Zgryźliwość kojarzy mi się z radością, która źle skończyła.
PASTERELOZA
świń, bydła i innych gatunków
Pasteurella:
® dawniej bardzo duża rola w patologii wielu gatunków zwierząt
® postacie: ostre, podostre, przewlekłe
® wiele zakażeń bezobjawowych (nadal bardzo często)
® wiele postaci u wielu gatunków zwierząt domowych i dzikich
® dawniej niektóre pasterelozy były zwalczane z urzędu:
· zaraza świń
· zaraza bydła i dziczyzny
® dziś nie są zwalczane z urzędu, ani nie podlegają rejestracji
® wyjątkowo ZOONOZY (zakażenie uogólnione – bardzo rzadko, znacznie częściej zakażenia przyranne)
® wyjątkowo tez zakażenia u koni
Rodzaj: Pasteurella
Gatunki (jest ich kilkanaście) – najważniejsze to:
· P. multocida
· P. haemolytica
Pasteurella multocida:
= zabijająca wiele gatunków
· G(-)
· kokopałeczki
· bez przetrwalników
· dość wrażliwe
· 5 serotypów otoczkowych (A, B, D, E, F) i 16 somatycznych
· powszechne nosicielstwo tych zarazków w drogach oddechowych wielu gatunków
· powoduje różne choroby u różnych gatunków
· różna zjadliwość szczepów – pewne szczepy wywołują daną chorobę, ale są też takie, które mogą wywoływać kilka chorób
· czynniki zjadliwości:
® otoczka – działa antyfagocytarnie (nie uniemożliwia fagocytozy, ale utrudnia zabicie bakterii)
® endotoksyna – gorączka, wstrząs
® egzotoksyna – u niektórych szczepów, jest białkiem ciepłochwiejnym
· zakażenia pierwotne (w naszej strefie klimatycznej i geograficznej od dawna zwalczone):
® zaraza bydła i dziczyzny
® zaraza świń
® cholera drobiu
· zakażenia wtórne (mają coraz większe znaczenie):
® enzootyczne zapalenie płuc u bydła, świń, owiec i kóz
® pastereloza królików (= katar królików)
® może zakaźne zanikowe zapalenie nosa świń
(bo: zmasowanie chowu, stres intensywnego chowu, specyficzny mikroklimat – zimno i wilgoć, dlatego występuje sezonowo, tj. wiosną i jesienią)
Pasteurella haemolytica:
· ma mniejsze znaczenie
· 12 typów serologicznych (otoczkowych)
· czynniki zjadliwości:
® jak P. multocida
® ale egzotoksyna – LEUKOTOKSYNA – występuje u wszystkich
¯
ciepłochwiejna, białkowa
poraża leukocyty przeżuwaczy
(makrofagi płucne, neutrofile)
· bardzo ściśle związana z zespołem enzootycznego zapalenia płuc bydła i innych przeżuwaczy (wyjątkowo innych gatunków)
· też częste nosicielstwo
Pasterelozy świń:
1. Zaraza świń
2. Enzootyczne zapalenie płuc u świń (m. in. P. multocida)
3. Zakaźne zanikowe zapalenie nosa świń (nosoryjówka) – będzie na osobnym wykładzie
Zaraza świń:
® pierwotna, zaraźliwa
® ostra posocznica
® dalej występuje, ale głównie w tropikach
® w Europie zwalczona
· Postacie (+ posocznica, temp.):
® obrzękowa:
- obrzęk gardła
- duszność
® płucna:
- dominują objawy zapalenia płuc krupowego (duszność, tarcia opłucnowe)
Enzootyczne zapalenie płuc u świń:
® współudział P. multocida w ostrych i przewlekłych bronchopneumoniach świń
® zakażenie egzogenne lub endogenne (jak jest nosicielstwo i dojdzie do pogorszenia warunków chowu)
· Egzogenne:
- najczęściej drogą kropelkową
- ew. przez skórę (owady)
- sporadycznie od innych gatunków
· Rola stresu!!!
- upały
- wilgoć
- zimno
- zła wentylacja
® o odporności niewiele wiadomo, szczepienia dają słabe efekty
Pasterelozy bydła:
1. Zaraza płucna bydła i dziczyzny
2. udział w ostrych i przewlekłych bronchopneumoniach
Zaraza płucna bydła i dziczyzny:
= posocznica krwotoczna
= choroba Bollingera
® ostra, zaraźliwa posocznica bydła, bawołów i innych
® P. multocida:
B6 – bydło
E6 – bawoły
® dziś epizootie głównie w tropikach (mała kultura produkcji i opieki weterynaryjnej, dużo stresorów, wilgoci, upałów, rola transportu żywca)
® dawniej w Europie też sporo, dziś sporadycznie, bo raczej obrót mięsem niż żywcem
Ostre i przewlekłe bronchopneumonie:
® najczęściej wtórne zakażenia (też P. haemolytica) po infekcjach wirusowych
® duży wpływ transportu i nadmiernej wilgoci (transport wodny!!!)
Pasterelozy owiec:
® j.w. + mogą być poważne zapalenia wymion (nawet do zgorzelinowego)
® u jagniąt – P. haemolytica – nagłe zachorowania, silna duszność, duża śmiertelność
Pasterelozy królików:
= zespół zakaźnego kataru królików
- zapalenie jamy nosowej
- zapalenie płuc
- posocznica
- zapalenie ucha środkowego
® warunki środowiskowe!!!
- zmasowanie chowu (królikarnie)
- złe warunki: wilgoć, ¯ temperatura
3