Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
DR ANETA RÓZGA
WYKŁAD 1
(06.10.2006)
BANK:
v od wł. Banco- ławka
v przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania tych kredytów
v przedsiębiorstwo, które udziela i zaciąga kredyty, świadczy usługi obrotu pieniężnego, kredytowego i kapitałowego oraz oferuje inne usługi (np.skrytki bankowe, private banking dla bogatych klientów)
v w Polsce jest ust. „Prawo bankowe” z 29.08.1997, Dz. U. nr 140, poz. 939 z p.zm.
v bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Czynności bankowe dzielimy na dwie grupy:
1) Czynności sensu stricto- tylko przez instytucje bankowe, przez inne podmioty tylko pod warunkiem, że są one uprawnione innymi niż prawo bankowe aktami prawnymi. Regulowane są art.5 ust.1 zgodnie z którym ich zadania to:
- przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem określonego terminu i prowadzenie rachunków tych wkładów
- prowadzenie innych rachunków bankowych
- udzielanie kredytów
- udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych (Gwarancja bankowa jest zobowiązaniem Banku do wypłacenia beneficjentowi kwoty gwarancji na jego pisemne wezwanie określonej kwoty w sytuacji, gdy zleceniodawca gwarancji nie wypełni świadczenia, do wykonania którego był zobowiązany) oraz otwieranie akredytyw (Na podstawie akredytywy bank działający we własnym imieniu, ale na zlecenie przedsiębiorcy zobowiązuje się, że dokona zapłaty ustalonej kwoty na rzecz osoby trzeciej /beneficjenta/, po spełnieniu przez niego wszystkich warunków określonych w akredytywie)
- emitowanie bankowych papierów wartościowych
- przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych
a) wydawanie, rozliczanie i mnożenie pieniądza elektronicznego
2) Czynności sensu largo- art.5 ust.2 zgodnie z którym ich zadania to:
- udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek (regulowana przez prawo cywilne, nie ma konkretnego celu ani oprocentowania) i kredytów (ma konkretny cel, reguluje je ust. „Prawo bankowe”, zawsze oprocentowana) konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy
- operacje czekowe i wekslowe, których przedmiotem są warranty (dokumenty które stwierdzają prawo własności banku do rzeczy ruchomych przechowywanych w magazynach, które są przedmiotem obrotu na rynku kapitałowym)
- wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu
- terminowe operacje finansowe
- nabywanie i zbywanie wierzytelności (należności) pieniężnych. Bank może sprzedać wierzytelność wtedy gdy potrzebuje płynnych finansów, a kupić wtedy gdy chce zarobić na odsetkach)
- przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych
- wykonywanie czynności obrotu dewizowego (waluty obce)
- udzielanie i potwierdzanie poręczeń
- wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych.
Rola banku:
1) udział w kreacji pieniądza- Bank Centralny emituje pieniądz, a banki komercyjne dostarczają go na rynek poprzez udzielanie kredytów, zakup walut obcych. Bank kreuje kredyty z wkładów wniesionych przez osoby fizyczne i podmioty gospodarcze. Część wkładów jest w skarbcach banków komercyjnych, a część jako rezerwa przymusowa w Banku Centralnym
2) udział w społecznym podziale pracy- bank jest pośrednikiem między kredytobiorca, a kredytodawcą
3) alokacja i transformacja środków finansowych. Transformacja: -informacji (czy dany podmiot jest
solidny)
- potrzebnej sumy środków finans.
(z wielu drobnych kwot kształtuje
się duży kredyt)
- terminów (z krótkoterminowych
lokat kształtuje się wieloletni przez
prolugację lub substytucję wkładów)
- ryzyka (bank udzielając kredytu
ponosi ryzyko, może je minimaliz.
przez konsorcjum bankowe-kilka
banków udziela wspólnego kredytu
jednemu klientowi)
SEKTOR BANKOWY:
- model anglosaski (rozwinięta bankowość inwestycyjna; giełda z wykorzystaniem rynków kapitałowych)
- model niemiecko-japoński (rozwinięta bankowość uniwersalna)
System bankowy obejmuje całokształt instytucji bankowych i normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. Do systemu bankowego zaliczamy:
- Bank Centralny
- banki operacyjne (komercyjne)
a) depozytowo-kredytowe (obsługa detaliczna)
b) uniwersalne
c) inwestycyjne (skupione na podmiotach gospodarczych i powiązane z rynkiem kapitałowym
- banki specjalistyczne (specjalna)
a) bankowość hipoteczna
b) towarzystwa kredytowe
skupiają się na jednym obszarze dzialania np. kredyty hipoteczne. Charakterystyczne jest to, że środki finansowe pochodzą z rynku kapitałowego poprzez emisję listów zastawnych (specjalistycznych papierów wartościowych) zabezpieczonych hipotecznie. Hipoteki wystawiane są na nieruchomościach będących przedmiotem zabezpieczenia udzielanych kredytów.
- kasy oszczędnościowe i spółdzielczość kredytowa
WYKŁAD 2
(13.10.2006)
EMISJA PIENIĄDZA:
Bank Centralny-emisja pieniądza gotówkowego, pieniądz banku centralnego
Banki komercyjne- emisja pieniądza wkładowego, depozytowego, bezgotówkowego
Przykład 1: Przedsiębiorstwo A dokonuje wplaty gotówki do banku- 100jp
AKTYWA PASYWA
1. Rezerwa gotówkowa w banku 100 jp 1. depozyt na żądanie 100 jp
(Skład pierwotny0środki finansowe gotówkowe
zmieniły się w bezgotówkowe)
Zmieniła się forma pieniądza
Banki utrzymują część kwot wpłaconych przez klientów jako rezerwę obowiązkową [r], np. od depozytu na żądanie jest to 10%, a resztę może wykorzystać na kredyty.
2. udzielenie kredytu przedsiębiorstwu B 90 jp 2. depozyt na żądanie przedsiębiorstwa B 90 jp
=190 jp =190 jp
r= , gdzie R- rezerw gotówkowa (to co zostało wpłacone), a D-Wkłady na żądanie (możliwość wykreowania pieniądza)
D=R/r
R=100, r=0,1, D=100/0,1=1000jp (łączna kwota depozytu jaką może wykreować bank)
1. Przy R=const.=100 jp, r jest zmienne, rośnie od 0,1 do 0,2
D=100/0,2=500 jp, czyli D spada
2. Przy R=const.=100 jp, r spada od 0,1 do 0,05
D=100/0,05=2000 jp, czyli D rośnie
3. r=const.=0,1, R rośnie ze 100 do 200
D=200/0,1=2000 jp, czyli D rośnie
4. r=const.=0,1, R spada z 100 do 50
D=50/0,1=500 jp czyli D spada.
Przykład 2: Więcej banków, r=0,1
AKTYWA PASYWA
BANK I
Rezerwa gotówkowa banku I +1000 jp depozyt na żądanie +1000 jp
Udzielenie kredytu przedsięb. B +900 jp depozyt na żądanie +900 jp
Odpływ gotówki do banku II -900jp wycofanie depozytu i przeniesienie go do banku II -900jp
= 1000 jp =1000 jp
BANK II
Rezerwa gotówkowa +900 jp depozyt na żądanie przedsięb. B +900 jp
Udzielenie kredytu przedsięb. C +810 jp depozyt na żądanie +810 jp
Odpływ gotówki do banku III -810 jp wycofanie depozytu i przeniesienie go do banku III -810jp
=900 jp =900 jp
BANK III
Rezerwa gotówkowa +810 jp depozyt na żądanie +810 jp
Depozyt na żądanie
Rezerwa obowiązkowa
Rezerwa nadobowiązkowa
BANK I
1 000
100
900
BANK II
...