w czasie lata są zamykane pół godziny wcześniej. Pomiędzy 1 października a 30 czerwca biura są otwarte od poniedziałku do piątku od 8 rano do 13, a później od 14.30 lub 15 do 17.30 po południu, w soboty - od 8.30 do 13. Od lipca do września natomiast są otwarte od poniedziałku do soboty od 7.30 rano do 13.30.
Między godzinami 13. i 16. Maltańczycy mają sjestę. Zamykają biura, banki, sklepy, udają się do domów na lunch i południową drzemkę. Z lekkim uśmieszkiem patrzą na tych, którzy w południe idą na plażę czy basen. Oni z morskich kąpieli korzystają późnym popołudniem. Mieszkańcy wyspy zabawę rozpoczynają dopiero wieczorem. Koło 22-ej zapełniają się restauracje, wszędzie gra muzyka.
Malta znana jest ze swoich wyrobów rzemieślniczych, szczególnie z ręcznie wyrabianych koronek, ręcznie tkanych włókien i srebrnych detali. Koronkarstwo pojawiło się na wyspie prawdopodobnie wraz z XVI-wiecznym rycerstwem. Zgodnie z tradycją, było głównie zajęciem wiejskich kobiet - zwłaszcza na wyspie Gozo - i chociaż urosło do rangi dobrze prosperującego przemysłu, ciągle jeszcze można spotkać kobiety siedzące przed domami i tkające ręcznie koronkowe serwety. Sztuka wykonywania srebrnych detali została wprowadzona na wyspę prawdopodobnie w XVII w. Maltańscy rzemieślnicy ciągle wyrabiają piękne srebrne filigrany zgodnie z tradycyjnymi metodami. Mniejszym powodem do dumy jest - niestety bardzo polarne - hobby Maltańczyków – myślistwo. W tym niewielkim kraju jest zarejestrowanych około 40 tyś myśliwych, co stanowi 10 % całej populacji. Co roku zestrzeliwują oni około 3 mln ptaków odpoczywających na wyspie podczas podróży z Europy do Afryki i z powrotem.
4. Kuchnia
Maltańczycy posiłki spożywają przeważnie w domu, restauracje utrzymywane są głównie przez turystów. W maltańskich restauracjach można poznać potrawy kuchni włoskiej, tureckiej lub lokalne dania. Specjały kuchni maltańskiej to m.in. pastizzi (pikantne ciasteczka serowe), timpana (zapiekany cienki makaron z serem i jajkami) i bragioli (pikantne krokiety wołowe). Znane maltańskie potrawy to fenech (królik), zapiekany lub smażony oraz lampuka, ryba odławiana pomiędzy wrześniem a listopadem i zazwyczaj pieczona, smażona lub zapiekana w cieście. Jako przystawkę podaje się "hobz biz-zejt" (chleb z oliwą), który można jeść do wszystkiego. Ciekawostką jest powolne gotowanie po maltańsku. Na wyspie od niepamiętnych czasów brakowało drewna do opalania pieców dlatego maltańczycy rozwinęli technikę „powolnego gotowania” większości maltańskich potraw. Żywność wkładano do glinianego garnka nad małym kamiennym paleniskiem zwanym „kenur” który był stale podsycany i doglądany. Pomimo wprowadzenia kuchenek gazowych i elektrycznych, gotowanie na wolnym ogniu wciąż jest ulubionym przez gospodynie domowe sposobem przygotowywania posiłków.
5. Święta
Maltańczycy są społecznością bardzo religijną. Dzieje Apostolskie głoszą, iż św. Paweł rozbił swój statek u wybrzeży Malty, jednak to kawalerowie maltańscy zakorzenili katolicyzm na wyspie. Znajduje się tu ponad 365 kościołów katolickich. Malta jest jednym z niewielu miejsc, gdzie można wysłuchać Mszy Świętej po arabsku. Obchodzi się tu następujące święta:
1. Nowy Rok (1 stycznia);
2. Dzień Św. Pawła Rozbitka (10 lutego);
3. Dzień Św. Józefa (19 marca);
4. Wielki Piątek;
5. Dzień Wolności (13 marca);
6. Święto Pracy (1 maja)
7. święto upamiętniające zamieszki niepodleg...